Burundi

Burundi

Burundi,kuzeyinde Ruanda, doğusunda Tanzanya, batısında Tanganika Gölü ve Zaire bulunan bir Orta Afrika Cumhuriyeti'dir Denizden uzak, dağlık bir ülkedir Burundi batıdan doğuya doğru çeşitli bölgelere ayrılır Tanganika Gölü'nün kuzeyi alçaktır Afrika kıtasının en önemli havzalarından ikisi, Nil ile Kongo havzalarının birer bölümü, Burundi sınırları içindedir Bu havzaların akaçlama alanı içinde kalan üçgen yayla geniş bir alanı
kaplar En yüksek noktası 2760 metreye varır ve doğuya doğru alçalır Doğuda ise bir çöküntü yer alır
Ülkenin iklimi tropik olmakla birlikte, topraklarının büyük bir bölümünün yüksekliği 1500 metrenin üzerinde olduğu için iklimi çok sıcak değildir Düzensiz yağışlar kimi zaman yıllık ürünü yok eder ve kıtlığa yol açar Burundi'de fil, pars, aslan, timsah, suaygırı ve babun gibi hayvan türleri yaşar

Burundi, Afrika'da en yoğun nüfusu olan ülkelerden biridir Tanganika Gölü kıyısında bulunan başkent Bujumbura çarpıcı görünümüyle çok etkileyicidir ve Burundi'nin en önemli kentidir Halkının büyük çoğunluğu çiftçilikle geçinir, dış ülkelere satılan başlıca ürünler pamuk ve kahvedir Ayrıca çay, fasulye, tatlı patates, mısır ve bir kök bitkisiolan manyok yetiştirilir; sığır, koyun ve keçi beslenir Nüfusun yüzde 85'ini oluşturan Bahutular, İS 2 yüzyılda Orta Afrika'ya gelen Bantular'dandır {bak Irk) Ülkede yaşayan başka bir grup da sığır yetiştiriciliği yapan uzun boylu Batusiler'dir Ortalama boyları 1,80 metrenin üzerindedir Sığır yetiştiriciliği Batusiler'e ekonomik bir güç kazandırmanın yanı sıra, toplumsal konumlarında da üstünlük sağlar Ticaret ilişkilerinde bu sığırları gerektiğinde güvence olarak kullanırlar

Batusiler'in 15 yüzyılda Nil vadisinden ya da Etiyopya'dan geldikleri ve Bahutular üzerinde egemenlik kurdukları sanılmaktadır 1891'de bölge Alman Doğu Afrikası'na bağlandı I Dünya Savaşı'ndan sonra, RuandaUrundi adı verilen toprakların güney bölümünü oluşturdu ve Milletler Cemiyeti'nce (daha sonra Birleşmiş Milletler) Belçika'nın yönetimine verildi 1962'de bağımsız bir krallık olan Urundi, adını yeniden Burundi olarak değiştirdi ve 1966'da ülkede cumhuriyet ilan edildi Burundi bugün hâlâ başlıca ekonomik etkinliği tarım olan gelişmemiş bir ülkedir Madencilik ve sanayi işkollarında gelişmişlik düzeyi çok düşük olduğundan, ülke uluslararası kuruluşlardan gelecek dış yardıma bağımlıdır Ulaşım ve iletişim oldukça zayıftır, başlıca ticaret yolu Tanganika Gölü'dür

Burundi’ye ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Burundi Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Ulusal İlerleme Birliği'nin başkanı ile

merkez komitesinden oluşan geçici hükümet

YÜZÖLÇÜMÜ: 27834 km2 NÜFUS (1991): 5611000

BAŞKENT: Bujumbura

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI : Bujumbura (1990: 226628), Kitega (1986: 95300), Ngozi (1982: 20000)

COĞRAFİÖZELLİKLER: Dağlarla kaplı, Nil ve Kongo

ırmaklarının akaçlama bölgelerini ayıran engebeli topraklar

BAŞLICA ÜRÜNLER: Muz, manyok, tropik meyve vesebzeler

BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİ: Kahve, pamuk ve çay

EĞİTİM:

Zorunlu değildir; nüfusun yalnızca yüzde 25'inin ilkokul eğitiminden geçtiği sanılmaktadı
Burundi'de 1976'daki darbeyle Yüksek Devrim Konseyi kurulmuş ve tek partili bir devlet yapısı oluşturulmuştu 1977'de JeanBaptiste Bagaza'mn devlet başkanı seçilmesiyle görevini tamamlayan konsey dağıtıldı 1984'te yeniden devlet başkanı seçilen Bagaza, Eylül 1987'de bir darbeyle devrildi ve yerine darbenin önderi Binbaşı Pierre Buyoya geçti

Başlıca üç etnik topluluktan (Bahutular, Batusiler ve Batualar) oluşan Burundi'de, sömürge döneminde körüklenen etnik düşmanlıklar nedeniyle pek çok iç savaş yaşandı 1988'de Batusiler'le Bahutular arasındaki etnik çatışmalar 5000 kişinin ölümüyle sonuçlandı Ekim 1988'deki hükümet değişikliğinin ardından Batusiler'le Bahutular arasındaki düşmanlığı giderme umutlan güçlendi Buyoya'nın bu konuda izlediği esnek politika sonucunda, 1990'da Ulusal Birlik Sözleşmesi hazırlandı Sözleşme için Şubat 1991'de yapılan halkoylamasına seçmenlerin yüzde 96,2'si katıldı Uç etnik gruba da eşit haklar tanıyan bu sözleşme, oy kullananların yüzde 89,2'sinin oylarıyla kabul edilerek yürürlüğe girdi

1980'lerin sonlarında Burundi ekonomisi olumsuz gelişmelerin etkisi altında kaldı Dünya kahve fiyatlarının gerilemesi ihracat gelirlerini azaltırken, düzensiz yağışlar da gıda üretiminde düşüşe yol açtı

DEVLETİN ADI: Burundi Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ: Bujumburu

NÜFUSU: 5441000

YÜZÖLÇÜMÜ: 27834 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca, Kırundı

DİNİ: Hıristiyan

PARA BİRİMİ: Burundi Frankı

Afrika'nın merkez doğusunda yer alan bağımsız bir cumhûriyet Bağımsızlıktan önce Urindi diye tanınırdı Güneyinde ve doğusunda Tanzanya ve Tonganyika Gölü, batısında Kongo, kuzeyinde Rwanda bulunmaktadır Yüzölçümü 27834 km2dir Doğudan batıya genişliği 265 km, kuzeyden güneye ise 345 kilometredir


Târihi


Burundi'nin ilk devirleri ile ilgili elde pek fazla bilgi yoktur On dördüncü asra doğru bâzı Etoponyalılar, Burundi'ye gelerek yerleştiler ve şu anda halkın büyük çoğunluğunu teşkil eden Bahutililere hâkimiyet kurdular Ancak bu hâkimiyet kısa sürdü Bundan sonra Almanların 1885 târihinde burayı işgâl edinceye kadarki târihi ile ilgili bir mâlumat yoktur Bu târihte Almanların idâresi altına girdi

Birinci Dünyâ Savaşından sonra Cemiyet-i Akvâm'ın Birleşmiş Milletler gözetimi altında Belçikalıların idâresine verildi İkinci Dünyâ Savaşından sonra Birleşmiş Milletlerin gözetimi altında yine Belçika'nın mandasında, ancak iç işlerinde serbest bir krallık oldu 1959'da siyâsî partiler kuruldu 18 Eylül 1961 yılında Birleşmiş Milletlerin gözetimi altında seçimler yapıldı Millî Birlik ve İlerici Partisi 64 sandalyenin 54'ünü kazandı Ancak bir aydan az bir zaman sonra Millî Birlik Partisinin lideri Prens Luis Rwagasone öldürüldü


Burundi'nin 1 Temmuz 1962'de bağımsızlığını kazanmasından sonra iktidardaki Millî Birlik Partisi muhâlefet partisinin ileri gelenlerinden bâzılarını suikast olayından sorumlu tutarak îdâm ettirdiler Bu esnâda Kızıl Çin'in burada elçilik açmasıyla komünist faâliyetler de arttı Bir taraftan muhâlefet liderlerinin öldürülmesi, diğer taraftan komünistlerin fâaliyetleri ülkeyi iç harbe sürükledi Tutsi ve Hutsi adıyla bilinen iki grup arasında devâm eden iç savaşlar sonucu 1966'da ordu yönetime el koydu Seçimler yapılarak bir cumhûriyet ilân edildi Ancak karışıklıklar durmadı Nihâyet 1 Kasım 1976'da ordu yönetime yeniden el koydu Anayasa askıya alındı 30 üyeli Askerî İhtilâl Konseyi kuruldu 1977'de Jean-baptiste Bagaza'nın devlet başkanı seçilmesi üzerine konsey dağıldı 1981'de yeni bir anayasa yürürlüğe konuldu
1984'te yapılan seçimlere tek aday olarak katılan Baptiste Bagaza, devlet başkanlığına tekrar seçildi 1987 Eylülünde devlet başkanlığına Pierre Buyoya getirildi



Fizikî Yapı



Burundi, Nil ve Kongo nehirlerinin birleştiği yerde kurulmuştur Sonsuz gibi görülen dağ silsileleri onu karakterize eder Ülkenin pürüzlü topoğrafyası modern taşımacılığı ve yerleşim bölgelerini olumsuz yönde etkiler Burundi arazisinin büyük bir bölümü 1500 metrenin üzerindedir Sâdece Kuzizi Vâdisi ve Tonganyika Gölünün doğu sâhilleri dar alüvyonlu bir vâdide 900 metrenin üzerinde yer alırlar Bu bölgenin doğusu ve arâzi birdenbire Kongo ve Nil sularının birleştiği kesitin kuzey doğusu boyunca 2100-2700 metre yükselir Daha sonra Viktorya Gölüne doğru yükseklik düşer Ancak hiçbir zaman 1000 metrenin altına inmez

İklim ve Bitki Örtüsü

Ekvator'un yakınında yer alan Burundi'nin biri yağışlı biri de kurak olmak üzere iki tür mevsimi vardır Yıllık yağışı 7900-14900 mm arasında değişir Uzun süren kuraklıklar mahsülün ziyânına sebeb olmaktadır Sıcaklık Tonganyika Gölü kenarında ortalama 23 °C Kongo-Nil'in ayırma noktasında ortalama 17 °C'dir
Burundi'nin başlıca bitki örtüsü savan otlaklarıdır Ülkenin çoğu ormanlarla kaplıdır Ancak yıllardır bu orman bozulmaktadır Bu durum karşısında yeniden ormanların geliştirilmesi için programlar yapılmaktadır Vahşi hayvanlardan filler, timsahlar, leoparlar vb bulunur Bâzı hayvanların nesli tükenmekte, ancak yeniden yetiştirilmeye çalışılmaktadır



Nüfus ve Sosyal Hayat



Burundi, Afrika'nın nüfus yoğunluğu en kalabalık olan ülkelerinden biridir Halkın çoğu kırsal bölgelerde ve şehir merkezinden uzak çiftliklerde yaşar Bujumburu en büyük şehir olup başşehridir Kırundu lisanını konuşurlar Dil yönünden birlik arz etmesine rağmen halkın çoğu fizikî tip, kültür değerleri ve sosyal ekonomik bakımından farklılık arz ederler Batwa bölgesi en eski yerleşim alanlarından biriydi Şu anda ise nüfusun ancak % 1'ini ihtivâ etmektedir Buhutu bölgesi ise nüfusun % 86'sını barındırır Tutsi bölgesi ve Watutsi veya Batutsi olarak da bilinir ve nüfusun % 12'sini ihtiva eder Afrikanın başlıca göç edilen merkezlerinden biridir Yerli halkın yanında Rwanda'dan buraya göç edip yerleşen 80000 Tutsili vardır Büyük sayıda göçmen Kongo'dan gelerek Bujumburu'ya yerleşmiştir



Misyonerlerin iddialarına göre halkın onda dokuzu Roma Katolik mezhebindendir Ancak Hıristiyanlığı millî gelenekleri ile bağdaştırarak tek tanrılı bir inanca sâhiptirler Okulların çoğu, Bujumburu Üniversitesi de dâhil Hıristiyanların kontrolü altındadır Halkın % 40'ı ilk tahsil yapabilmekte, çok az kısmı ortaokula gidebilmektedir İlkokullarda Fransızca ikinci dil olarak okutulmaktadır Ortaokullar ise Fransızca eğitimi yapmaktadır

Ekonomi

Burundi daha ziyâde bir tarım ülkesidir Bütün arazinin % 41'i ekilebilir arâzidir Çiftliklerin çoğu hubûbat ihtiyacını karşılayabilmektedir Başlıca gıdâ maddeleri muz, baklagiller, darı, süpürge darısı, yerfıstığı , tatlı patates ve kabak türü bitkilerdir Başlıca para getiren ürün kahvedir ve Arap kahvesinden farklıdır
Yetiştirilen sığırlar tarımda kullanılır Millî gelirin çok az bir kısmını teşkil eder Burundi'nin başlıca ihraç ürünleri kahve, tütün, kalay, cevher, pamuk, pirekapan ve deridir Başlıca ithâlâtı yakıt, araç, tekstil ürünleri, makina ve gıdâ ürünleridir Ticâretini Belçika ve ABD ile yapar



Mâdenler: Burundi'de kalay, az miktarda altın çıkarılır Çıkarılan diğer mâdenler yerli tüketim ile sınırlıdır Sanâyi merkezleri başşehir Bujumburu'da toplanmıştır Dokumacılık ve mutfak eşyâ yıpımı ileridir Petrol istihsali önemsizdir