Numan çelebi Cihan

NUMAN ÇELEBİ CİHAN

Numan Çelebi Cihan adına yaptırılan sembolik mezar

Birinci Kırım Tatar Milli Kurultayı tarafından kurulan ilk Kırım Cumhuriyeti'nin başkanlığına getirilen, önemli bir fikir ve aksiyon adamı
Numan Çelebi Cihan, 1885 yılında Kırım'ın kuzeyinde, Canköy yakınındaki Sonak köyünde dünyaya geldi Öğrenimini, köy okulundan sonra, Akçora ve Zincirli medreselerinde sürdürdü Düşünceli, ciddi, okumayı seven, İstanbul ve Kırım gazeteleri'ni takip eden bir gençti


Kırım'da aldığı eğitimle tatmin olmayarak, İstanbul'a geldi ve Mercan İdadisi'ne kaydoldu Burayı bitirdikten sonra hukuk tahsili yaptı ve bu arada ilahiyat dersleri de aldı 1906'da, kendisi gibi İstanbul'a eğitime gelen Kırımlı gençlerle birlikte, gizli bir cemiyet kurdu Amaçları, Osmanlı'daki 'Genç Türkler' in hürriyetçilik akımını Kırım'a taşımaktı Türkiye'deki 1908 Hareketi ve ardından gelen İkinci Meşrutiyet, Numan Çelebi Cihan ve arkadaşlarını iyice umutlandırdı

Yönetiminde çıkarılan 'Vatan' adlı dergide, Kırım'ın kurtuluşu davasına yönelik yayınlar yapıldı Çelebi Cihan ve arkadaşları, Rusya işgalinde bulunan diğer Türk illerindeki mücahitlerle de temas kurarak, yayınlarını takip ettilerİstanbul'daki eğitimini tamamlayan Numan Çelebi Cihan, 1912'de Kırım'a döndü Bir süre sonra Petersburg'a giderek, Rusya'yı daha iyi öğrenmeye gayret etti Orada, en yakın arkadaşı Cafer Seyitahmet ile birlikte, Kırım'da yürütecekleri milli kurtuluş hareketinin programı üzerinde de çalıştı


Kırım'a döndükten sonra, 25 Mart 1917'de, bin 500 delegenin katılımıyla, Birinci Kırım Türk-Tatar Milli Kongresi'ni toplayan Numan Çelebi Cihan, oluşturulan Kırım Müslümanları Merkez icra Komitesi Başkanlığına ve Kırım Baş müftülüğüne getirildi Bunun üzerine, Rus Hükümeti tarafından 23 Haziran 1917'de tutuklanan Çelebi Cihan, Kırım'da 5 bin kişinin yaptığı büyük protesto gösterisi ve Rusya'nın diğer bölgelerindeki Türk illerinden gelen baskılar üzerine serbest bırakıldı


Bir anlamda 'Hükümet gibi çalışan Komite, 15Kasım 1917'de 'Kırım Kırımlılarındır' ilkesini ilan etti Ardından, 26 Kasım 1917'de, Kırım Milli Kurultayı toplanarak, 'Kırım Cumhuriyeti Anayasası'nı kabul etti Kurultay, 13Aralık 1917'de Kırım Parlamentosu'na dönüşerek, Çelebi Cihan'ı hükümeti kurmakla görevlendirdi Çelebi Cihan, Kırım Hükümeti'ni kurdu, fakat 1918 yılı Ocak ayı sonuna doğru Kırım 'ı işgal eden Bolşevikler, 26 Ocak günü Çelebi Cihan 'ı tutukladı 23 Şubat 1918'de Sivastopol hapishanesi avlusunda, birçok Kırım Türküyle birlikte kurşuna dizilen Numan Çelebi Cihan'ın cesedi Karadeniz'e atıldı 1919'da Sivastopol'de denizden çok sayıda ceset çıkarıldı Ancak bu cesetler içinden, Numan Çelebi Cihan'ınki teşhis edilemedi