Seebeck Olayı

Seebeck olayı



Seebeck olayı 1821'de TJ Seebeck tarafından bulunmuş, ama yanlış yorumlanmıştır Seebeck söz konusu olayı ilk kez bizmut ve bakır tellerden oluşan bir devrede gözlemiştir Ne var ki olay değişik metal çiftlerinde farklı şiddetlerde ortaya çıkmakta, hattâ farklı aralıktaki metallerde ya da tellerden biri gerildiğinde de değişmektedir

Bu olayların anlaşılması için, metallerdeki elektrik iletiminin bilinmesi gerekir İletkenlik, metal billurunun, eksi yüklü hareketli bir elektron «bulutu
Maddenin birim hacmine düşen serbest elektron sayısı, metalin cinsine ve sıcaklığına bağlıdır Sıcaklık, elektronların ortalama hızını da belirler, ama bir elektriksel alan yoksa, elektronların hareketi rasgeledir ve bir akım oluşmaz

Aynı sıcaklıkta iki ayrı metal için, serbest elektron yoğunluğu ve ortalama hız farklı olur Bu metaller birleştirildiğinde, daha güçlü olan elektronlar, öteki metale geçer Geçişten önce iki metalde de, artı ve eksi yükler arasında bir denge bulunur Geçişten sonra bu denge bozulur ve metaller arasında bir elektrik alanı oluşur Birleşme noktalarının aynı sıcaklıkta olmasına karşılık, elektrik alanının büyüklüğü sıcaklığa bağlıdır Yani, elektrik alanının kuvveti, birleşme noktası sıcaklığıyla birlikte değişir

Bir çift (farklı maddelerden iki metalin bir halka oluşturacak biçimde birleşmesi) ortaya çıkarıldığında, iki birleşme noktası oluşur Birleşme noktası gerilimleri, birleşme noktalan aynı sıcaklıkta olduğunda, eşit genlikte, ama ters yöndedir Bu yüzden, birbirlerini yok ederler Birleşme noktaları farklı sıcaklıklarda olduklarında, yok etme söz konusu olmaz ve akım geçer Bu Seebeck olayıdır

Söz konusu akım kendisini oluşturan sıcaklık koşullarını yok etmeye çalışır Başka bir deyişle, sıcak birleşme noktası soğurken, soğuk birleşme noktası ısınır Bu özellik PELTİER olayının anlaşılmasında büyük önem taşır