1. Dünya Savası Sonrası Yapılan Gizli Antlaşmalar

1 dünya savası sonrası yapılan gizli antlaşmalar

OSMANLI DEVLETİNİN PAYLAŞILMASI İÇİN
YAPILAN GİZLİ ANTLAŞMALAR


1 İstanbul ve Boğazların Rusya'ya bırakılması (1915) İngiltere, Fransa ve Rusya arasında yapılmıştır

2 İtalya'nın İtilâf Devletleri tarafına geçmesini sağlamak amacıyla yapılan Londra Antlaşması (1915) Bu antlaşmaya göre Antalya ve çevresi ile Akdeniz kıyıları İtalya'ya verilmesi kararlaştırılmıştır

3 Mac Mahon Antlaşması (1916): İngiltere'nin Mısır valisi ve Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında imzalanmıştır Bu antlaşmaya göre Türkler Ortadoğu'dan çıkarılacak ve İngiltere büyük bir Arap devletinin kuruluşunu sağlayacaktır

4 Sykes–Picot Antlaşması: İngiltere ve Fransa Güneydoğu Anadolu'yu, Irak'ı, Suriye'yi ve Arabistanı aralarında paylaşmışlardır Bu antlaşma 1916 ve 1919 yılları arasında yapılmıştır

5 Petersburg Antlaşması: Sivas, Kayseri ve Mersin hattının doğusundaki topraklar Fransa ve Rusya arasında paylaşılmıştır (1916)

6 St Jean de Maurienne Antlaşması (1917): İzmir dahil Batı Anadolu'nun İtalya'ya verilmesi kararlaştırılmıştır
Not: İtilaf Devletleri yukarıdaki gizli paylaşma tasarılarını gerçekleştirmek için Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7 maddesine dayanarak Anadolu'da işgaller gerçekleştirmişlerdir

çıkmıştır

1 ABD Milletler Cemiyetinin kurulması kararını aldırdı

2 İngiltere ve Fransa Osmanlı topraklarında kurulacak devletler için "Manda – Himaye" yönetiminin kurulmasını kabul ettirdi Bu suretle İtilâf Devletleri gizli antlaşmalarda tespit etmiş oldukları toprakları ele geçirmeyi hedeflemişlerdir

3 Konferansa katılan Yunanistan;

a) Türklerin İzmir'de Rumları öldürdüğü
b) Batı Anadolu ve Trakya'nın kendi tarihi toprakları olduğu
c) İtalya'nın Batı Anadolu'yu işgale hazırlandığı iddialarını öne sürdü
İngiltere bu iddiaları destekledi Çünkü İtalya'nın Doğu Akdenizde tek başına bulunmasını istemiyordu İngiltere sömürgelerine giden deniz yolunu ve bölgedeki çıkarlarını korumak istiyordu Fransa ve ABD'ni ikna ederek İzmir ve çevresi ile Trakya'nın Yunanistan'a verilmesi kararını aldırdı İtalya bu duruma tepki gösterdi
4 İtilâf Devletleri, Brest Litowsk antlaşması sonrasında Rusların geri çekildiği topraklarda Ermenistan Devletinin kurulması kararını aldılar
5 Boğazların gelecekte bir komisyon tarafından yönetilmesini kararlaştırdılar

İZMİR'İN İŞGALİ (15 Mayıs 1919)

Yunanistan Paris Konferansından sonra Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7 maddesine göre güvenliği sağlamak amacıyla İzmir'e asker çıkardı Ancak yerli Rumlar Yunan ordusunu şenliklerle karşıladılar Türkleri tahrik ettiler Gazeteci Hasan Tahsin Yunan askerlerine ateş açtı Böylece kurtuluş savaşının ilk kurşunu atılmış oldu Yunanlılar bu olayı bahane ederek İzmir'de katliam yaptı İzmir'in işgali ilk önce İstanbul'da ve daha sonra değişik yörelerde yapılan mitinglerde protesto edildi İzmir'in işgali ülkede ulusal bilincin ve heyecanın artmasını sağladı


AMİRAL BRİSTOL RAPORU

Yunanlılar İzmir ve çevresini işgal ederken katliamlar yapmışlardır Bu durum protesto telgraflarıyla kınanmıştır Bunu üzerine Paris Barış Konferansı adına ABD'li Amiral Bristol başkanlığında bir heyet Batı Anadolu'da incelemeler yaptı Bu çalışmanın sonunda aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmıştır
1 İzmir ve Aydın ilinde güvenliğin ve huzurun bozulmasında Yunan başkomutanlığı sorumludur
2 Yunan işgali din düşmanlığı şeklinde yapılmıştır
3 Menemen katliamında tek sorumlu Rumlardır
4 Yunanlılar, İtilaf Devletleri temsilcisinin iznini almaksızın İzmir dışında bulunan Aydın, Manisa ve Turgutlu'yu işgal etmişlerdir
5Hapishanelerdeki adi hükümlülerin kaçmalarında ve silahlanmalarında Türk hükümeti sorumludur
6 Güvenliği korumak amacıyla yapılan Yunan işgali gerçekte bir toprak katma politikasına yönelmiştir
7 Barış Konferansı Batı Anadolu'nun tamamıyle Yunanistan'a verilmesi konusunda kesin karar verirse, ancak o zaman Yunan işgali uygun olabilir
Not: Amiral Bristol raporuyla Batı Anadoludaki Yunan işgallerinin yanlış olduğu dünya kamuoyuna duyurulmuştur
Yunanlılar Wilson ilkelerine göre Batı Anadolu'daki nüfus çoğunluğunun Rum olduğunu, işgaller sırasında öne sürmüşler ve bu politikalarını gerçekleştirmek için Türklere karşı saldırılar düzenlemişlerdir
__________________

GİZLİ ANLAŞMALAR, WİLSON İLKELERİ

Boğazlar Antlaşması (1915)

İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanmıştır
İstanbul ve Boğazlar, Rusya'ya bırakılmıştır
Londra Antlaşması (1915)

İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya arasında imzalanmıştır
İtalya'ya Antalya ve çevresi ile Oniki Adalar bırakılmıştır
İtalya bu antlaşmadan sonra İtilaf Grubu'na katılmıştır
Petrograt Protokolü (1916)

İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya arasında imzalanmıştır
Rusya'ya Boğazlar'a ek olarak Van, Erzurum, Bitlis ve Trabzon'a kadar olan Doğu Karadeniz bölgesi bırakılmıştır
Sykes-Picot Antlaşması (1916)

İngiltere ve Fransa arasında, İtalya'dan gizli olarak yapılmıştır
Rusya Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu'nun kendisine verilmesi şartı ile bu anlaşmayı kabul etmiştir
Fransa'ya Adana, Hatay, Suriye kıyıları ve Lübnan bırakılmıştır
İngiltere'ye Musul hariç Irak bırakılmıştır
Suriye'nin diğer bölgeleri ile Musul ve Ürdün'ü kaplayan bölgede Büyük Arap Krallığı kurulması kararı alınmıştır
Arap Krallığı İngiliz ve Fransız himayesinde olacaktır
Özerk bir Filistin Devleti kurulacaktır
Bu antlaşma ile Araplar, İngilizler'in yanında Osmanlı'ya karşı savaşmıştır
Not : Antlaşmanın İtalya'dan gizli yapılmasında, İtalya'nın aktif olarak IDünya Savaşı'na katılmaması etkili olmuştur
Saint-Jean De Maurienne Antlaşması (19 Nisan 1917)

İtalya, kendisinden gizli olarak imzalanan Sykes Picot Antlaşması'na tepki göstermiştir
Konya, Antalya, Aydın ve İzmir çevresi İtalya'ya bırakılmıştır
Mc Mahon Antlaşması

İngilizler Araplar'ı Osmanlı aleyhine kışkırtmıştır
Araplar'a Büyük Arap Krallığı kurma sözü verilmiştir
Not 1: Rusya'da Bolşevik İhtilali olmuştur Bunun üzerine İtilaf Devletleri Rusya'ya bırakılan toprakların yarısında Özerk Kürt Devleti oluşturmayı, diğer yarısını da Ermenistan'a vermeyi kararlaştırmışlardır
Not 2: Bolşevik Rejimi gizli antlaşmaları açıklayınca, gizli antlaşmalar uygulanma zemini bulamamıştır
Not 3: Gizli Antlaşmalara tepki olarak Wilson İlkeleri yayınlanmıştır
WILSON İLKELERİ

ABD Başkanı Wilson, gelecekte yapılacak barışın ilkelerini açıklamıştır (8 Ocak 1918)
Buna göre:
1 Yenen devletler, yenilen devletlerden toprak ve tazminat almayacak
2 Devletlerarasında gizli herhangi bir antlaşma yapılmayacak, antlaşmalar açık olarak yapılacak
3 Devletlerarasında eşitlik sağlanacak, uluslararası ekonomik engeller kaldırılacak
4 Ülkeler arasında silahlanma yarışına son verilecek
5 Alsace - Loraine Fransa'ya geri verilecek
6 İşgal edilen Rus toprakları boşaltılacak
7 Belçika yeniden kurulacak
8 Uluslararası anlaşmazlıkları barış yoluyla çözmek için Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak
9 Boğazlar her devlete açık olacak
10 Türk egemenliği altında yaşayan diğer milletlere kendini yönetme hakkı verilecek
11 Osmanlı Devleti'nin Türk bölgelerine egemenlik hakkı verilecek
Not 1: İtilaf Devletleri toprak elde etmek için Paris Barış Konferansı'nda manda ve himaye fikrini ortaya atmıştır
Not 2: İtilaf Devletleri Wilson İlkeleri'ne ters düşmemek için Mondros Antlaşması'na 7 ve 24 maddeleri koymuşlardır
ATEŞKES ANTLAŞMALARI

Rusya Brest-Litowsk Antlaşması ile (3 Mart 1918)
Bulgaristan Selanik Antlaşması ile (29 Eylül 1918)
Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Antlaşması ile (30 Ekim 1918)
Avusturya Villa Gusti Antlaşması ile (3 Kasım 1918)
Almanya ise Rethondes Antlaşması ile (11 Kasım 1918) savaştan çekilmişlerdir