Talas Savaşı ve önemi

Talas Savaşı 751 yılında Araplar ile Çinliler arasında yapılan savaş Doğudan batıya ilerleyen Çinliler ile, Ön-Asya' dan doğuya ilerleyen Araplar, Talas ırmağı kıyılarında savaştılar Bu savaşta, Orta Asya'nın Çin egemenliğine girmesini istemeyen, Karluk ve Yağma Türkleri, Arapların yanına geçmişler ve savaşı Arapların kazanmasını sağlamışlardır

İslamiyet'i henüz kabul etmeyen Türklerin, Orta Asya’da İslâm dînini tanıtıp yayan Araplarla birlikte, Çinlilere karşı, Talas’ta yaptıkları bu savaş, sebep ve sonuçları bakımından çok önemlidir

Göktürk İmparatorluğu'nu yıkmış olan Çin’in başındaki Tang Sülâlesi (618-906) devrinde İmparator Hivang-Çang (713-755), Türk Hanoğulları’nın hâkimiyetindeki Şaş/Taşkent şehrini ele geçirmek istedi Bu gayeyle Taşkent Seferine çıkan Kuça Valisi Kao Sien-tche çok geçmeden Taşkent hükümdarı Bagatur-tudun’u esir alarak Çin İmparatoruna gönderdi
Bagatur-tudun’un öldürülmesi üzerine oğlu Tüen-en, başta Karluklar olmak üzere bölgedeki Türk boylarını Çin’e karşı birlikte harekete çağırdı Ancak Göktürklerin yıkılmasından sonra henüz birliğini kuramamış olan Türkler, Çin kuvvetleriyle tek başlarına mücadele edemeyeceklerini bildikleri için Abbasîlerden yardım istediler Ziyad bin Sâlih kumandasında gelen İslam ordusu, yardımcı Türk kuvvetleriyle birleşti Bunu haber alan Çin komutanı Kao Sien-tche de 100 000 kişilik orduyla, Talas şehrine geldi ve burada müttefik kuvvetlerle karşılaştı 751 yılı Temmuzunda başlayan savaş, pek şiddetli bir şekilde beş gün devam etti Savaşın son gününde Çin kuvvetlerinin arkasına sarkan Karluklar, düşmana ağır bir darbe indirdiler Kao Sien-tche az bir kuvvetle canını zor kurtarabildi Savaşta Çinliler, elli bin ölü ve yirmi bin esir verdiler

Talas Meydan Muharebesinin zaferle neticelenmesi; Türk, Çin, İslam ve dünya tarihiyle medeniyetinde çok önemli etkiler bıraktı Çinliler Talas yenilgisinden sonra 20 yüzyıla kadar, Tanrı Dağları (Tiyenşan) batısına geçemediler Batı Türkistan, Çin tehlikesinden kurtuldu

Karluklar, Talas Zaferinden on beş yıl sonra, 766 tarihinde, Tanrı Dağları batısında ve Çu Irmağı boylarında müstakil Türk devleti kurdular Türkistan’daki Kamlık (Şamanlık), Buda ve Mani dinlerindeki yerli ve göçebe Türklerle Müslümanlar arasında, serbest ticaret, dostluk ve iyi münasebetler başladı Türkler, Müslümanlarla tanışıp, İslam dînini yakından tanıma imkânına kavuştular İslam dîninin üstün esasları, mütekâmil hâli, buralardaki Türklerin İslamiyet'i benimsemelerine sebep oldu İslam medeniyet dairesine, Orta Asya’da, binlerce Türk girdi

Türkler, kâğıt yapmasını Araplara öğretti Semerkand’daki imalathânelerde yapılan ipekten kâğıtlar, Orta Doğu ve Akdeniz’e yayıldı Müslüman Araplar, hakimiyetlerindeki bölgelerden öğrendikleri kâğıdı imal ederek medeniyetin bütün dünyada hızla yayılmasına hizmet ettiler

Savaşın önemi

Orta Asya'nın Çin egemenliğine girmesi engellenmiştir (Siyasi)
Türkler, bu savaştan sonra guruplar halinde İslamiyet'i kabul etmeye başlamışlardır ( Karluklar) (Dini)
Esir alınan Çinlilerden kağıt yapım tekniği öğrenilmiştir (Kültürel)
Abbasiler, yönetimde Emevilerin Arap Devleti tezi yerine, İslam devleti özelliği göstermişler, Müslümanlara eşit yaklaşımda bulunmuşlardır
Arap Milliyetçiliği politikası, Ümmetçi anlayışa dönüşmüştür
Fetih politikasından çok, kültür politikasına ağırlık vermişlerdir
Halife Mansur döneminde, Bağdat şehri kurularak, merkez buraya taşınmıştır İlk defa Yunan filozoflarının eserleri, bu dönemde Arapça'ya çevrilmeye başlamıştır
En parlak dönemlerini, ***** Reşit ile oğulları Memun ve Mutasım zamanlarında yaşamışlardır
__________________