Amasya Genelgesi(Bildirisi)

AMASYA GENELGESİ (BİLDİRİSİ) 21-22 Haziran 1919


Havza'daki çalışmalarını tamamladıktan sonra Mustafa Kemal ve arkadaşları, 12 Haziran 1919'da Amasya'ya geçtiler Milli Mücadele çalışmalarını sürdüren Mustafa Kemal, Hüseyin Rauf Orbay, Refet Bele ve Ali Fuat Cebesoy birlikte Amasya Genelgesi'ni hazırladılar Hazırlanan bildiri, Erzurum'da 15 Kolordu Komutanı Kazım Karabekir'e sunuldu O'nun da onayının alınmasından sonra, bildiri, 22 Haziran 1919'da tüm mülki amir ve askeri komutanlara telgrafla Abdurrahman Rahmi Efendi tarafından ulaştırıldı Amasya Genelgesi, milli mücadelenin temel gerekçe, amaç ve yöntemini ilk olarak belirtmiş oldu Amasya Genelgesi'nin yayınlanması İstanbul'da bulunan işgal güçlerinin tepkisini çekmişti Özellikle İngilizlerin, Mustafa Kemal'i geri getirmek için İstanbul Hükümeti üzerindeki baskıları iyice artmıştı Mustafa Kemal, İstanbul'a dönmediği için daha sonra görevinden alınacaktır O sırada İçişleri Bakanı olan ve Milli Mücadele'ye sıcak bakmayan Ali Kemal Bey, bir genelge yayınlayarak, Mustafa Kemal'in iyi bir asker olduğunu, fakat İngiliz baskısı sonucu görevinden alındığını duyurmuştur


Amasya Genelgesi'nin içeriği şöyledir:
1- Vatanın bütünlüğü, milletin istiklâli tehlikededir
2- İstanbul Hükümeti, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir Bu hal, milletimizi âdeta yok olmuş göstermektedir
3- Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır
4- Milletin içinde bulunduğu bu duruma göre harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir
5- Anadolu'nun her bakımdan emniyetli yeri olan Sivas'ta bir kongre toplanacaktır
6- Bunun için her ilden milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir Bu temsilciler, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler tarafından seçilecektir
7- Her ihtimale karşı, bu meselenin bir milli sır halinde tutulması ve temsilcilerin, lüzum görülen yerlerde, seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır
8- Doğu illeri için, 10 Temmuz'da Erzurum'da bir kongre toplanacaktır Bu tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas'a gelebilirlerse; Erzurum Kongresi'nin üyeleri, Sivas genel kongresine katılmak üzere hareket edecektir

( 22 EKİM 1919 )
1 Türk vilayetleri düşmana terk olunmayacak, hiçbir biçimde manda ve himaye kabul edilmeyecek, Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacak
2 Azınlıklara siyasi egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar tanınmayacak
3 Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, İstanbul Hükümeti tarafından resmen tanınacak
4 İtilaf Devletleri ile yapılacak olan barış görüşmelerinde Temsil Heyeti'nden de bir temsilci bulunacak
5 İvedi olarak Anadolu'da halkın özgür seçimiyle bir meclis toplanacak
6 Anadolu hareketi, İstanbul Hükümetini küçümseyici ve yok sayıcı davranışlardan kaçınacak


ÖNEMİ : Erzurum ve Sivas Kongreleri ne engel olamayan Damat Ferit Hükümeti istifa etmiş ve yerine Ali Rıza Paşa tarafından yeni bir hükümet kurulmuştur Ali Rıza Paşa Anadolu hareketiyle bağlantının kesilerek düşmanca tavır sergilenmesi ile hiçbir sonuca ulaşılamayacağı düşüncesi ile yeni hükümetin Bahriye Nazırı Salih Paşa'yı, Heyet-i Temsiliye Başkanı Mustafa Kemal Paşa ile görüşmelerde bulunması amacıyla Amasya'ya göndermiştir Yapılan görüşmelerde 'Amasya Protokolü' imzalanmıştırBu protokolle İstanbul Hükümeti Anadolu hareketinin amaçlarını kabul ettiğini belirtmiş ve Anadolu hareketi ve onun başkanı olan Mustafa Kemal Paşa'yı resmen halkın tek ve gerçek temsilcisi olarak tanımıştır