Dizilerin Kadınları

Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf, Türk aile yapısıyla örtüşmeyen dizilerden yakındı
“Güçlü aile yapısı”na zarar verecek görüntülerin yer aldığı dizilerin şifreli yayımlanması için çalışma başlattıklarını açıkladı
Eski tartışma:
Diziler “yanlış hayatlar” mı kurguluyor?
Yoksa yaşadığımız hayatı mı yansıtıyor?
İkincisi doğruysa onları gizlemekle aynayı taşlamış olmuyor muyuz?
Hadi filmleri, dizileri sansürledik, bütün karakterleri “Türk aile yapısı”na uygun mazbut, sadık, aseksüel insanlar haline soktuk diyelim
Haberler ne olacak?
Aile içi tecavüzleri, çocuk yaşta satılan kızları, Hüseyin Üzmez duruşmalarını da şifreli mi yayımlayacağız?
* * *
Aileler “Türk”, “Afrikalı”, “Fransız” diye sınıflanmaz; “geleneksel” ya da “modern” aile yapılarından söz edilebilir ancak
Onlar da öyle sabit yapılar değildir
Zamanla değişirler Bu değişim de, filanca dizide evli bir kadın sevgilisine kaçtı diye olmaz
Bütün dizileri şifrelesek de değişimden kaçılmaz
Çünkü değişimin dinamikleri başkadır
Televizyon, onların habercisi olabilir ancak
Muhafazakâr çevrelerin dizi rahatsızlığı da aslen buradan kaynaklanıyor sanırım:
“Türk aile yapısı” denen şey, her ne ise, ciddi bir değişim geçiriyor Ve bu değişimin ipuçlarını da yerli diziler veriyor
* * *
Değişimin yönüne dair fazla araştırma yok
2000’de yayımlanmış bir çalışmadan (“Televizyon, Kadın ve Şiddet”, KİV Yayınları) söz edeceğim
Sevilay Çelenk ve Nilüfer Timisi, “Yerli Dramalarda Kadın Temsili ve Şiddet” başlıklı makaleleri için, 5 televizyon dizisindeki 5 ana, 24 yardımcı kadın karakteri incelediler
Kadınların çoğu 18-30 yaş kuşağındaydı
Yarıya yakını bekârdı
Çoğunun eğitim düzeyleri belirtilmemişti
3’te 1’inin çalışıp çalışmadığı bile belli değildi
Sanılanın aksine genellikle geleneksel aile yapısına ve evliliğe önem veriyorlardı
Araştırmaya göre dizilerde geleneksel kadın rollerine ilişkin kurgular, alttan alta idealize edilmeye devam ediyordu
* * *
Ancak
Araştırmacılar, kadın karakterlerde bazı dikkat çekici dönüşümler de gözlemişlerdi:
Dizilerin kadınları mücadeleci ve direngen kişiliklerdi
Çoğu, tuzaklarla dolu güç yaşam koşulları içinde rasyonel kararlar alabilen zeki kadınlardı
Artık Yeşilçam melodramlarındaki tuzak ve iftiraların gözü yaşlı, boyun eğen kurbanları rolünde değillerdi
Etraflarında olup biten haksızlıkları anlamaya ve hayata tutunmaya kararlı bir davranış sergiliyorlardı
Yeşilçam kadınlarının, yaşamlarının ancak son birkaç dakikasında kan tükürerek öldükleri yataklarında sahip olabildikleri aklanma ve mutluluğa razı olmaya niyetleri yoktu
Ve özellikle genç kuşaktan olanlar, evli olmasalar bile aşk ilişkilerinde cinselliği de cesurca yaşıyorlardı
* * *
Dizilerin hem bunca çok izlenmesinin, hem de bazı çevreleri bunca rahatsız etmesinin nedeni, orada resmedilen “yeni kadın”ın “Türk aile yapısı” denilen kıskaç içinde artık eskisi kadar gönüllü yer almaması olabilir
Ve öyleyse, bu eğilimi de hiçbir şifre engelleyemez

CAN DÜNDAR