Kedrai – Kedreai, Kedreiai – Sedir Adası

Kedrai – Kedreai, Kedreiai – Sedir Adası

Kedrai, Keramos Körfezi (sinus ceramicus)’nin (günümüzde Gökova) doğu kıyısındaki Sedir (Sedre) Adası üzerindedir Bu adanın tarihçesine geçmeden evvel en büyük özelliğinin kumları olduğuna işaret etmek gerekir Bunlar aslında kum olmayıp çökelmiş deniz kabuklarının kimyasal bir reaksiyon geçirmesinden sonra oluşmuştur ve dünyanın 1-2 yerinde daha vardır Sıcak denizlerin sığ tabanında Kalsyum Karbonatla doygun sularda, kıyı yakınındaki çalkantılı kuşakta gelişim gösterirler Bunlar bir dolu tanesi gibi kat kat sarılmış kabuklar şeklindedirler, zar inceliğindeki her kabuk, çok sayıda iğne benzeri kalsit (aragonit) kristalinin yan yana dizilmesiyle oluşmuştur



Kalsiyum bikarbonatlı tatlı yeraltı suyu içinde eriyik halde bulunan ve kireç taşının çözülmesinde rol oynayan karbondioksitin dalga çalkantısı sırasında gaz haline geçip ortamı terk etmesiyle tabanda karbonat çökelmesi gerçekleşir Su içindeki iğnecikler şeklinde gelişen aragonit kristalleri, kum tanesi üzerine sarılır Sürtünmeler bu maddeleri cilâlı bir hale koyar İşte sedir adasının en büyük özelliği olan kuma benzemeyen ,harikulade güzel bu minik bilyelerin meydana gelişi böyledir Bundan on yıl öncesine kadar bütün sahili hatta içerideki antik yerleşime kadar ulaşan bu nefis oluşum bugün sadece denizin içinde görülebiliyor Ne yazık ki o bembeyaz köpük gibi sahil bugün toprak haline gelmiş bulunuyor


Kedrai sözcüğünün Luwi dilinden geldiği sanılmaktadır Büyük olasılıkla da Hellen dilinde değişerek “Kadra halkının kenti” anlamında Kedrai veya Kadrai olmuştur Ksenephon’un “yarı Yunanlı yarı Barbar” diye halkını tarif ettiği bu kentin tarihçesi ve kuruluşu ile ilgili bilgiler sınırlıdır Miletos’lu Hekataios MÖVIyyda buradaki yerleşimden bahseder Kent MÖ404-428 de Karia birliğine katılmış sonra Attika Delos Deniz birliğine dahil olarak yıllık 3000 drahmi aidat vermiş, MÖ 439′da bu aidat 2000′e düşmüştür Xenophon MÖ405-406 da Atina-Sparta savaşında Spartalı kumandan Lysandros’un Kedrai’yi kuşatmış, Atinalıların yanında yer alan kenti ele geçirmiştir Halkını da cezalandırmak için esir pazarında satmıştır Bu olaydan sonra Kedrai eski parlak günlerine bir daha kavuşamamıştır TIYATRO

Xenephon zamanında şehrin eski sakinlerinden başka bir miktar da Karyalı varmış Kent MÖIIyyda Rodos egemenliğine girer bu durum dini inançta bir değişime neden olur MÖII-Iyyda iki önemli kült olan Apollon Pythios ve Apollon Kedrieus kültü aynı rahip tarafından idare ediliyordu MÖ170′den sonra Rodos peraia’sından önemli bir zat aynı zamanda iki kültü birden idare etti Roma egemenliğindeki Kedrai İmparator Vespasianus’a şükranlarının bir ifadesi olarak bir şeref payesi de vermişlerdir

Kedrai’den günümüze Kent surları, Apollon Mabedi, Tiyatro, Agora ve nekropol alanı gelebilmiştir Bunlardan kent surları, adanın doğusundan başlayarak hemen hemen bütün kıyıyı çevirmektedir Dikdörtgen prizma şeklindeki sur taşları oldukça iyi durumdadır Surlar kare planlı burçlarla takviye edilmiştir Bunlardan adanın güney tarafında dört kademelik bir kaideye oturan Helenistik devrin en güzel işliğini yansıtan anıtsal bir burç, itinalı işçiliği ile diğerlerinden ayrılır Surların hepsi aynı devirde yapılmış değildir


Kentin doğusunda, teras duvarlarıyla desteklenen platform üzerindeki Apollon mabedi Dor üslubunda olduğu günümüze iyi durumda gelen temel kalıntıları ile etrafa dağılmış mimari parçalardan anlaşılmaktadır Bu tapınak bir çevre duvarı ile çevrilen kutsal bir sahanın ortasında yer almaktadır Bu kutsal sahanın giriş kapılarının eşikleri ve sögelerinin yanında bir takım kaideler de görülmektedir


Kitabeler okunamayacak kadar çok tahrip görmüştür Silindir biçiminde , iki tanesinin üzerinde girlantlar olan bir tanesinde ise bir yılan kabartması olan 3 adet sunağın izleri görülmektedir Yılan, mitolojiye göre Apollon ile ilgili bir hayvandır Buna dayanarak bu mabedin Apollon Kadrieus (Apollon Pythos)’a ithaf edilmiş olduğunu söylenebilir Erken Bizans döneminde ise mabedin üzerine bazilika plânında bir kilise yapılmıştır Bu dönemden kalma İsa monogramı ile haç ihtiva eden parçaları görmekteyiz


Adanın doğusundaki yamaçta günümüze oldukça sağlam gelen tiyatro vardır Bu binada da diğerlerinde olduğu gibi kalker taşı kullanılmıştır Cavea kısmı ve oturma kademeleri oldukça iyi durumdadır Plânı yarım daireden epeyce büyük olan bir at nalı şeklindedir Burada dikkati çeken husus küçük bir şehir için oldukça büyük olmasıdır Bundan da burada zaman zaman tertip olunan oyunlara civardan çok sayıda seyirci geldiğini düşünebiliriz Simetrik olmayan parados duvarları çok itinalı bir işçilikle yapılmıştır Skene ise tamamen toprak altında kalmıştır


Agora’nın sahilde olması muhtemeldir zira burada iyi bir taş işçiliği ile işlenmiş postamentler, İon tarzı sütun kaideleri gibi parçalara rastlanmaktadır Bir de burada itinalı bir işçilikle yapılmış MÖ IVyya ait olması muhtemel bir duvar parçası da mevcuttur


Kentin nekropolü adanın karşısındaki anakara üzerindedir Bunların büyük çoğunluğunu lahitler teşkil eder Bunun yanı sıra çukurlar ve mezar odaları da görülmektedir