Nüfus Sayımı- Osmanlılar'da İlk Nüfus Sayımları

Nüfus Sayımı- Osmanlılar'da İlk Nüfus Sayımları

Nüfus sayımı, bir ülke nüfusuyla ilgili bilgilerin resmi olarak toplanmasıdır Nüfus sayımı genellikle belirli aralıklarla yapılır Bu sayımda bir ülkede yaşayan insanların o tarihteki toplam sayısı bulunduğu gibi, nüfusun cinsiyet, yaş ve meslekler arasında dağılımı ile halkın eğitim ve yaşam düzeyi de öğrenilir


Nüfus artış hızı, konut durumu, çocuk sayısı, bölgelerin ya da toplumsal grupların nüfus içindeki payları da nüfus sayımlarında elde edilen bilgilerdendir Bu bilgilerülkede ulusal ya da yerel düzeyde yapılacak her türlü planlamada kullanılır Örneğin yeni okulların, hastanelerin, parkların ve kütüphanelerin yapımı için nüfus sayımı verilerinden yararlanılır Ayrıca özel şirketler de pazar araştırmalarında bu verilere başvururlar Ekonomik ve sosyolojik araştırma ve çalışmalarda da nüfus sayımı sonuçlan büyük önem taşır
Eskiçağlar ile ortaçağda nüfus sayımları iki amaca yönelikti Bu amaçlardan biri orduya alınacak erkek sayısının belirlenmesi, öbürü ise vergi toplamak için halkın malvarlığının değerini öğrenmekti
Roma'da ilk nüfus sayımının altıncı Roma Kralı Servius Tullius (İÖ 578534) zamanında yapıldığı sanılmaktadır Romalı tarihçi Livius İÖ 457, İÖ 193, İÖ 188 ve İÖ 173'te yapılan nüfus sayımlarından söz eder
İnsanların sayımı Roma dönemi öncesinde de vardı En eskisi İÖ 3800'e uzanan belgelerden Babilliler'in, içinde toprak sahiplerinin adlarını ve malvarlıklarını gösteren bilgilerin de bulunduğu araştırmalar yaptıkları anlaşılmıştır Çin'de sayım yöntemiyle ilgili bazı kayıtlar İÖ 3000'lere kadar uzanır Kutsal Kitap'ın Eski Ahit bölümünde, beş tanesi İÖ 1491İÖ 536 arasında yapılmış bir dizi İbrani nüfus sayımından söz edilir
Ortaçağ Avrupa'sında sayıma yönelik birçok çalışma yapılmıştır Kayıtlara göre, bunların ikisi Frank Kralı Şarlman döneminde (İS 768814) gerçekleştirilmiştir Ayrıca, İngiltere'de 1086'da, I William'ın buyruğuyla toprak sahiplerinin ve mallarının listesi çıkarılmıştır Düzenli nüfus sayımı uygulamasının en eski geçmişe sahip olduğu ülke ABD'dir Bu ülkede sayımlar daha koloni döneminde, 1624'te başlamış ve ilk federal nüfus sayımının gerçekleştirildiği 1790'a değin 38 sayım yapılmıştı Bu tarihten sonra her 10 yılda bir yapılan sayımların 21'si 1990'da yapıldı

Avrupa'da gerçek anlamıyla ilk nüfus sayımları sırasıyla İsveç'te (1749), İngiltere'de (1801), Norveç'te (1815), Avusturya'da (1818), Yunanistan'da (1836), İspanya'da (1857), İsviçre'de (1860), İtalya'da (1861) ve Rusya'da (1897) yapılmıştır

Osmanlılar'da ilk nüfus sayımları vergi toplama ya da asker sayısını belirleme amacıyla yapıldığı için erkek nüfusla sınırlı tutulmuştur İlk nüfus sayımı 183031'de II Mahmud döneminde yapıldı ve bunu 1844 sayımı izledi Kadınların da sayıldığı ilk sayım 188290 arasında gerçekleştirildi Osmanlı İmparatorluğumda yapılan son genel sayım 190307
mı oldu Bu sayım sonuçlarına göre ülkenin toplam nüfusu 20844000 idi

Cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımı 1927'de yapıldı 1935'te yapılan ikinci genel sayımın ardından çıkarılan yasayla sayımların her beş yılda bir yapılması öngörüldü Bu tarihten sonra düzenli olarak yapılan sayımların sonuncusu 1985 sayımıdır
Türkiye'de sayım günlerinde, sokağa çıkma yasağı uygulanır ve sayım evden eve dolaşan sayım memurlarınca yapılırdı 1990'dan başlayarak, sayım günlerinde insanların evlerinde tutulmalarını engelleyecek daha çağdaş yöntemlerin kullanılmasına karar verilmiştir

II Dünya Savaşı'ndan bu yana dünyada nüfus sayımı yapılan ülkelerin sayısı arttı Savaşı izleyen ilk 10 yıl içinde, 150'den fazla ülke ve bölgede nüfus raporları hazırlandı Birleşmiş Milletler, düzenlediği dünya nüfus sayımı programlarıyla sayımların artışında büyük bir rol oynadı Bu programlar nüfus sayımını özendirmekle kalmıyor, sayım yapılan ülkelere yardımı da öngörüyordu 1970'lerde, Birleşmiş Milletler henüz hiç nüfus sayımı yapmamış Afrika ülkelerine yardımcı olmak için büyük çaba harcadı Çin Halk Cumhuriyeti ilk nüfus sayımını 1982'de tamamladı 1983'e gelindiğinde dünyanın hemen her ülkesinde en az bir nüfus sayımı yapılmıştı