Tarih, Kültür ve Tabiat Trabzon’da Buluşmuş

Yavuz Sultan Selim Han ile Kanuni Sultan Süleyman Trabzon için çok şey ifade eder Yavuz Sultan Selim, Şehzadeliği esnasında 22 sene burada valilik yaparken, Kanuni Sultan Süleyman Han da burada doğmuş, 15 yaşına kadan bu şehirde yaşamış Şehirde bu iki muhteşem padişahın izlerini, eserlerini, isimlerini sık görmek, kadirşinas insanların yaşadığı kenti daha çekici ve değerli kılıyor Önce, güzel bir parkın içinde bulunan Gülbaharhatun Camii ve Türbesi’ne giderek, bu büyük insanlara olan vefa borcumuzu bir nebzecik yerine getiriyor, dua ediyoruz Gülbaharhatun, Yavuz Sultan Selim Han’ın annesi Onun hatırasına, bir külliye yapılmış 1514 yılında yapıldığı söylenen Külliyeden cami ile türbe günümüze gelebilmiş; imaret, medrese, hamam ve mektep yıkılmış Bu tarihi cami ve türbeyi ziyaret edip, eski Trabzon evlerinin bulunduğu Ortahisar’a geçiyor, şehrin güzelliklerini doyasıya yaşıyoruz Dar sokakta biraz tırmanıyor, Fatih Sultan Mehmet Han’ın, fetihten sonra ilk cuma namazını kıldığı İlk Cuma Camisi’ni görüyoruz

BOZTEPE’DEN MANZARA
Trabzon’a gelen herkes gibi biz de Boztepe’ye çıkıyor, Karadeniz ile şehrin uyumu karşısında hayran kalıyoruz Şehre hakim bu tepede Ahi Evren Dede Türbesi ve Camii ile karşılaşıyoruz Bu mübarek zatın, Ahi Evren hazretlerini sevenlerden bir ahi olduğu, Sultan Orhan zamanında, daha Trabzon fethedilmeden buraya gelip, bir derviş dergahı inşa ettirdiği söyleniyor Trabzon’u fethe hazırlayan manevi liderlerden Şehirde, trafiğe kapalı kunduracılar çarşısında yürüyor, Bedesten’e gidiyoruz Tarihî Bedesten’de daha çok Keşan bezinden yapılmış elbiseler dikkatimizi çekiyor Sokaklarda kayboluyor, köylü kadınların ürettikleri malları getirip sattıkları kapalı pazar yerine gidiyor, bereketli topraklarda yetişen ürün çeşitlerine hayran kalıyorum
Trabzon Kalesi, surları dibinde yürüyor, şehrin tarihî derinliğini daha iyi anlıyorum Ayasofya Müzesini geziyor, Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri’nin, Trabzon’un fethinden sonra camiye çevirdiği bu tarihî yapının, 1964 yılında müze yapılmasını yadırgıyor, bu koca padişahın hatırasını düşünüyor, hüzünleniyorum

GEÇMİŞE YOLCULUK!
Giresun istikametine doğru yola koyuluyoruz Köftesiyle ünlü Akçaabat, her bakımdan modern ve canlı görünüyordu Akçaabat Ortamahalle Evleri, bizi eskilere götürüyor, mimarlıktaki eski zevki ve zarafeti hatırlatıyor Çarşıbaşı’ndaki sakinlik insanı dinlendirirken, Keşan bezinin burada daha çok görülmesi ilgimizi çekiyor Sonra Vakfıkebir ve Beşikdüzü Sahil boyunca değişmeyen, ilçelerin içinden geçen dereler, yaslandıkları yeşil tepeler, önlerindeki deniz Hepsi de çok güzel, etkileyici

Uzungöl cennet gibi

Rize istikametine doğru devam ediyoruz Yomra, Arsin, Araklı, Sürmene, Of Sahilde dizilmiş, birbirinden güzel, şirin ilçeler Önlerinde Karadeniz, arkalarında yemyeşil dağ ve müthiş bir uyum Güneye yöneliyor, Çaykara’ya, Uzungöl’e varıyoruz Dereler, yollar ve evler dışında her taraf yeşil Fotoğraflarını, görüntülerini gördüğüm Uzungöl’de bulunmak, bu güzellikleri seyretmek, yaşamak; hani cennet gibi derler ya, aynen öyle Trabzon’a 99 kilometre uzaklıkta bulunan Uzungöl, Haldizen Deresi Vadisi’nde, heyelan sonucu, dere yatağının tabii baraj şeklinde kapanmasıyla oluşmuş Göl çevresindeki ladin ormanları etkileyici bir güzellik veriyor Gölün çevresi motel ve turistik tesislerle donatılmış Orta Doğu kökenli insanların bu müthiş coğrafyayı keşfettikleri, gittikçe daha çok ilgi gösterebilecekleri anlaşılıyor Çevre düzenlemesi için de hummalı bir çalışma göze çarpıyordu Sahilde bunaltıcı bir sıcak varken, burada tatlı bir serinlik görülüyor

TABİİ Kİ YAYLASIZ OLMAZ!
Trabzon’da yaylalarla bütünleşmiş, zengin bitki örtüsüyle bezenmiş iç kesimdeki ilçeler çok güzel Trabzon yaylaları yeşillikleri ve güzellikleri ile bilinir Sisli hava da bu yaylalara ayrı bir gizem katıyor Mevsimin en sıcak günlerinde bile serinletici havalarıyla ferahlık veren bu yaylalarda müthiş bir manzara bulunmakta Tabiata uygun, dağınık şekilde inşa edilmiş yayla evleri de güzellikleri tamamlamakta Lapazan, Çaykara Sultanmurat, Maçka Çakırgöl, Harmantepe, Düzköy, Sisdağı gibi isimlerle anılan, orman ve yaban hayatı bol olan yaylalar, güzellikte adeta birbirleriyle yarışmakta Kemençeli, horonlu yayla şenlikleri de geleneksel hale gelmiş

Lokman Kul, yaptığı işlemeleri gösterdi

Keşan Bezi, kıyafet ve evleri süslüyor
Trabzon, geleneksel el sanatları açısından oldukça zengin Bölgenin en eski el sanatlarından biri de el tezgahlarında kumaş dokumacılığı Günümüzde de önemini koruyan Keşan Bezi ile ilgili bilgi almak için, Çarşıbaşı’na gidiyor, bu işle ilgilenen Lokman Kul’la konuşuyoruz Keşan Bezi önceleri sadece Çarşıbaşı’nın Kavaklı Köyü’nde dokunurmuş, zamanla yayılmış Ağırlıklı olarak bölgede kullanılan Keşan Bezi, el emeğiyle dokunur Yüzdeyüz pamuk olan iplik boyanır, çeşitli aralıklarla bağlanır, el tezgahında dokunarak desenleri ortaya çıkar Bu bezden her türlü giyecek ve ev dekorasyonu yapılıyor Çarşıbaşı ve köylerinde yüzden fazla tezgahta Keşan Bezi dokunuyor Bu el sanatının yaşatılması için gayret gösteriliyor

SÜMELA MANASTIRI ÇEKİM MERKEZİ
Trabzon’un en çok ziyaret edilen, ilgi gören tarihî eserlerinden biri de Sümela (Meryem Ana) Manastırı’dır Maçka ilçesinin Altındere Köyü sınırları içinde, Altındere vadisine hakim Karadağ’ın eteklerinde sarp bir kayalık üzerine kurulmuş Sümela Manastırı, vadiden yaklaşık 300 metre yükseklikte bulunmakta Rivayete göre manastır; Bizans İmparatoru 1 Theodosius zamanında (375-395), Atina’dan gelen iki rahip tarafından kurulmuş

Nihat Usta, Akçaabat köftesini, Ustası Abdullah Kumal’dan öğrendiğini ve değiştirmeden devam ettirdiğini söylüyor

AKÇAABAT köftesini tatmadan dönmeyin
Trabzon’un yöresel mutfağında Mısır Çorbası, Lahana Çorbası, Etli Lahana Sarması, Kara Lahana Yemeği, Hamsili Pilav, Hamsi Kuşu, Hamsili Kaygana öne çıkıyor Ünü Türkiye’ye yayılmış Akçaabat Köftesi’nin yeri ayrı, bunu öğrenmek için Nihat Usta ile görüşüyoruz Akçaabat sahilinde, denizle iç içe olan mekanı müşterilerle dolu, Nihat Usta da herkesle içli dışlıydı Akçaabat Köftesi, 1945 yılında yapılmaya başlanmış Kasap dükkanlarında et satılırken; Çolakoğlu, dükkanının önüne bir mangal koymuş, isteyen müşterilerine eti köfte halinde pişirerek sunmuş Rağbet artınca, diğer kasaplar da aynı şeyi yapmaya başlamış İlgi arttıkça köfte dükkanları güzelleşmiş, büyümüş, Akçaabat Köftesi’nin ünü bütün Türkiye’ye yayılmış Akçaabat Köftesi sadece o yöre ve yakın illerin danalarının (kekik yemiş olacak) etinden yapılır 10 kilogram dana eti, 75 gram sarımsak, 1 kg 300 gram ekmek, 1 kilogram taze et yağı, 100 gram tuz karıştırılır Kıyma makinasından geçirilir, bolca yoğrulur Şekillendirme işlemi bittikten sonra, yaklaşık 3 saat soğuk hava deposunda dinlendirilir Sonra kömürlü ızgarada pişirilerek servise sunulur Trabzon’a gelen misafirler, bu köfteyi tatmadan dönmüyormuş Mesut Yılmaz, Recep Tayyip Erdoğan, Deniz Baykal ve başka birçok politikacı, sanatçı bu lezzeti tatmak için gelmiş

Behçet Fakihoğlu- İrfan Özfatura