Kıl-Koruyucu örtü- Yele Kuyruk Bıyık Sakal Saç Kirpik Kaş

Kıl-Koruyucu örtü- Yele Kuyruk Bıyık Sakal Saç Kirpik Kaş



Omurgalı hayvanlardan çoğunun derisi koruyucu bir örtüyle kaplıdır Bu örtü balıklarda ve sürüngenlerde pullardan, kuşlarda tüylerden, memelilerde de kıllardan oluşur İnsanın ve hayvanların ince, yumuşak kıllarına genellikle tüy denir Kuşların tüyleri memelilerinkine hiç benzemeyen ve yalnızca bu hayvanlara özgü olan çok değişik yapıdadır (bak KUŞTÜYÜ) Memelilerin kılları ise bulundukları yere göre yele, kuyruk, bıyık, sakal, saç, kirpik, kaş gibi değişik adlarla anılır

Ataları olan sürüngenlerin soğukkanlı olmasına karşılık memeliler sıcakkanlı hayvanlardır; çevre sıcaklığı ne olursa olsun, memelilerde bir iç denetleme mekanizmasıyla ayarlanan vücut sıcaklığı hep aynı kalır (bak Memeliler) Bunda hayvanın vücudunu kaplayan kılların çok büyük payı vardır Genellikle post biçiminde bir örtü oluşturan kıllar derinin üzerinde durgun ve ılık bir hava katmanı tutarak vücudun ısı kaybını azaltır

Her kılın bir kök, bir de gövde bölümü vardır Derinin üstündeki gövde bölümü boynuzsu (keratinli) ölü hücrelerden oluşur Deri yüzeyinin altındaki bir keseciğin içine gömülmüş olan kök bölümü ise canlı bir dokudur Buradaki hücreler sürekli büyüyüp bölünerek (bak HÜCRE) kıhn gövdesine yeni hücreler ekler Kısacası bir kılın büyüyüp uzamasını sağlayan yalnızca köküdür Büyüme için gerekli olan besin maddeleri incecik kan damarlarıyla kıl köküne taşınır Kökün çevresinde ayrıca özel bir yağ salgılayarak kılın kaygan, yumuşak ve esnek olmasını, böylece kolay kıvrılıp bükülmesini sağlayan yağ bezleri bu

lunur Kıl diplerinin yakınındaki incecik kaslar da her kılın ayrı ayrı dikleşmesini sağlar Üşüyüp ürperdiğimiz zaman "tüylerimizin diken diken olması" bundandır Postu olan memelilerde, soğuk havada dikleşen kılların arasında tutulan ılık havanın hacmi artar ve böylece ısı kaybı daha azalmış olur Soğuktan başka korkunun etkisiyle de bu kaslar kasılarak kılları dikleştirir
Her şeyden önce vücudun ısı kaybını önlemekle görevli olan kıllar aynı zamanda tropik bölgelerde yaşayan hayvanları kızgın güneşten de korur Bunun dışında, vücudun belirli yerlerindeki çok uzun kılların bazı özel işlevleri vardır Örneğin yele denen uzun ense kılları hayvanın boynunu saldırganların dişlerinden korurken kuyruk da çoğu kez rahatsız edici sinekleri kovmaya yarar Oklukirpinin kalın, sert ve güçlü dikenleri ise saldırganları ciddi biçimde yaralayabilen önemli bir savunma silahıdır Kıllar ayrıca bazı hayvanların yollarını bulmalarına yardımcı olur Örneğin kedilerin bıyıkları herhangi bir cisme değdiğinde hızla beyne mesaj ileten çok duyarlı sinir uçlarıyla donatılmıştır

Memelilerin hepsinde kıl vardır; ama bu kıl örtüsünün sıklığı türden türe çok değişir Balinalar ve foklar gibi bazı deniz memelilerinin yalnızca dudaklarının üstünde birkaç tutam bıyık bulunduğu halde, kutup ayısı gibi soğuk iklimde yaşayan iri memelilerin gövdesi çok sık kıllardan oluşan kalın bir kürkle örtülüdür

Memelilerin kıllarından birçok alanda yararlanılır Örneğin koyun yünü ile devetüyünden sıcak tutan giysilik kumaşlar, keçi kılından da kilim ve battaniye dokunur Birçok memeli hayvanın kürkünden palto, eldiven ve şapka gibi giyim eşyası, domuzların sert kıllarından ve atların yele ya da kuyruk tüylerinden fırça yapılır