Kırklareli-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı

Kırklareli-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı

Sınır illerimizden biridir Türkiye'nin Trakya'daki topraklarının kuzeydoğu kesiminde yer alan Kırklareli ili kuzeyde Bulgaristan'a, doğuda Karadeniz'e, güneyde Tekirdağ ve batıda da Edirne illerine komşudur Bazı kaynak ve haritalarda güneydoğuda ortak sınırı olduğu belirtilen İstanbul ilinden kısa bir kıyı parçasıyla ayrılır
Bugünkü Kırklareli il topraklarının ilkçağdan beri hareketli bir yerleşme alanı olduğu anlaşılmaktadır Bu yörede Traklar'dan kalan bazı tümülüslere rastlanmıştır Çağlar boyunca Trakya, Balkanlar ve Anadolu'yu ele ge çirmek isteyenlerin egemenlik mücadelelerine sahne olmuştur

KIRKLARELİ İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER

YÜZÖLÇÜMÜ: 6550 km2

NÜFUSU (1990): 309512

İL MERKEZİ: Kırklareli

İLÇELER VE NÜFUSLARI (1990): Merkez ilçe (77175), Babaeski (54879), Demirköy (12946), Kofçaz (5004), Lüleburgaz (93060), Pehlivanköy (7096), Pınarhisar (24763), Vize (34589)


BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1990): Lüleburgaz
(52384), Kırklareli (43017), Babaeski (22823) BAŞLICA YÜKSELTİLER: Mahya Dağı (1031 metre) SICAKLIK: Kırklareli kentinde en düşük 15,8°C
(1411972), en yüksek 39,7°C (2771965), ortalama
13°C YAĞiŞ MİKTARI: Kırklareli kentinde yıllık ortalama 594,6 mm

İL TRAFİK NO: 39

İLGİ ÇEKİCİ YERLER:

Limanköy, İğneada, Kıyıköy(Midye) ve Çilingoz koyları; Dupnisa Mağarası; İncekoru ve Kavaklı Meşe Korusu orman içi dinlenme yerleri; Vize Kalesi; Vize Mağara Manastırı; Midye Ayazma ve Manastırı; Hızır Bey ve Sokullu Mehmed Paşa külliyeleri; Kadı, Bayezid (Paşa), Kapan, Eski Cami, Cerit Ali Paşa ve Gazi Süleyman Paşa camileri; Alpullu (Sinanlı), Babaeski ve Lüleburgaz (Sokullu Mehmed Paşa) köprüleri; Kadı, Kapan (Salıyeri), Kayımoğlu ve Alman çeşmeleri; Zindan ve Binoklu Hasan Baba türbeleri

Günümüz Kırklareli halkının önemli bir bölümü 19 yüzyıl ile 20 yüzyıl başlarında Balkanlar'dan gelmiş göçmenlerden oluşur

Doğal Yapı

Kırklareli topraklarının yaklaşık yarısı dağlık alanlar, yarıya yakını da orta yükseklikte ya da alçak yaylalardır Türkiye'nin Trakya'daki en yüksek kesimini oluşturan ve Yıldız Dağları olarak da bilinen Istranca Dağları Kırklareli il sınırları içinde kuzeybatıgüneydoğu doğrultusunda uzanır İlin kuzey ve doğu kesimlerini engebelendiren bu dağlık alanın en yüksek noktası, Demirköy kasabasının batısında 1031 metreye ulaşan Mahya Dağı'dır Kuzey yamaçları sık ormanlarla kaplı olan Istranca Dağları güneydoğuda yüksekliğini yitirerek orta ve alçak düzlüklere dönüşür Istranca Dağları ile Karadeniz kıyısı arasında bazı yaylalar yer alır

Kırklareli ilinin güney ve batı kesimlerinde yer alan ve birçok alçak tepeyle engebelendirilen düzlükler Ergene Havzası adıyla anılır Bir çöküntü alanı olan Ergene Havzası, Kırklareli ilinin başlıca tarım alanıdır
İl topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Karadeniz'e dökülürken, bir bölümü de Ege Denizi'ne doğru akar Karadeniz'e ulaşan küçük akarsulardan başlıcaları Rezve, Deringeçit ve Pabuç dereleridir Kuzeydoğuda Bulgaristan ile ülkemiz arasındaki doğal sınırı Rezve Deresi oluşturur İl topraklarında akan en önemli akarsu Ergene Irmagı'dır Bu ırmağa katılan başlıca kollar Sulucak Poyralı, Kaynarlı, Babaeski (Şeytan) ve Teke dereleridir Tarım alanlarını sulamak ve Teke Deresi'nin yol açtığı taşkınları önlemek amacıyla Kayalıköy Barajı kurulmuştur Ergene Irmağı Kırklareli il sınırları dışında Meriç Irmağı'na katılır

Geniş ovalara ve fazla girinti çıkıntıya rastlanmayan Karadeniz kıyısında, bataklıklarla çevrili küçük kıyı gölleri ve doğal plajlar vardır Bu kıyıdaki başlıca çıkıntılar İğneada ve Servi burunlarıdır Kıyıda yer alan başlıca doğal göller Erikli, Mert ve Sakpınar gölleridir Kırklareli ilindeki başlıca yapay göl ise Kayalıköy baraj gölüdür
Kırklareli ilinin Karadeniz'e kıyısı olan doğu kesimi ile Istranca Dağları'nın ardında kalan iç kesimi iklim yönünden farklılık gösterir Kıyı kesiminin ılıman olmasına karşılık iç kesimler kara ikliminin etkisi altındadır Kırklareli kenti ile ilin büyük bölümünde kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak geçer

Kırklareli ilinin ikliminde gözlenen bu farklılık doğal bitki örtüsünü de etkiler Istranca Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçları, tepelerden eteklere kadar kayın ormanlarıyla kaplıdır Istranca Dağları'nın güney yamaçlarının bazı bölümlerinde de rastlanan kayın ormanlarında en çok görülen bitki ormangülleridir Dağların iç kesiminde eskiden yoğun olarak rastlanan meşe ormanları ise büyük ölçüde yok edilmiştir Ergene Havzası'nın doğal bitki örtüsü ise bozkır (step) görünümündedir

Tarih

Eski bir yerleşme alanı olan Kırklareli yöresinde günümüzden yaklaşık 6000 yıl öncesinden kaldığı sanılan duvar kalıntıları ile çanak çömleklere rastlanmıştır Kırklareli yöresi İÖ 13 yüzyılda Traklar'ın yurduydu Daha sonra bir süre Atina ve Pers egemenliği altında kalan yörede İÖ 5 yüzyılda Odris (Odrys) Krallığı kuruldu Bir ara Byzantion'u (İstanbul) bile ele geçiren Odris Krallığı, İÖ 4 yüzyılda Makedonyalılar tarafından yıkıldı Daha sonra Selevkoslar'a bağlanan yöre, Galatlar'ın ve Bitinya Krallığı'nın egemenliğine girdi

İÖ 1 yüzyılda başlayan Roma yönetimi sırasında tüm Trakya'yla birlikte Got, Avar ve Bulgar istilasına uğradı İstilalar Bizans döneminde de sürdü Önce Haçlılar' la Latinler'in eline geçti, daha sonra da Bulgarlar ve Tatarlar tarafından yağmalandı 1361'de Osmanlılar'ın eline geçen yöre, 1365'te kısa bir süre için Bulgar yönetimine girdi Daha sonra gene Osmanlılar'a bağlanan ve 187778 OsmanlıRus Savaşı sırasında Ruslar tarafından işgal edilen Kırklareli yöresi, 3 Mart 1878'de imzalanan Ayastefanos Antlaşması uyarınca yeni kurulan Bulgar Prensliği' ne verildi Aynı yıl 13 Temmuz'da yapılan Berlin Antlaşması hükümlerine göre yöre gene Osmanlı Devleti'ne bırakıldı Balkan Savaşları (bak Balkan Sav aşlari) sırasında Bulgar saldırısına uğrayan bu topraklar, 1913 ortalarına kadar işgal altında kaldı

Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonra 4 Kasım 1918'de yörenin güneybatı kesiminden geçen demiryolu hattı Fransızlar tarafından denetim altına alındı Kısa bir süre sonra Fransızlar, işgal ettikleri demiryolunu Yunanlılar'a devretti Temmuz 1920'de başlayan Yunan işgali karşısında fazla tutunamayan Osmanlı ordusu geri çekilince Doğu Trakya Yunanlıların eline geçti Büyük Taarruz ile amacına ulaşan Kurtuluş Savaşısonrasında 11 Ekim 1922'de imzalanan Mudanya Mütarekesi uyarınca yabancı işgali 10 Kasım 1922'de sona erdi ve 1924'te de Kırklareli ili kuruldu

Ekonomi

Yaklaşık yarısına yakını kasaba ve kentlerde yaşayan Kırklareli ili halkı geçimini daha çok tarım ve ormancılıktan sağlar
Yetiştirilen başlıca bitkisel ürünler buğday, şekerpancarı, ayçiçeği, karpuz, patates, arpa, domates, yulaf, soğan ve kavundur
Kırklareli ilinde daha çok koyun ve sığır yetiştirilir Hayvancılık, mandıralarda beyazpeynir, kaşarpeyniri ve yoğurt üretimine yönelik olarak yapıldığından et üretimi azdır Karadeniz kıyısında yapılan balıkçılık gelişmemiş düzeydedir
Istranca Dağları çevresinde yaşayan köylülerin bir bölümü bu ormanlarda mevsimlik işçi olarak çalışır Önemli miktarda tomruk ve maden direği elde edilen bu orman alanlarında ağaçlandırma çalışmalarının yürütülebilmesi için ilin bazı kesimlerinde fidanlıklar kurulmuştur

Türkiye'nin ilk şeker fabrikası Babaeski ilçesine bağlı Alpullu köyü yakınında 1926'da üretime başlamıştır Bundan başka Kırklareli ilindeki başlıca sanayi kuruluşları un, bitkisel yağ, süt ürünleri, konserve, yem, dokuma, tarım alet ve makineleri, cam, ölçü araçları, çimento, orman ürünleri, elektrik malzemele
ri, sabun, boya, kaset, kireç, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır

Türkiye çapında önem taşıyan ve ülkemizin Avrupa ile bağlantısını sağlayan kara ve demiryolları il topraklarından geçer Bunlar, E5 Karayolu ile Edirneİstanbul Demiryolu' dur Kırklareli ilinin Bulgaristan sınırında Dereköy sınır kapısı yer alır

Ülkemizin başlıca doğal gaz üretim alanı Lüleburgaz ilçesine bağlı Hamitabat köyündedir Bulgaristan'dan geçerek gelen SSCBTürkiye Doğal Gaz Boruhattı'yla buraya ulaşan ve Hamitabat'ta üretilen doğal gazdan, ildeki bazı fabrikalar ile burada kurulan santral yararlanmaktadır Doğal gazdan başka başlıca yeraltı kaynakları bakır, dolomit, manganez ve mermer yataklarıdır
Kırklareli ilinin Karadeniz kıyısı ile bu kıyı ardındaki yöreleri eşsiz güzellikler sunan doğal zenginliklere sahiptir Bu yörelerden bazılarında varlığını sürdüren yabanıl yaşam koruma altına alınmıştır Kıyılarında doğal plajlar da olan koylarda rastlanan Akdeniz fokları, soylarının tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır

Toplum ve Kültür

Kırklareli'de kültürel gelişme Anadolu'dan farklı bir çizgi izler Bu yöre Trakya'daki kültürel gelişmenin etkisi altında kalmıştır Avrupa'ya ya da Asya'ya geçen çeşitli kavimler bu yörede kendilerine özgü izler bırakmışlardır Makedonya egemenliğinden sonra yüzyıllar boyunca Eski Yunan kültürünün etkisi altında kalan Trakya'ya, daha sonra Osmanlı kültürü girdi

19 yüzyılın başlarında Kırklareli'nin nüfusunu Türkler, Bulgarlar ve Rumlar oluşturuyordu Bu yüzyılın sonları ile 20 yüzyılın başlarında yaşanan savaşlar ve üst üste gelen bozgunlar yörenin toplumsal yaşamını derinden etkiledi Özellikle 1828 ve 187788 OsmanlıRus savaşları sonunda yitirilen topraklardan göç eden Müslüman toplulukların bir bölümü Kırklareli'ne yerleşti Bu arada ilde yaşayan Bulgarlar ile Rumlar da ülkeden ayrıldılar Göçmenler farklı yaşam biçimlerinin yanı sıra yöreye yeni toprak işleme teknikleri de getirdiler

Kırklareli halkının başlıca geleneksel el sanatı dokumacılıktır 19 yüzyılda çok yaygın olan dokumacılık, hemen her evde bulunan el tezgâhlarında yapılırdı Bu tezgâhlarda kilimler, havlular, seccadeler ve dayanıklı bir çeşit yün kumaş olan şayak dokunurdu Bu yörede şayak ve çul boyamacılığı da gelişmişti

Kırklareli'de varlığını sürdüren el sanatlarından biri de sap örmeciliğidir Göl kıyılarında yetişen ve "papır" adıyla anılan sazların, çavdar saplarının ve mısır yaprağının ılık suda yumuşatılmasından sonra örülmesiyle kemer, şapka ve çanta yapılır
Kırklareli Osmanlı egemenliğine girmeden önce şarapçılıkta çok ünlüydü Daha sonra şarapçılık oldukça geriledi ama ilde oturan Rumlar alkol derecesi yüksek şarap üretme geleneğini sürdürdüler Ayrıca hardaliye adı verilen alkolsüz bir içki daha vardı Bu içki üzüm suyunun şaraplaşmasını engellemek için hardal katılarak yapılırdı
Kırklareli ilindeki başlıca eğitim ve kültür kurumu Trakya Üniversitesine bağlı Kırklareli Meslek Yüksekokulu'dur

İl Merkezi: Kırklareli

Kırklareli kentinin kuruluşuna ilişkin yeterli bilgi yoktur Kent Bizans döneminde Saranta Ekklesiai adıyla anılıyordu Kentin bilinen bu ilk adı Yunanca "40 kilise" anlamına geliyordu Osmanlı döneminde de eski adına uyularak kente "Kırkkilise" adı verildi 1924'te il merkezi yapılan kentin adı Kırklareli olarak değiştirildi

İlin batı kesiminde yer alan kent, Istranca Dağları'nın güney eteklerindeki tepelik bir alanda kurulmuştur Edirneİstanbul Demiryolu ile bağlantı kuran demiryolu hattının sona erdiği istasyonun yer aldığı güneybatıya doğru gelişen kentin çevresinde askeri alanlar vardır Istranca Dağları'nın güney yamaçlarını izleyen eski İstanbulEdirne yolu ile E5 Karayolu'nu Dereköy sınır kapısına bağlayan yol kentte kesişir Kırklareli, 1985'te nüfus açısından Lüleburgaz'dan sonra ilin ikinci büyük kentiydi
Kentin nüfusu 40881'dir (1985)