Kilise ve Katedrallerin Mimari özellikleri

Kilise ve Katedrallerin Mimari özellikleri



Kilise ve katedrallerin birçok ortak özelliği vardır Ana giriş kapısı yapının doğu ucundadır Girişin tam karşısında vaftiz, tövbe ve nikâh gibi kutsama törenlerinin yapıldığı mihrap yer alır Rahibin konuşma yaptığı vaaz kürsüsü de aynı bölümdedir Mihrap ve duvarlar Hz İsa'nın ve azizlerin heykel ve resimleriyle süslüdür Katolik kiliselerinin girişinde kutsal suyla dolu bir tas bulunur Müzik kilise ve katedrallerin vazgeçilmez bir
öğesidir Mihrabın iki yanında koro için ayrılmış yerler vardır Genellikle her kilisede bir org bulunur Kilise ve katedrallerin çoğunda ayrıca özel dua odaları, galeriler ve iç avlular vardır

Kiliseler yasallık kazandıktan sonra toplumun en varlıklı ve güçlü kesimlerinden gelen destekle giderek zenginleşti Hz İsa'nın temel öğretisinin yoksullara ve başı dertte olanlara yardım etmek olduğunu savunanlar, bu durumdan rahatsız oluyordu 5 yüzyılda başlayan "manastır" hareketi kilisenin amacından sapmasına bir tepki olarak gelişti Bu dönemde kilisenin bir parçası olarak yapılan manastırlarda din adamları azla yetinilen sade bir yaşam sürdüler Manastırlarda keşişler için yatakhane, yemekhane, kütüphane ve revir bölümleri bulunuyordu İtalya'da Monte Cassino Manastırı bu türün ilk örneklerinden biridir

İlk Hıristiyan kiliselerinde Eski Roma'da, özellikle İtalya'da çarşı, mahkeme ve toplantı salonu gibi çok amaçlı kullanımı olan bazilikalar örnek alınmıştı Bu yapılarda orta bölümde nef denen geniş bir alan, yanlarda sütunlarla aynlmış birer yan nef bulunurdu Roma'daki San Pietro Katedrali bu türün ilk örneklerindendir Daha sonraları merkezi planlı, sekizgen ya da onaltıgen gibi çokgen planlı bir iç mekânı örten kubbeli yapılar ortaya çıktı Buna örnek olarak İtalya'da Ravenna'daki San Vitale Bazilikası gösterilebilir İç mekânı kare olan İstanbul'daki Sergios ve Ermiş Bakkhos Kilisesi (Küçük Ayasofya) ise bir başka örnektir Zamanla orta kubbeye iki yarım kubbe eklenerek ya da iki kubbe arka arkaya birleştirilerek yapıların iç bölümleri genişletildi İstanbul'daki Ayasofya orta kubbenin iki yarım kubbeyle birleştiği merkezi planlı kubbeli bazilika türünün, Aya İrini ise iki kubbenin birleştirilmesiyle oluşan uzunlamasına eksenli bazilika türünün örnekleridir {bak Ayasofya) Kubbeli bir orta mekânın dört yanına eşit uzunlukta dört kolonun eklenmesiyle oluşturulan Yunan ya da Latin haçı biçimindeki kiliseler daha çok Ortodoksluk'un egemen olduğu Doğu Avrupa, Anadolu ve Ortadoğu'da ortaya çıkmıştır Bu türün en ünlü örneği Venedik'teki San Marco Manastın'dır; haç kollan birer kubbeyle örtülüdür İstanbul'da Bizans İmparatorluğu döneminden kalma St Miraleion Kilisesi (Bodrum Camisi) ve Hagios Theodoros Kilisesi (Kilise Camisi) ise kapalı Yunan haçı biçimindedir Bu yapılarda haçın kolları arasındaki boşluklar kubbelerle kapatıldığı için haç biçimi dışarıdan görülmez Kilise mimarisi bugünkü modern biçimine ulaşıncaya kadar birçok değişiklik geçirmiştir İngiltere'de Liverpool'deki Christ the King Katedrali günümüz kilise mimarisinin en ilginç örneklerinden biridir

Dünyanın en ünlü katedrallerinden bazıları şunlardır:
Canterbury Katedrali 107089 arasında yapıldı İngiltere'deki kilise yönetiminin başlıca merkezidir Gotik üslubun ilk örneği olan katedral çeşitli dönemlerde onarıldı ve yeni bölümler eklendi Bu görkemli katedralin kulesi 14 yüzyılın sonlarında yapıldı
Nötre Dame Katedrali, gotik üslubun ilk örneklerinden biridir Yapımına Paris'te 1163'te başlanan katedralin batı ucunda iki kulesi, yüksek bir nef bölümü, ana giriş kapısının üzerinde özgün vitraylarla bezeli dev boyutlu rozet biçiminde bir penceresi vardır {bak Vitray) Katedralin içi 130 metre uzunluğunda, 48 metre genişliğindedir
Reims Katedrali, Fransa krallarının taç giyme törenleri için yapıldı; 1211'de yapımına başlandı Görkemli giriş kapısının üzerinde iki kulesi vardır


Köln Katedrali, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Köln kentindedir 1284'te başlanan yapım çalışmalanna 1500'de ara verildi; yapı 1880'de tamamlandı Kuzey Avrupa'nın gotik üslubuyla yapılmış en büyük katedralidir Sivri kulelerinin yüksekliği 156 metredir
Floransa ya da Santa Maria del Fiore Katedrali, ortaçağdan Rönesans'a geçiş döneminin en güzel örneklerinden biridir Yapımını 1296'da mimar Arnolfo di Cambio başlattı Yapının planı Latin haçı biçimindedir Görkemli kubbesiyle Rönesans'ın ilk önemli yapılarından sayılır Bağımsız duran çan kulesi Giotto'nun tasarımıdır {bak Floransa, GIotto)


Sevilla Katedrali 14021520 arasında gotik üslupla yapılmış katedrallerin en büyüğüdür Yalnızca nef bölümünün genişliği 14,7 metredir
San Pietro Katedrali 14501626 arasında birçok ünlü mimarın katkısıyla Roma'da yapıldı ve dünyanın en büyük katedralidir 1450'de mimar Rossellino'nun tasarımına göre başlatılan yapım çalışmaları sonradan Bramante ve Raffaello tarafından sürdürüldü Ana kubbe Michelangelo'nun, batı cephesi Maderno'nun, katedralin içinde San Pietro'nun mezarı üzerindeki görkemli çatı Bernini'nin yapıtıdır {bak Bernini, GlAN LORENZO;Michelangelo) Katedralde Rönesans üslubu ve barok üslup egemendir
Vasiliya Blajennogo Hram Katedrali Moskova'da, Kızıl Meydan'dadır 1555'te Çar Korkunç İvan'ın emriyle yapımına başlandı Soğan başı biçimindeki kubbeleri değişik yüksekliklerdedir Ortada piramit biçimli bir kulesi vardır Çok renkli çatı işlemeleri eşsiz güzelliktedir