Kiribati-Tarihi-Ekonomisi

Kiribati-Tarihi-Ekonomisi






Büyük Okyanus'ta, Avustralya' nın kuzeydoğusunda yer alan bir dizi ada İngiliz Uluslar Topluluğu'ndaki en küçük ülkelerden biri olan Kiribati Cumhuriyeti'ni oluşturur Bu adalar Kiribati (Gilbert) Adaları, Feniks Adaları, Line Adaları ve Okyanus Adası'dır (Banaba)

Çok küçük 33 adadan oluşan Kiribati'nin yayıldığı alanın uzunluğu batıda Banaba Adası'ndan doğuda Line Adaları grubundan bir mercanada olan Christmas Adası'na kadar 4500 kilometreyi geçer Adaların çoğu sığ bir gölü çevreleyen uzun ve dar mercan kayalıklarının oluşturduğu halka görünümündeki mercanadalardır Bazı adalar öyle dardır ki, iki yanı palmiyeli bir yol ile yol kıyısında kurulu bir iki köyden oluşur
Kiribati halkının çoğunu Pasifik Adaları'nda yaşayan etnik gruplardan biri olan Mikronezyahlar oluşturur Adalarda Gilbert dili ve İngilizce konuşulur Çok sade bir yaşam süren adalılar denizcilikteki ustalıklarıyla ünlüdür Adalardaki başlıca besin kaynağı balıktır; çünkü ada toprakları verimsizdir, hindistancevizi ile ekmekağacı ve muz dışında çok az şey yetiştirilebilir





Banaba Adası'nda çıkarılan fosfat eskiden dışarı satılırdı; ama adadaki fosfat kaynakları 1979'da tükenmiştir Başka doğal kaynaklan olmayan Kiribati, Yeni Zelanda, Japonya, Çin, ABD, İngiltere ve Avrupa ülkelerinden yardım alır Ayrıca SSCB ve Japonya gibi bazı ülkelerle yaptığı anlaşmalarla, para karşılığında balık avlama hakkı verir

KİRİBATİ'YE İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Kiribati Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli cumhuriyet YÜZÖLÇÜMÜ: 811 km2 NÜFUS (1992): 74700

BAŞKENT: Bairiki

BAŞLICA KENT VE NÜFUSU (1990): Tarava kentsel alanı (25154)

DOĞAL YAPI: Küçük adalardan, mercanadalardan ve mercan resiflerinden oluşan bir adalar dizisi

DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Kurutulmuş hindistancevizi içi, balık ve balık ürünleri

EĞİTİM: 613 yaşları arasındaki çocuklar için eğitim zorunludur

Tarih

Adaların büyük çoğunluğu 18 yüzyılda ve 19 yüzyılın başlarında keşfedildi İngiltere, 1888'den başlayarak adaları yönetti 20 yüzyıl başlarında Gilbert Adaları ile bu adaların güneydoğusundaki Ellice Adaları tek bir İngiliz sömürgesi sayıldı Daha sonra sekiz Feniks Adası ile Line Adaları'ndan üçü de sömürgeleştirildi Bugün Feniks Adaları'ndan ikisi ABD ile İngiltere'nin yönetimindedir




Gilbert ve Ellice Adaları 1976'ya kadar İngiliz sömürgesi olarak kaldı 1976'da ikiye ayrılan adalar grubundan Ellice Adaları 1978'de bağımsızlığına kavuşarak Tuvalu adını aldı (bak Tuvalu)Kiribati ise 1979'da bağımsız bir devlet oldu
1988'de Kiribati'de kendine yeterliği sağlamaya yönelik beş yıllık bir ekonomik plan uygulamaya kondu Ekonomisi büyük ölçüde dış yardımlara dayanan ülkenin Ödemeler dengesi açığı rekor düzeye ulaşmıştı Ayrıca işsizlik de yüksek düzeydeydi Uygulamaya konan ekonomik plan tarımın geliştirilmesine ve küçük sanayinin teşvikine öncelik veriyordu 1992'de Asya Kalkınma Bankası, Gilbert Adaları'nın doğusunu kapsayan Kuzey Line Adaları için bir gelişme planı hazırladı Halkın büyük bölümünün yaşadığı bu bölgede balıkçılık, tarım ve turizmin geliştirilmesi amaçlanıyordu
Mayıs 1991'de genel seçimler yapıldı Temmuz 1991'de ise, 12 yıldır başkanlık görevini yürüten Ieremia Tabai görevden ayrıldı Yerine, başkan yardımcısı Teatao Teannaki geçti