Buzdağları

Devamlı soğuk olan bölgelerde karın üst üste yığılması, kardan bir dağ ve sonra da bir buz katmanı teşekkül ettirir Bu katman zamanla kıyıya doğru kayar ve denizde parçalanır Böylece muazzam buz dağları meydana gelir Uzunlukları birkaç kilometreyi ve kalınlıkları 300 metreyi bulunabilir Deniz üstünde sallanmadan dururlar

Her yıl Güney Kutbu Antarktika, her boydan binlerce buz dağı teşkiline sebep olur Kuzey kutbundaki Grönland Adasının iki milyon km²'ye yaklaşan yüzeyi tamamen buz tabakası ile kaplıdır Her sene buradan da 10-15 bin kadar buz dağı kopar Buz dağları zamanla meydana gelen çatlak veya dalgaların aşındırması ile yerlerinden büyük bir gürültü ile ayrılırlar Ayrılır ayrılmaz deniz içinde harekete geçerler Özgül ağırlığı 09 gr/cm³ olan buzdağının deniz üstünde görünen kısmının sekiz veya on katı su içindedir Başıboş büyük denizlerde dolaşan bu buz dağlarının ağırlığı milyonlarca tonu bulur

Bir buzdağı

Grönland'dan kopup gelen buz dağları ilkbaharda ve yazın ilk aylarında Kuzey Atlas Okyanusunda sefer yapan gemiler için büyük tehlike teşkil ederler Bunların yanında Kanada'nın kuzeydoğu kesiminden gelen buzdağları Labrador Akıntısı ile Yeniel kıyılarından güneye doğru sürüklenir Buralardan Golfstream Akıntısına kapılarak Ekvator'a doğru yol alırlar



Bazıları tamamen erimeden önce 27°'lik arz derecesine kadar ulaşırlar Antarktika buzullarından kopanlar ise kuzeye doğru yol alırlar Bunlar Hint ve Büyük Okyanusta çalışan gemiler için pek tehlike teşkil etmezler En fazla kuzeye gidebilen buzdağı, Avustralya'nın 100 mil kuzeyine kadar yaklaşabilmiştir



Buzdağları gemiler için büyük tehlikedir Zamanının en büyük transatlantik gemi olan Titanik, 14/15 Nisan1912'de ilk seferinde gece bir buzdağına çarparak parçalandı Çarpışmadan 2 saat 40 dakika sonra gemi tamamen battı ve içinde bulunan 2224 yolcudan 1513'ü boğulup, 711 kişisi ancak kurtarılabildi Bu olay üzerine, buzdağlarının sebep olacağı felaketleri önlemek için tedbirler alındı ABD'nin kıyı koruma teşkilatına ait gemiler, Kuzey Atlas Okyanusundaki buzdağlarını gözetleme görevlerini de yaparlar

Tèmpanos buzdağı - Arjentina

Ayrıca Seyir ve Hidrografi Bürosu, Buzdağlarının bulunduğu yerleri, bunlardan emin olan yolları belirten haritalar yayınlar Alınan bu tedbirlerden başka deniz suyu sıcaklığı ölçülerek de buz dağlarının yerleri bulunabilir Bu işlem çok hassas, santigrat derecenin (°C) birkaç binde birini gösterebilen özel aletlerle yapılır Bugünkü gemiler hassas radarlarla donatıldığından, buzdağları bunlar için büyük tehlike teşkil etmez



Buzdağlarının rengi genellikle beyazdır Mavi ve yeşil de olabilir Güneşli havalarda eriyen kısımlar yüzeyde gölcükler meydana getirir Suları tatlıdır Bu sebepten büyük buzdağlarından istifade edilmesi düşünülmektedir Su sıkıntısı çeken, bilhassa Aden Körfezi devletlerine getirilmesinin yolları araştırılmaktadır Büyük römorklarla konvoy halinde getirilmesi düşünülen buz dağlarının Aden Körfezine gelmesi tahminen 6-7 ay sürecektir Güç gibi görünmesine rağmen, milyonlarca insanın susuzluk çekmesi göz önünde tutulursa, gayretli bir çalışma sonunda netice vereceği tahmin edilmektedir

Buzdağı B-15

2000 yılında Antarktika'nın Ross Buz Şelfi'nden kopan ve 2002 birçok parçaya ayrılan devasa bir buzdağı

Oluşum


Mart 2000'de buzdağı B-15, Ross Buz Şelfi'nden koparak kuzeye doğru denizde ilerler Alanı yaklaşık 11600 km² tutar (yaklaşık Jamaika büyüklüğünde) B-15'in yavrulanmasıyla (parçalanma) Ross Buz Şelfi, ilk kez Robert Falcon Scott tarafından 1911 yılında ölçülen büyüklüğüne döner

McMurdo Boğazı


B-15, Transantarktik Sıradağları'nın Ross Buz Şelfi boyunca komşu olan McMurdo Boğazı'nı tıkar Böylelikle boğaz, değişen akıntılar sebebiyle güçlü bir şekilde buzlanır Bu bölgenin içinde yaşayan Adelie pengueni kolonisi, denize giden yolun uzamasından mağdur olur ve popülasyonlarında belirgin bir gerileme görülür

Son yıllardaki hali ile buzdağı B-15A

Çarpışma ve bölünmeler

Kasım 2002'de B-15 birçok parçaya ayrılır Bu sırada oluşan B-15 A 122 km uzunluğunda ve yaklaşık 27 km genişliğinde olup 3100 km² alana sahiptir Hatta yayılımı Lüksemburg'un alanından biraz daha büyük olup dünya denizlerinin serbest yüzen en büyük doğal objesidir

Buzdağı B-15 A

Antarktika'da Kasım 2003'te, 11655 km² büyüklüğündeki B-15'in buz şelfi içinde bir fırtına sonrasında parçalanmasıyla oluşmuş bir buzdağı

122 km uzunluğunda ve yaklaşık 27 km genişliğinde olup 3100 km² alana sahiptir Hatta yayılımı Lüksemburg'un alanından biraz daha büyük olup dünya denizlerinin serbest yüzen en büyük doğal objesidir

Bir buz dili ile çarpışması sonucu 5 kilometre kısalmıştır Kopan buz dağının adı C-!6'dır