Kömür çıkarılması -Yeraltı Madenciliği

Kömür çıkarılması -Yeraltı Madenciliği

Suyu maden dışına pompalayıp atmaya, düşey ya da eğimli maden kuyularından kömürü yukarı çekmeye yarayan makineler geliştirilmeden önce madenciler, suyun doğal olarak akıp gittiği düzeyin altında kalan damarlardan kömür çıkaramazlardı
Bugün ise kömürün büyük çoğunluğu yüzlerce metre derinden çıkarılmaktadır Daha derindeki damarlara genellikle iki kuyuyla inilir Her madende, yeraltında çalışılan kesimi yüzeye bağlayan en az iki kuyunun olması gerekir

Kuyulardan birinin ağzına güçlü bir vantilatör yerleştirilerek, madende bir hava akımı dolaştırılır; böylece çalışılan kesim havalandırılmış ve zararlı gazlar dağıtılmış olur Ayrıca kuyulardan biri kapandığında, madenciler ötekinden dışarı çıkma olanağı bulurlar Madenciler ve donatım bir kuyudan indirilip çıkarılır; kömür de öteki kuyudan yukarı çekilir

Günümüzde bir maden kuyusunun çapı yaklaşık 6 metredir; İngiltere'de 800 metreden daha derine inen kuyular vardır ABD' deki yeraltı maden ocaklarında inilen derinlik genellikle 95 metreden daha fazla değildir Ana galeriler, kuyunun dibinden kömür damarlarına doğru, onları kesecek biçimde açılır İngiltere'de kömürün çoğu, doğrudan doğruya damarın içinde açılıp ilerletilen tünellerden çıkarılır Galeriler ise damarların yanı sıra uzanır Ama damar dik bir eğime sahipse, o zaman damarı kesecek ya da damarla buluşacak biçimde kayaçların içinden yatay kat galerileri açılır

Damarlardan kömür çıkarmanın iki ana yöntemi vardır Bunlardan biri, yalnızca yüzeye yakın kömür damarlarında uygulanan "odatopuk sistemi"dir Bu sistemde madenciler, kömürü çıkarmak için damarın içinde tünel açarlar ve kömürünü aldıkları kesimlerde "oda" denen dört köşe boşluklar bırakarak tüneli ileri doğru sürerler Böylece ortaya çıkan petek biçimli yapının tavanı ve duvarları kömürden topuklar (bir tür sütun) bırakılarak ayakta tutulur Kömürün tamamı çıkarıldıktan sonra topuklar da alınır ve bunların yerine tavan destekleri konur Bu sistem ABD'de yaygındır


Kömür çıkarmada uygulanan öteki ana yöntem "uzunayak" tekniğidir Bu sistemde kömür, damarın "alın" denen ön cephesinden kazılır; tavan direk ve çubuklarla desteklenir Gerçekten, bütün kömürün alınabildiği bu sistem mekanik kazı için en uygun yöntemdir