Kurtboğan-Düğünçiçekleri- Aconitu-Zehirli Bitkiler

Kurtboğan-Düğünçiçekleri- Aconitu-Zehirli Bitkiler

Düğünçiçekleriyle aynı familyada yer alan kurtboğanlar {Aconitum) çok zehirli bitkilerdir Öyle ki bu bitkilerin köklerinden akan özsu eskiden kurt gibi bazı vahşi hayvanları zehirlemek için kullanılırdı Nitekim, adını da bu özelliğinden alan bu bitkilere ayrıca "kaplanboğan" ya da "boğanotu" gibi adlar da verilir Kurtboğanların zehirleyici etkisi bütün organlarında, daha çok da köklerde bulunan akonitin adlı alkaloit yapısındaki bir maddeden kaynaklanır; akonitin öldürücü etkisini kalbi durdurarak gösterir Bununla birlikte, kurtboğanların bazı türleri (özellikle de Aconitum napellus) çok eskiden beri ağrı kesici ilaç olarak kullanılmaktadır Ama, son derece tehlikeli olduğundan kullanımları giderek azalmıştır Gene de bugün hâlâ bazı ülkelerde bu amaçla yetiştirilmekte ve ilaç hazırlanmaktadır

Kurtboğanların kuzey ılıman kuşağa dağılmış 60 kadar türü bilinmektedir Hepsi de çokyıllık otsu bitkiler olan bu türlerin kalın yumrumsu köklerden yükselen dik gövdeleri vardır Gövde boyunca dizilmiş parçalı yapraklar uca doğru yerini genellikle mor çiçeklere bırakır Dik salkımlar halinde bir araya toplanmış çiçeklerin taçyapraklarından üstteki kıvrılarak miğfer biçimini almıştır ve içinde balözü keselerini barındırır

Uzun diliyle bu miğferi iterek çiçekten balözü almayı başaran tek böcek toprak yabanarısıdır; işte bu yüzden kurtboğanların yetiştiği yörelerde bu böceklere bolca rastlanır

Avrupa ve Uzakdoğu'ya özgü mavi, sarı ya da beyaz çiçekli bazı türler doğal ortamından alınarak bahçelere süs bitkisi olarak dikilmiş ve pek çok çeşidi geliştirilmiştir Türkiye'de süs olarak yetiştirilmeyen ama yabani olarak kırlarda bulunan üç türü vardır Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu'nun dağlık kesimlerinde yetişen bu türlerden ikisi {Aconitum cochleare ve Aconitum nasutum) mavimsi mor, öbürü ise {Aconitum orientale) leylak renkli çiçekleriyle dikkati çeker