İlk İlaçların Bulunması

İlk İlaçların Bulunması

Eskiden ilaçların hemen hepsi bitkilerden hazırlanırdı Bunun için bitkileri kökünden yaprağına kadar bütün bölümleriyle birlikte kaynatır ya da havanda döverlerdi Oysa şifalı bitkilerin etkili maddesi yalnızca bazı dokularındadır ve bitkinin geri kalan bölümlerinin hiçbir yararı yoktur İlaç hazırlayanlar zamanla bitkinin yararlı bölümünü ayırıp ısıtarak ya da çeşitli kimyasal maddeler kullanarak içindeki etkili maddeyi çıkarmayı ya da bilimsel terimiyleözütleme'yi öğrendiler Bu özüt hem daha katışıksızdı, hem de bütün olarak kullanılan bitkiden çok daha etkiliydi

Etkisi çok eskiden beri bilinen ve uzun yıllar ilaç hammaddesi olarak kullanılan pek çok bitki vardır Örneğin Güney Amerika'daki Peru Yerlileri koka bitkisinin yapraklarını yüzyıllardır çiğniyorlardı ve Yerliler'in inanılmaz dayanma gücünün bu yapraklardan ileri geldiğine inanılıyordu Koka yapraklarından özütlenen ve güçlü bir ağrı kesici olan kokain, diş hekimlerinin bölgesel anestezi amacıyla kullandıkları ilk ilaçlardan biri oldu (bakANESTEZİ) Çok güçlü bir ağrı kesici olan morfinin kaynağı, haşhaş kapsüllerinden sızan afyondur Birçok kalp hastalığının en etkili ilacı olan dijitalin yüksükotunun yaprakları ile tohumlarından elde edilir Sıtma tedavisinde kullanılan kinin ise Güney Amerika'daki Peru'da ve Amazon bölgesinde doğal olarak yetişen kınakına ağacının kabuklarından özütlenir Hemen hemen bütün tropik bölgelerde yetişen hintyağı bitkisinin tohumlarından elde edilen hintyağı da çok etkili bir müshildir (kabızlığı giderip bağırsakları temizler) Daha yakın dönemlerde bazı kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar ise cezayirmenekşesinden elde edilmiştir

Bu arada hayvan dokularından özetlenen bazı maddeler de tıbba değerli ilaçlar kazandırmıştır Örneğin boyundaki tiroit bezinin özütü bazı tiroit hastalıklarının, sığır ya da domuz pankreasından özütlenen ensülin ise şeker hastalığının tedavisinde kullanılır
Sülfonamit grubu ilaçlar Önce boya sanayisinde üretilmiş, 1936'da da tıbbın kullanımına girmiştir Bu bileşikler mikroplu hastalıklara karşı gerçekten etkili ilk ilaç grubudur Günümüzde, bakterilerden ileri gelen mikroplu hastalıkların tedavisinde genellikle antibiyotikler kullanılır ve bu ilaçların çoğu hâlâ küf mantarlarından elde edilir Antibiyotiklerin ilk örneği, Sir Alexander Fleming'in bulduğu penisilindir ve ilk kez 1941'de hasta tedavisinde kullanılmıştır (bak ANTİBİYOTİKLER)
Bazı ilaçlar da minerallerden elde edilir Örneğin cıva merhem yapımında, bromürler yatıştırıcı ilaçların hazırlanmasında kullanılır; iyot ise özellikle deri üzerindeki mikropları öldürmeye yarayan bir antiseptiktir (bak ANTİSEPTİK)

Aşılar, antitoksinler ve toksoitler de önemli bir ilaç grubudur Öldürülmüş ya da hastalık yapıcı etkisi zayıflatılmış mikropları içeren aşılar ve vücuda zararlı etkisi giderilmiş toksinleri (mikropların ürettiği zehirli maddeleri) içeren toksoitler hastalıklardan korunmayı sağlar (bak BAĞIŞIKLIK) Sağlıklı bir insana koruyucu önlem olarak aşı ya da toksoit verildiğinde, o insanın kanında antikorlar oluşur Antikorların görevi mikropları öldürmek ya da zehirlerini etkisiz duruma getirmektir Antitoksinler de özellikle toksinlerin zararlı etkilerini yok etme görevini üstlenen birer antikordur Mikroplu bir hastalık sırasında o mikrobun toksinlerine karşı savaşacak özel antitoksinleri vücut kendisi üretir Ama bu savaşta vücudun gücünü artırmak için, ilaç laboratuvarlarında hazırlanmış olan ve çok bol miktarda hazır antikor içeren bir antitoksin verildiğinde hastalık hiç zaman yitirmeden bastırılmış olur