Hamamböceği

Hamamböceği

Sıcak, nemli ve karanlık yerlerden hoşlanan bu böceklere gerçekten de hamamlarda, banyolarda, lavaboların ve su borularının çevresinde çok sık rastlanır Aslında 3500'ü aşkın hamamböceği türünden pek azı bu koşullarda yaşamaya uyarlanmıştır Geri kalanları tropik ve ılıman bölgelerdeki açıklık yerlerde, çok güneş almayan nemli ormanların dibindeki bitki örtüsünde yaşar Ama insanların bulunduğu yerlere kadar sokularak döşeme altları, kalorifer daireleri, gemilerin kazan daireleri, bodrum, fırın gibi sıcak ve kapalı yerlerde barınan bazı türleri evlerimizin, özellikle mutfakların istenmeyen konuklan olarak çok can sıkıcı hayvanlardır Genellikle pis bir koku yayan bu böcekler her çeşit bitkisel ve hayvansal besini, hatta elbise

leri ve kitapları bile yerler Ama en çok nişastalı ve tatlı yiyecekleri sevdikleri için özellikle mutfaklara dadanır ve yiyeceklerimizin üzerinde dolaşarak büyük bir sorun yaratırlar
Hamamböceklerinin gövdesi oval ve çok yassı, kabukları da cilalanmış gibi kaygan ve pürüzsüzdür Bu yüzden en daracık yarıklardan bile kolayca geçebilen bu böcekler gündüzleri genellikle dolap aralarına, duvarlardaki süpürgeliklerin arkasına ya da herhangi bir yere saklanır ve daha çok geceleri ortaya çıkarlar Kolayca eğilip bükülen ve her yana ulaşan uzun duyargalarının yardımıyla yiyeceklerin yerini bulan hamamböceklerinin çeneleri aşağı yukarı değil sağa sola doğru hareket eder Kanatlı olan türlerde üst kanatlar sertleşmiştir ve yelpaze gibi kıvrılarak katlanan kalın alt kanatları örter Dişiler su geçirmez bir kesenin içinde çok sayıda yumurta bırakır Çok hızlı üreyen bu böceklerden kurtulmak için, bulunabilecekleri her yere borik asit ya da sodyum flüorür gibi toz halindeki böcek ilaçları serpmek gerekir

Peygamberdevelerini de kapsayan Dictyoptera takımı içinde Blattaria adıyla ayrı bir alttakım oluşturan hamamböceklerinin evlerde en yaygın olan, en küçük türlerden biri açık kahverengi ya da kızılımsı sarı renkteki Alman hamamböceğidir (Blattella germanica) Daha çok kalorifer böceği ve kakalak gibi adlarla anılan bu tür gemilerle bütün dünyaya yayılmıştır Gene önemli bir ev zararlısı olan doğu hamamböceği (Blatta orientalis) biraz daha irice, parlak siyah ya da koyu kahverengi bir böcektir Rengi ve görünümü nedeniyle çoğu kez, bir kınkanatlı olan karafatma ile karıştırılır {bakKINKANATLILAR) Anayurdu Amerika'nın tropik bölgeleri olan kızıl kahve renkli Amerikan hamamböceği (Periplaneta americana) en iri ve kanatlı türlerden biridir

HAMAM BÖCEĞİ


Hamam Böceği: Hamam böceği son derece zararlı bir böcektir Hamamböceği temas ettiği her yere binlerce mikrop bırakır Hamamböceğinin yarattığı bu olumsuz durum sağlığımızı ciddi anlamda tehdit etmektedir Hamam böceği halk arasında değişik isimlerle de adlandırılmaktadır Örneğin; Ege Bölgesi'nde hamam böceğine kakalak böceği denilmektedir Ayrıca en yaygın olarak
kullanılan diğer bir adı da kalorifer böceğidir Bu böceğe bazen kara fatma da denilmektedir Hamam böceğinin yer yüzünde yaşayan çok değişik türleri vardır Bunlardan en yoğun şekilde yaşayanları ve ülkemizde sıkça rastladıklarımız; Alman hamam böceği, Amerikan hamam böceği, Şark (Doğu) hamam böceği ve Oryantal hamam böceğidir Hamamböceği kanatları olmasına rağmen uçamaz Hamamböceğinin vücudunu saran sert kabuğu onu tehlikelerden koruyacak bir nevi zırh görevi görmektedir Baş kısmında yer alan antenleri titreşimlere karşı son derece hassastır ve bir radar gibi çalışarak hamamböceğini tehlikelere karşı ikaz eder

Hamam Böceğinin Vücut Yapısı

Hamam böceği tüm vücudunu saran kabuklu bir dış yüzeye sahiptir Bu durum kendisi için bir nevi koruma da sağlamaktadır Baş kısmında 2 adet anten bulunmaktadır Hamamböceğinin 6 tane bacağı vardır Hamam böceği çok hızlı hareket eder Hamamböcekleri boyutları ile kıyaslandığında çok uzun mesafeleri hiç yorulmadan ve duraklamadan kat edebilirler Son derece dayanıklı olan hamam böceği, böcek ilaçlama da kullanılan ilaçlara karşı da hızlı bir şekilde bağışıklık sistemini geliştirerek ilaçların etkilerini azaltmaktadır Hamamböcekleri yaşadıkları yerlere göre değişik renkler de ve boyutlarda olurlar Kırmızı hamam böceği, kahverengi hamam böceği, siyah hamam böceği gibi Yeryüzünde yaşayan en büyük hamam böceği Güney Amerika Kıtası'nda Amazon Ormanları'nda yaşamaktadır Bu böceklerin uzunlukları 5 cm'ye kadar çıkabilmektedir Hamamböceğinin sırtında bulunan kanatları onun uçmasını sağlamaz Bu kanatlar hamamböceğini aşırı sıcak, aşırı soğuk havalardan ve dış etkenlerden koruyan bir kalkan gibidir
Hamam böcekleri üzerinde yapılan deneylerde bu böceklerin çok dayanıklı olduklarını kanıtlamıştır Mesela ultraviyole ışınlarına maruz bırakılan hamam böcekleri uzun süre yaşamaya devam etmişlerdir Aynı durum her hangi bir başka canlıya uygulanmış olsa çok kısa sürede canlının ölümüyle sonuçlanabilir Hatta hamam böceği başı koptuğunda bile 1 hafta kadar yaşayabilir En sonunda da açlıktan ölür Hamam böceği yılda bir kaç defa kabuk değiştirebilir Kabuk döktüklerinde daha beyazımsı bir renk alırlar fakat kısa bir süre içerisinde yeniden kahverengi kabuklarına kavuşurlar

Hamam Böceği Nerelerde Yaşar?

Hamam böceği kutup bölgeleri hariç neredeyse dünyanın her yerinde yaşamaktadır Yaşadıkları bölgelere göre değişik ölçülerde olan hamam böceği değişik isimlerle de anılmaktadır Dayanıklı olmaları ve yaşam alanlarına hızlı bir şekilde uyum sağlamaları hamam böceklerinin milyonlarca yıldır yeryüzünde var olmalarını sağlamıştır Hamamböceğinin yaşam alanları olarak genel bir sınırlama olmaması ile birlikte hamam böceği sıcak ve nemli yerleri barınmak ve yaşamak için tercih eder Özellikle evlerimizde banyolarımızda ve mutfaklarımızda kendilerine uygun ortamlar bulurlar Hamam böceği evlerimize en çok açık bırakılan klozet kapakları, lavabolar ve küvetlerden geçerek girerler Bacaklarını saran dikenimsi ve tüysü vücut yapıları sayesinde çok iyi tırmanırlar

Hamam böcekleri yalnız yaşamazlar Kalabalık gruplar halinde yaşayan bu böceklerden evlerimizde bir tane görmemiz büyük olasılıkla bu böceklerden başkalarının da olduğuna işaret etmektedir Hamamböceği ayrıca bahçelerimizde, atık su borularında, yatak odalarımızda, işyerlerimizde ve evlerimizin her hangi bir yerinde, kısacası yaşam alanlarımızda, yaşayabilir

Hamamböceği Ne Yer?

Hamamböceği ne bulursa yer Hatta hamam böcekleri ölmüş kendi türlerini de yerler Hamam böceği beslenmek için geceleri seçer Çünkü karanlık çöktüğünde, ortamda kimseler kalmadığında, kendilerini güvende hissederek saklandıkları yerlerden çıkar ve evlerimizde yiyecek aramaya başlarlar Evlerimizde hamamböceği olduğundan haberimiz yokken bir gece lavaboya kalkarken bu böceklere rastlamak olasıdır Hamam böceği bizim gıda ürünlerimizin yanında ayrıca diğer böcek türleriyle de beslenir Hamam böcekleri insanlara direkt olarak saldırıp zarar vermezler Mesela hamamböcekleri tahta kurusu, sivri sinek, bit,pire veya kene gibi diğer zararlılar gibi insan kanı ile beslenmezler Fakat hamamböcekleri dokundukları her yere binlerce mikrop bulaştırarak bizi dolaylı yoldan da olsa hasta ederler Hamam böceği yüzünden bulaşan ve ölümcül olabilen bir çok hastalık bilinmektedir

Hamam Böcekleri Nasıl Ürerler?

Hamam böcekleri yumurta ile ürerler Bu yumurtalar kapsül şeklinde olup her birinde ortalama 40 taneye kadar hamam böceği yavrusu barındırabilirler Hamam böceği yılda en az 8 defa yumurta bırakabilir Her defasında ortalama 200 - 300 adete kadar yumurta bırakabilen hamam böceği çok hızlı bir şekilde çoğalıp etrafa yayılabilir Hamam böcekleri yumurtalarını ortalık yerlere bırakmazlar Hamamböceği yumurtalarını korunaklı ve kuytu yerlere bırakır Bu yerler genellikle insan temasına karşı korunaklı alanlardır Böylece biz onları fark edemeden hamamböcekleri hızla yumurtalarından çıkarak etrafa yayılırlar Dişi hamam böceği üreyebilmek için erkek hamam böceğine ihtiyaç duyar Bazı durumlarda bir hamam böceği tek bir çiftleşme ile defalarca yumurta bırakabilir Bazen de her yumurtlama için yeniden çiftleşmesi gerekir Bu böceklerin en sık üredikleri zamanlar yaz aylarıdır Özellikle Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında her zamankinden çok daha hızlı bir şekilde ürerler

Hamam Böcekleri İle Mücadele?

Hamam böceği ile mücadele çok zorlu bir süreçtir Bireysel mücadele yöntemleri ile kesin sonuçlar almak imkansızdır Çünkü kendi çabalarımız ile öldürdüğümüz bir kaç hamamböceği hiç bir anlam ifade etmez Bu böceklerden mutlaka yüzlercesi daha evlerimizin içerisinde veya sokaklarımızda yaşamaya devam etmektedir Hem unutulmamalıdır ki bu böceklerin her birisi bir yılda yüzlerce yumurta bırakabilmektedir Üstelik hamam böcekleri çok kısa süre içerisinde ergin hale gelerek yumurta bırakabilir Böylece zincirleme bir reaksiyon gibi hızla etrafı işgal ederler

Hamam Böceği İle Bulaşan Hastalıklar?

Atraks hastalığı mikrobu
Astım hastalığı mikrobu
Alerjik hastalıklar
Gıda zehirlenmeleri
Hamam böceği insanı direk ısırarak hastalık bulaştırmaz Fakat hamam böceği yediğimiz besinler ile bizlere hastalık bulaştırır
Hamam böceği (karafatma) insana şu hastalıkları bulaştırır:
Hepatit mikrobunu
Verem mikrobunu
Dizanteri hastalığı mikrobu

Hamam böceği

Bilimsel sınıflandırmaAlem:Animalia (Hayvanlar)
Şube:Arthropoda
(Eklem bacaklılar)
Sınıf:Insecta (Böcekler)
Alt sınıf:Pterygota
İnfra sınıf:Neoptera
Takım:Blattodea
Blaberidae
Blattellidae
Blattidae
Cryptocercidae
Polyphagidae
Nocticolidae

Hamam böceği, Blattodea (bazen Blattaria ismi de kullanılır) takımını oluşturan böcek türlerine verilen ad Takımın isimleri Yunanca blatta sözcüğünden türemiştir Sözcüğün anlamı "hamam böceği"dir 6 farklı familyada yaklaşık 3500 tür bulunmaktadır Hamam böcekleri, 2000 metreden daha yüksek yerler ve kutup bölgeleri dışında, dünyanın her yanında bulunurlar

Morfolojisi

Bunların vücudu dorso-ventral yassıdır Ayak ve antenleri uzundur Blatella germanica 15 cm kadar uzunluktadır Rengi kahverengidedir Erkek ve dişilerde kanatlar vücut hizasını geçer Blatella orientalis 25 cm kadar uzunluktadır Rengi siyahtır Dişilerin kanatları rudimenterdir Erkekler de vücudun 2/3'üne kadar uzanır Periplanata americana'nın boyu 3 cm kadardır Erkek ve dişilerde kanatlar vücut hizasını geçer, rengi kahverengidir





Biyoloji

Bu böcekler sıcak ve rutubetli yerleri severler Karanlıkta dolaşırlar Nişastalı ve şekerli gıdaları severler Dişiler 18-30 adet yumurtayı bir arada bulunduran yumurta paketlerini dolaştıkları yerlere bırakır Bunlardan uygun ısı ve rutubette nimfler çıkar Yumurtadan nimflerin çıkması oda sıcaklığında, Blatella germanica'da yaklaşık 28 günde, Blatta orientalis'te 42-81 günde, Periplanata americana'da ortalama 59 günde olmaktadır Nimfler birçok kez gömlek değiştirerek erişkin devreye ulaşırlarErişkin devreye ulaşmaları Blatella germanica'da yaklaşık 2 ay, Blatta orientalis'te yaklaşık 1 yıl, Perilpanata americana'da 285-642 gün sürer

Kontrol

Bunlar aslında parazit değildir Fakat çeşitli hastalık etkenlerini mekanik taşıyıcıklık veya arakonaklık yaparlar Hamam böcekleri, kolera, tifo, verem, basilinin, Entamoeba coli, E histolyrica, Balantridium coli, Giardia intestinalis kistlerinin yayılmasında mekanik taşıyıcı olarak rol oynar

Kontrolü güçtür Çünkü çok çabuk ürerler Kontrolde üç noktaya dikkat edilmelidir

1- Bunların gizlendikleri duvar çatlakları ve benzeri yerler tıkanır

2- Çöp ve gıda açıkta bırakılmaz Gıda artıkları temizlenir

3- Kontrolde en pratik yol ilaç kullanmaktırBu amaca kalıcı etkili ilaçların bunların saklandıkları yerlere püskürtülerek uygulanması gerekir Fakat yumurtalardan yeni çıkacakları öldürmek için ilaç 2 ay sonra tekrarlanmalıdır Bunlarla mücadelede ilaçlı yem tuzakları da kullanılmaktadır

Türler

Türkiye'de üç türü bulunur Bunlar Blatella germanica, Blatella orientalis, Periplanata america'dır