Halk Oyunları Bölgelere Göre

Halk Oyunları Bölgelere Göre

Türkiye, halk oyunlarının çeşitliliği ve bölgesel özelliklerin büyük farklılıklar göstermesi bakımından altı bölgeye ayrılmaktadır Bu bölgelere giren illerden bazılarının oyunları yakın bölgenin oyunlarının özelliklerini de taşıyabilir Bir halk oyununun yaygın olduğu bölgede başka bir oyun da görülür

Bar Bölgesi Erzurum, Erzincan, Bayburt, Kars, Artvin ve Ağrı illerini kapsar Barlar en az beş kişiden oluşan dizi halinde oynanır Başlangıçta ağır sayılabilecek bir ritimle baş
layan bu oyunlar giderek hızlanır "Sekme" ya da "yelleme" bölümlerinde çabuk ve çevik hareketlerle sürer Davul zurna eşliğinde oynanan barlarda dizi başındaki oyuncuya "barbaşı" adı verilir Barbaşı öteki oyunculan yönetebilecek bilgisi ve oyun deneyimi olan kişiler arasından seçilir Dizinin öteki başında yer alan, barbaşının işaret ve ünlemlerine göre oyunun düzenine yardımcı olan oyuncuya da "pöççük" denir Barbaşı ve pöççük serbest kalan ellerinde mendil tutarlar Barlar genellikle erkekler tarafından oynanırsa da kadınların oynadığı barlar da vardır Oynanış sırasına göre bazı bar adları şöyledir: Baş Bar, Sarhoş Barı, İkinci Bar, Dikine Bar, Sekme Barı, Hoş Bilezik, Aşırma, Nari, Timur Ağa, Tamzara ve Hançer Barı

Halay Bölgesi Sivas, Çorum, Yozgat, Kayseri, Malatya, Elazığ, Gaziantep, Urfa, Diyarbakır illerini kapsar Halay dizi halinde ve her zaman davul zurna eşliğinde oynanır Her halayın kendine özgü müziği ve çalgı eşliğinde söylenen türküsü vardır Halay dizisi "halaybaşı" adı verilen oyuncu tarafından yönetilir Dizinin başında duran halaybaşının yardımcısı dizi sonundaki "pöççük"tür Barda olduğu gibi her ikisinin de elinde birer mendil vardır Genellikle çok ağır başlayan halaylar, "ağırlama" da denen bu bölümün ardından giderek hızlanır Sıçramaların sıklaştığı, hareketlerin keskinleştiği görülür En ünlü halaylar arasında Sivas, Çorum, Turnalar, Kargın, Koç, Abdurrahman, Gelin ve Kartal halayları anılabilir
Horo (ya da Hora) ve Karşılama Bölgesi Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne illerini içerir Horo da bar ve halay gibi yan yana dizilerek oynanır Horo, ayak vuruşlarıyla yeri döverek oynanır ve bu ortak özellikten dolayı bu yöre oyunları genel olarak bu adla anılır
Kasap oyunları da bu bölgeye özgüdür ve "kasap havası" adı verilen bir ezgi eşliğinde oynanır Türkiye'de oynanan biçiminde Balkanlar'a özgü hareketler ile Türkler'e özgü hareketler bir arada sergilenir

Bu bölgede ve İzmit, Adapazan, Çanakkale, Bursa, Bilecik, Bolu illerinde görülen "karşılama" da en az iki kişi tarafından karşılıklı ve birbirinin eşi hareketlerle, belirli bir uyum içinde oynanan bir oyundur Kadın erkek karşılıklı oynadığı gibi yalnızca erkekler ya da kadınlar arasında da oynanabilir

Horon Bölgesi Karadeniz'in doğusunda başta Rize, Trabzon ve Ordu illeri ile Sinop, Samsun, Giresun, Artvin illerini de yer yer kapsar Horonlar da topluca ve dizi halinde oynanan halk oyunlandır Dizi oluşturulurken oyuncular birbirlerinin omuzlarından tutmazlar, ama sıkışık düzen içinde el ele tutuşabilirler Genellikle kemence eşliğinde oynanan horonlara bazı yörelerde davul zurna ve
tulum denen bir çeşit üflemeli çalgı da eşlik eder Genellikle erkeklerin oynadığı bir oyun olan horonların kadınlara özgü olanları da vardır Kemence çalınırken çoğu zaman Karadeniz ağzıyla söylenen türküler de horona eşlik eder Düz, Atlama, Kız, Bıçak horonları gibi çeşitleri vardır

Zeybek, Bengi ve Seymen Bölgesi Balıkesir, Bergama, Ödemiş, Aydın, Denizli, İzmir, Muğla, Uşak, Burdur, Kütahya, Manisa illerini kapsar Ankara, Bolu, Kastamonu illerinde de Ege'nin zeybek oyunlarını andıran, ama onlardan birçok yönden ayrılan efe ve seymen oyunları görülür Bu oyunlar, eskiden bu yörelerde yaşayan ve zeybek, efe, seymen adıyla anılan yiğit kişilerin oynadığı, köklü bir geleneği olan oyunlardır Bu oyunlar günümüzde de efe ve zeybek giysileriyle, tavırlarıyla oynanır Her birinin kendine özgü ezgisi vardır Ya davul zurna ya da yöresel çalgılardan biri eşliğinde oynanan bu oyunların çoğunun türküsü de vardır ve bu türkü oyun sırasında söylenir

Kaşık Dansları Bölgesi İçel'in Silifke ve Mut ilçeleri ile Antalya'yı kapsar Konya, Kırşehir, Eskişehir, Bartın ve Safranbolu yörelerinde de kaşık oyunları görülür Kaşık, oyun sırasında bir ritim aracı olarak oyuncuların ellerinde bulunur Oyuncu her iki elinde birer çift kaşık tutarak ve bunları uyumlu bir biçimde birbirine vurarak müziğe eşlik eder Silifke ve Mut yöresinin kaşık oyunları ve müziği son yıllarda ülke çapında yaygınlık kazanmıştır Ayrıca SSCB ve İran'a komşu olan Kars yöresinde Kafkas ve Azeri halk oyunlan da oynanır