Varlık Felsefesi

Varlık Felsefesi

Varlık Felsefesinin konusu varlıktır Varlık; var olan her şeydir Varlık Felsefesi açısından var olanlar iki biçimde ele alınır

Gerçekte var olanlar: Gerçek varlık, gerçekliğini nesnelerden, olaylardan, kişilerden alan; belli bir zaman ve mekanda var olandır Gerçekte var olanlar duyu organları ile algılanır Örneğin:masa,sıra,kitap vb

İdea’da (zihinde,düşünsel) var olanlar: İnsanların zihinlerinde oluşturdukları kavramlardırZihinde var olanları insanlar bir takım olay ve ilişkilerden soyutlayarak elde ederler,bu nedenle duyu organları ile kavranamazlar
Bilim ve Felsefe açısından VARLIK
Bilim ve Felsefe’nin varlığa bakış açıları şu noktalardan farklılaşır:

*Bilime göre varlık tartışmasız vardır Bilim varlığın var olduğunu ön kabul olarak benimser ve var kabul ettiği varlıkla ilgili neden-sonuç ilişkileri kurar

Felsefe varlığın var olup olmadığını da tartışır Nedenlerin nedenlerini de araştırır

**Bilimler konularına göre varlığı parçalara ayırarak , kendilerine özgü yöntemlerle inceler

Felsefe,varlığı bütün halinde görür ve bütün halinde incelemeye çalışırBunun içinse gerekirse tüm bilimlerin sonuçlarını kullanarak genel kuramsal açıklamalar yapar

Metafizik -Ontoloji
Metafizik; ispatlanması ve çürütülmesi mümkün olmayan sorunlarla ilgilenir
Ontoloji;Varlıkla ilgili sorunların tartışıldığı metafizik alanıdır

Ontolojinin soruları şunlardır:
1-Varlık var mıdır?
2-Varlığın ana maddesi nedir?
3-Evren nasıl oluşmuştur?
4-Evrenin bir amacı var mıdır?
5-Varlıkta özgürlük var mıdır?
6-Ruh nedir?
7-Ruh ölümsüz müdür?
8-Ölüm nedir?

Tabiat(doğa) filozofları varlığın ana maddesi (arkhe) nedir? Sorusuyla ilgilenmişlerdir Örneğin Thales; varlık arkesinin su olduğunu söyleyerek ontolojiyle ilgilenen ilk filozof olmuştur

Aristoteles varlığın ilk nedenlerini araştırarak metafiziğin ilkelerini belirlemiştir Aristoteles, evreni bir bütün olarak kavramaya çalışmış ve bu çabasından da felsefenin bir disiplini olan Metafizik-Ontoloji doğmuştur

Ancak Ontolojiyi bir felsefe disiplinine dönüştüren Cristian Wolf’turWolf ontolojiyi;- tanrının,ruhun ve dünyanın varlığını kanıtlamak isteyen bir alan olarak- belirler

Wolf’un ontoloji anlayışı deneysel bilimlere dayanan Ampirizm ve Materyalizm tarafından eleştirilmiştir

Kant’ a göre metafizik; bilginin temellerini araştırmalı ve bilginin deneyden gelmeyen öğelerini saptamalıdır

FichteSchelling,Hegel gibi düşünürler Kant’ın gözden düşürdüğü metafiziği tinsel(ruhsal) varlık anlayışı ile yeniden günceleştirmiştir

Günümüzde metafizik fenomenoloji, yeni ontoloji ve varoluşçuluk (existansiyalizm) felsefeleri ile varlığını sürdürmektedir

Fenomenoloji;Edmund Husserl ile varlıkların arka planlarında bulunan ve kendi kendilerine varolan özleri dile getirerek;

Yeni ontoloji;Nicolai Hartmann ile varlık kategorileri oluşturup ontolojiyi deneysel temellerle,bilimsel sonuçlarla bağdaştırmaya çalışarak

Existansiyalizm; Heidegger ve Sartre ile varlığın temeline doğa bilimlerini koyanlara karşı çıkarak varlığı Benin yaptığını söyleyerek ontolojiyle ilgilenmiştir

Ontolojik problemler:

1-Varlığın var olup olmadığı problemi:
Varlığın var olup olmadığı ilk çağlardan bugüne ontolojinin tartıştığı temel problemdirBu probleme genelde iki bakış açısıyla yaklaşılmıştır

a-Nihilizm(hiçcilik) :

Nihilizm’e göre hiçbir varlık gerçekten var değildir ve varlığı var olan olarak kabul eden görüşlere karşı çıkar Nihilizm hiçbir değer ve kural tanımayan bir görüştür ve toplumda düzeni sağlayan tüm otoriteleri reddeder
Nihilizm bu biçimiyle siyasal anlamda anarşizme temel oluşturur Nihilizm’in temsilcileri:
Gorgias;Ontoloji alanında nihilizmin ilk temsilcileri ilk çağ sofist filozoflarından Gorgias’tır Gorgias,”varlık var mıdır?” sorusuna “yoktur” cevabını verir Gorgias’a göre;”varlık yoktur Olsa bile bilinemezBilinse bile bildirilemez”

Nietzsche; Toplumsal değer ve normları tümüyle inkar ederek nihilizmin 19yydaki önemli temsilcisidir
;
Taoizm: İl çağda çinde görülen taoizmdir Lao-Tse ‘nin kurduğu taoculuk gerçeğin tüm çeşitliliğine karşın “bir”(tao) olduğunu ve bunun adının,biçiminin, maddesinin, görüntüsünün olmadığını savunur Aldatıcı olan dünya, varlıktan yoksundur

b-Realizm (gerçekçilik):

Varlık vardır anlayışı realizmdir Realizm varlığın insan bilincinin dışında insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunur Realizme göre dış dünya bizden bağımsız olarak vardır Var olan nesnel olandır, duyu organları aracılığıyla algılanabilir olandır

2-Varlığın ne olduğu problemi:
Varlığın ne olduğu sorusuna farklı cevaplar verilmiştir;

a) Varlığı oluş olarak kabul edenler:
İlk çağ felsefesinde evrenin sürekli bir değişim, akış ve oluş halinde olduğunu ileri süren ilk düşünür Herakleitos’dur O’na göre evrenin ana maddesi “ateş”tir’ Ateşten oluşan her şey dönüp dolaşıp ateşe dönecektir Ateş yeniden her şeyi yaratacaktır Evrende her şey sürekli bir değişim OLUŞ içindedir ve durağan değildir Doğa gibi insanın kendisi de sürekli bir değişim içindedir’

Herakleitos’a göre evrenin bu oluşuna karşıt güçlerin çatışması ve bu çatışma sonunda ortaya çıkan uzlaşma(sentez) neden olurEğer bu çatışma olmasaydı evrende nesneler de olmazdıÖrneğin;yaşam,dişi ile erkekten gelir;otun yok olması,koyunun yaşamasını sağlarOluş (canlı-cansız,iyi-kötü gibi) karşıtların çatışmasının bir sonucudur”değişmeyen tek şey değişme dir”Her değişme belli bir düzene , yasaya göre olur Bu yasa logos(akıl)dır

Çağımızda varlığı oluş olarak gören filozof Whitehead (viyted) dir O’na göre her varlık var olabilmek için başka bir varlığa muhtaçtır Böylece evren bir canlı “oluş” olarak varlığını sürdürür