Gökkuşağı

Gökkuşağı



Bazen gökyüzünde ışıklı bir yay çizen renk renk bir gökkuşağı belirir Özellikle güneşli havalarda yağmur yağarken görülen bu olayın nedeni, güneş ışığının yağmur damlalarının içinden geçerken kırılması ve yansımasıdır Güneş ışığı ya da bildiğimiz beyaz ışık, RENKLER maddesinde açıklandığı gibi, tayfı oluşturan yedi rengin karışımıdır işık ışınları saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken kırılır; ama bütün renklerin kırılma açısı aynı değildir






En az kırılan kırmızı, en çok kırılan da mor ışık olur Bu nedenle, yağmur damlasına çarpan güneş ışığı damlanın içine girerken kırılır ve tıpkı bir prizmadan geçmiş gibi yedi renge ayrılır Bu renkli ışın demeti damlanın öbür yanındaki eğri yüzeye çarpınca, bu kez içbükey ayna işlevi gören bu yüzeyden yansır Sonra, damladan dışarı çıkarken ortam değiştirdiği için bir kez daha kırılır ve değişik renkteki ışınlardan her biri ayrı bir doğrultuda yoluna devam eder Havada değişik yükseltilerde kümelenmiş milyonlarca su damlacığı bulunduğu için, yağmur yağarken sırtını Güneş'e dönen bir gözlemci, ayrı düzeydeki damlalardan geçip renklerine ayrılan ve yansıyan güneş ışığının bütün



renklerini üst üste binmiş yarım dairelerden oluşan renkli bir kemer biçiminde görür Bu kemerin en dışında kırmızı, en içinde mor renk yer alır Yağmur ile güneş ışığının bir arada bulunduğu yaz yağmurlarında ve su damlacıklarının havaya savrulduğu yüksek çağlayanlarda, Güneş'i arkanıza almak koşuluyla gökkuşağını belirgin olarak görebilirsiniz Su damlacıkları ister birkaç metre Ötede, isterse kilometrelerce uzakta bulunsun, gökkuşağının oluşmasında aynı etkiyi yaratabilir


Bazen, asıl gökkuşağının dışında daha soluk renkli ikinci bir gökkuşağı görülür Işık demetlerinin her yağmur damlasının içinde iki kez yansımasından ileri gelen bu dış kuşaktaki renk dizisi öbürünün tersidir; yani kırmızı renk içte, mor renk dışta bulunur
Güneş gökyüzünde alçalarak ufka ne kadar yaklaşmışsa gökkuşağı da o kadar büyük olur Güneş'in tam doğduğu ya da battığı anda oluşan gökkuşakları eksiksiz bir yarım daire biçimindedir Güneş ufkun üzerinde 42°'den daha çok yükseldiğinde ise yeryüzünden gökkuşağı görülmez olur Bu nedenle gökkuşağına daha çok sabah erken ya da akşam geç saatlerde rastlanır


Bazen Güneş'in ya da Ay'ın çevresinde görülen halenin oluşma nedeni de gökkuşağınınkine benzer Yalnız bu durumda ışık ışınlarının kırıldığı ortam yağmur damlaları değil çok küçük buz kristalleridir Bu buz kristalleri, sirrostratus denen yüksek bulutların tül gibi ince katmanlarındaki su buharı damlacıklarının donmasıyla oluşur Bazen çok parlak bir halenin iç kenarında kırmızı bir çizgi belirir; ama genellikle renkler öylesine karışmıştır ki, haleyi beyaz olarak görürüz