Fren-Motorlu Taşıt Frenleri

Fren-Motorlu Taşıt Frenleri


Günümüzde motorlu taşıt frenleri yüksek hızlarda bile son derece etkili frenleme yapabilen çok gelişmiş düzeneklerdir Kampanalı frenlerde, iki fren pabucu dışa doğru açılarak, dingile bağlı metal bir kampananın (tamburun) iç yüzeyine baskı yapar Fren pabuçlarının yüzeylerinde aşındıkça değiştirilebilen bir kaplama vardır Fren pedalına basıldığında kampananın neredeyse bütün iç yüzeyine değen fren pabuçları, geniş sürtünme yüzeyi nedeniyle tekerleğe büyük bir yavaşlatma kuvveti uygular Kampanalı frenlerin en önemli sakıncası, çok sert frenlerde kampananın ısınıp genleşerek fren pabuçlarından uzaklaşması, dolayısıyla frenleme etkisinin azalmasıdır

Daha etkili olan diskli frenler başlangıçta uçaklar için geliştirilmişti Bunlarda kampana yerine dingile bağlı bir disk vardır ve fren yapıldığı zaman bu disk iki sürtünme yastığı arasında sıkışır Bu tip frenlerde ısınan disk sürekli soğutulduğu için frenin çalışmaması ya da etkisinin azalması söz konusu değildir Modern otomobillerin genellikle ön tekerleklerinde diskli, arka tekerleklerinde kampanalı frenler kullanılır ya da bütün tekerleklerin frenleri disklidir

Otomobili park ederken kullanılan el freni, kaldıraç ilkesine göre çalışan kollar ve tellerden oluşan bir sistemle yalnızca arka tekerlekleri frenler Araba hareket halindeyken kullanılan ayak freni ise, basınçlı bir hidrolik sistem yardımıyla dört tekerleğe birden frenleme kuvveti uygular İçi yağla dolu ince borulardan oluşan bu hidrolik sistem her tekerleğin fren donanımına bağlıdır Fren pedalına basıldığı zaman ana hidrolik silindirdeki basınç yükselir Bu basınç borular aracılığıyla her tekerleğin fren silindirine iletilir ve silindir içindeki piston harekete geçerek fren pabuçlarını ya da yastıklarını iter "Çift devreli" fren sistemlerinde iki ayrı boru takımı

vardır; bunlardan biri çalışmadığı zaman öbürü arabanın durmasını sağlar
"'Fren kilitlenmesi"ni önleyici bir düzenekle donatılmış olan frenlerde tekerlekleri denetleyen elektronik bir aygıt vardır Bu aygıt tekerleklerden birinin kilitlenerek dönmediğini saptadığı anda, o tekerlek yeniden dönmeye başlayıncaya kadar fren yavaş yavaş gevşetilir