Thomas Edison (1847-1931)

THOMAS EDISON (1847-1931)

Günümüzde lambayı yakamadan, plak dinleyemeden, sinemaya gidemeden ya da telefon edemeden yaşamayı, yani elektriksiz bir yaşamı hayal etmek bile zordur Bugün yaşamın doğal bir parçası olarak gördüğümüz şeyleri, Thomas A Edison'un pratik zekasına borçluyuz



Son yüz yılın en büyük bilim adamlarından biri olan Thomas Edison, 1847'de Amerikanın Ohio kentinde doğmuştur Yedi yaşındayken ailesiyle birlikte Michigan'daki Port Huron'a yerleşen Edison, ilköğrenimine burada başladıysa da yaklaşık üç ay sonra algılamasının yavaşlığı nedeniyle okuldan uzaklaştırıldı Bundan sonraki üç yıl boyunca özel bir öğretmen tarafından eğitildi Son derece meraklı ve yaratıcı kişiliğe sahip bir çocuk olan Edison, 10 yaşına geldiğinde kendisini fizik ve kimya kitaplarına verdi Bu arada evlerinin kilerinde bir kimya laboratuarı kurdu Özellikle kimya deneylerine ve Volta kaplarından elektrik akımı elde etmeye yönelik araştırmalara ilgi duydu; bir süre sonra kendi başına bir telgraf aleti yaptı ve Mors alfabesini öğrendi O günlerde geçirdiği ağır bir hastalık sonucu kulakları ağır işitmeye başladı


12 yaşına geldiğinde , Michael Faraday'ın ‘Experimental Research in Electricity ‘adlı yapıtını okudu ve derinden etkilendi Bunun üzerine bir yandan Faraday'ın deneylerini tekrarladı bir yandan da kendi deneylerine ağırlık vererek daha düzenli çalışmaya ve notlar tutmaya başladı


1864'de tek tel üzerinde karşılıklı konuşmayı sağlayan telgraf aletini icat etti ve bunun sayesinde bir çok telgraf şebekesi şirketinin mühendisliğini yaptı Tek tel üzerinde karşılıklı konuşmayı sağlayan telgraf aleti daha o zamandan Edison’u ünlü birisi yapmıştı


Edison, 1869'da kendisine laboratuar kurarak fizik, kimya ve elektrikle ilgili deneyler yapmaya başladı Aynı yıl geliştirdiği borsa kurlarını otomatik olarak kaydeden bir makine ve elektrikli bir oy kayıt makinasının patentini aldı ve bu aygıtlarla oldukça ilgi topladı Universal Stock Printer mühendislik şirketini kurdu ve sattığı patentlerle kısa sürede önemli bir servet edindi Bu parayla New Jersey'deki Newark'ta bir imalathane kurarak telgraf ve telem aygıtları üretmeye başladı Bir süre sonra imalathanesini kapatarak New Jersey'deki Menlo Park'ta bir araştırma laboratuarı kurdu ve tüm zamanını yeni buluşlar yapmaya yönelik çalışmalara ayırdı ve buluşlarının bir çoğunu burada yaptı
1876'da Graham Bell'in geliştirdiği konuşan telgraf üzerinde çalışmaya başladı Aygıta karbondan bir iletici ekleyerek telefonu geliştirdi Ses dalgalarının dinamiği üzerine yaptığı bu çalışmalardan yararlanarak 1877'de sesi kaydedip yineleyebilen gramofonu geliştirdi Geniş yankı uyandıran bu buluşu ününün uluslar arası düzeyde yayılmasına neden oldu Bundan sonra çok önemli iki icat daha yaptı biri 1877’de Motograf denen elektrikli yazı makinasını icat etti Bir yıl sonrada 1878’de Fonograf'ı icat etti Daha sonra Telefonograf'ı ve Aerograf'ı buldu


1878'de William Wallace'in yaptığı 500 mum gücündeki ark lambasından etkilenen Edison, bundan daha güvenli olan ve daha ucuz bir yöntemle çalışan yeni bir elektrik lambasını geliştirme çalışmasına girişti Oksijenle yanan elektrik arkı yerine havası boşaltılmış bir ortamda(vakum) ışık yayan ve düşük akımla çalışan bir ampul yapmayı tasarlıyordu1883'de hayatının en büyük icadını gerçekleştirdi ve Edison etkisi denen olayı gerçekleştirdi yani ısıtılmış bir filamanın moleküler boşlukta elektron yayınlanmasını buldu 1883'te bulduğu bu olay sıcak katotlu tüplerin temelini oluşturdu Daha sonra Akkor lambanın üretimini geliştirmeyi başardı, bu da ampulün halk arasında yaygınlaşmasını sağladı ,üç yıl sonra New York sokakları bu lambalarla aydınlanacaktı 1887'de Menlo Park'tan New Jersey'deki West Orange'a taşınan Edison burada önceki laboratuarlarının on katı büyüklüğünde Edison Laboratuarını açtı 1890'lara doğru uzun erimli iletime daha uygun olan alternatif akım geliştirildi Doğru akımın üstünlüğüne inanan Edison, bir kampanya başlatarak kamuoyunu, yüksek gerilimli alternatif akım sistemlerinin son derece tehlikeli olduğu yolunda uyarmaya çalıştı


Edison aynı zamanda şu anda dünyanın en büyük zevklerinden biri olarak gösterilen sinema göstericisini icat etti ve 1895'ten başlayarak sinema göstericisini piyasaya sürdü Bu büyük kaşifimiz yaşamının sonuna değin yeni buluşlar yapmak için uğraş verdi 1931'de New Jersey'de hayata gözünü yumdu


Edison, belki de dünyanın gördüğü en büyük mucitti , ilk sinema sistemi, kömür filamanlı ampul, kömür taneli mikrofon, kömürlü jeneratör, kömürlü tost makinesi gibi binlerce icadı vardır

O, bize çağdaş dünyanın teknolojik kapılarını açmıştır

Dünyanın en büyük mucitlerinden biri olan Thomas Edison ABD'nin Ohio eyaletindeki Milan'da dünyaya geldi Geniş bir düş gücü olan çok meraklı bir çocuktu Öğretmeni onun bitmek bilmeyen sorularını aptallık belirtisi olarak gördüğünden, okuyamayacağına karar vererek üç ay sonra okuldan uzaklaştırdı O yıllarda kimyaya büyük ilgi duyan Edison bu konuda bulabildiği her şeyi okudu ve daha 10 yaşındayken kendi eliyle sebze yetiştirip satarak, kazandığı parayla evlerinin kilerinde kimya

deneyleri yapmaya başladı 12 yaşındayken bir trende dergi ve meyve satıyor, bir yandan da trenin yük vagonuna yerleştirdiği küçük bir baskı makinesiyle haftalık bir gazete basıyordu Ama bir gün, içinde kimyasal madde bulunan şişelerden biri kırılıp vagonda yangın çıkınca Edison hem trendeki işinden oldu, hem de ömür boyu ağır işitmesine yol açacak biçimde yaralandı

Daha sonra telgrafçılık öğrenmeye karar veren Edison, 186368 arasında ABD ve Kanada'da birkaç telgrafhanede çalıştı 1868'de bir atölye kurdu, ama yaptığı elektrikli oy kayıt aygıtının patentini satamayınca bir yıl sonra parasız ve borçlu olarak Boston" dan New York'a gitti Altın borsasındaki telgraf aygıtının bozulduğu bir sırada rastlantıyla orada bulunması bir şans oldu Edison aygıtı ustalıkla onardı ve başarısı telgraf şirketinde iş bulmasına yol açtı Edison daha sonra, kayıt yapabilen ve borsadaki fiyatların duyurulmasında kullanılan bir telgraf aygıtı geliştirdi ve patentini iyi bir fiyatla sattı Sattığı patentlerden kazandığı parayla bir atölye kurdu ve kendi buluşlarının yapımına girişti

Edison ilk başarılı yazı makinesinin yapılmasına da katkıda bulundu Bir telgraf teli üzerinden aynı anda altı mesajın birbirine karışmadan gönderilmesinin yolunu buldu Edison 1877'de sesi kaydedip tekrarlayabilen gramofonu icat etti Bu ona büyük bir sevinç verdi İlk başarılı gramofon denemesinde aygıta "Mary'nin küçük bir kuzusu vardı" şiirini okuduktan sonra, gramofonu ikinci kez çalıştırdığında aynı sözcükler cızırtılı ama

oldukça net bir biçimde yeniden duyulmuştu O zaman fonograf adı verilen bu ilk gramofonun huniye benzer bir hoparlörü vardı ve mumdan yapılmış, silindir biçiminde plaklar kullanılıyordu Edison'un öbür buluşları arasında telefon ağızlığı (verici), elektrik ampulü, demirnikelli akümülatör, elektrikli oy kayıt makinesi, diktafon ("Edifon") da vardır Günümüzde kullanılan film makinelerinin öncüsü olan kinetoskopu ticari amaçla kullanılabilecek biçimde geliştiren de Edison, elektrik ampulü üzerinde çalışırken bir rastlantı sonucunda "Edison etkisi" olarak bilinen olayı buldu Ampulün filamanındaki karbon taneciklerinin zamanla buharlaşarak lambanın yüzeyinde biriktiği bu termoiyonik salım olayı sonradan radyo lambalarının temelini oluşturmuştur {bak ELEKTRONİK)
Edison, I Dünya Savaşı (191418) sırasında elde edilmesi güç olan kimyasal maddelerin yerini tutacak yeni maddeler yapmanın yollarını aradı
Başarısını zekâdan çok sıkı çalışmaya borçlu olduğunu söyleyen Edison yemek ve dinlenmeye zaman ayırmayı çok görür, kimi zaman laboratuvarındaki masalardan birinin üzerinde, giyinik olarak uyurdu