Eski Uygarlıklarda Eğitim

Eski Uygarlıklarda Eğitim


Mezopotamya uygarlığında eğitim alanında etkin olan rahipler bilgili ve aydın kişilerdi Çocuklara ilk aşaması okuma, yazma ve din bilgisi olan, daha ileri yaşlarda ise hukuk, tıp ve
astrolojinin öğretildiği bir eğitim verilirdi Okullara toplumun alt sınıflarından kişilerin çocukları gidemezdi Okula gidebilen çocuklar yazıcı, kütüphaneci ve öğretmen olmak üzere yetiştirilirdi Ayrıca rahip yetiştirmek için tapınak sayısı kadar çok sayıda okul bulunuyordu

Eski Mısır'da ise devlet görevlilerinin ve rahiplerin denetiminde iki tür okul vardı Beş yaşında okula alınan erkek çocuklar önce okuma yazma öğrenir; 1314 yaşına gelince ileride çalışacakları yerlerde pratik eğitim görür; rahipliğe ayrılanlar ise 17 yaşından sonra özel okullara giderlerdi Bu okullarda ezbere dayalı bir eğitim, sıkı bir disiplin ve dayak vardı Arkeologların Mısır'da bulduğu kil bir tablette "Beni dövdün, bilgi kafama

girdi" yazılmıştı Okullarda tıp, matematik ve geometri gibi bilim dallarında eğitim verilirdi Mimarlık, mühendislik ve heykeltıraşlık ise okul dışında, ustalardan öğrenilirdi
Bugün Çin'de geçerli harflerin çoğu bundan 3000 yıl önce bulunmuştu Daha önce söz edilen uygarlıklardan farklı olarak Çin'de ahlaksal duyarlık aşılayan, kişinin başkalarına ve devlete karşı görevlerini öğreten bir eğitim anlayışı vardı Uygarlığın başlangıcında bile uyumlu insan ilişkilerine, müziğe ve dinsel törenlere verilen önem eğitimde de kendini gösteriyordu

Amerika'da Kolomb öncesi uygarlıklara ilişkin arkeolojik bulgular pek ipucu vermi: yorsa da Mayalar'ın ve İnkalar'ın çok gelişkin takvimler kullanmış olmaları astronomi ve matematikte çok ileri gittiklerini gösterir Aztekler'in yapmış oldukları görkemli tapınaklar ve Mayalar'ın karmaşık yapı sistemi de iyi bir eğitimin kanıtlarıdır Bu uygarlıklarda eğitimin amacı meslek bilgisi vermek ve kişiliğin gelişmesine yardımcı olmaktı
En eski uygarlıklardan birinin beşiği olan Hindistan'da birbirinden katı kurallarla ayrılan sınıflar vardı {bak Kast) Bu sınıflardan din adamı Brahmanlar toplumda saygın bir konuma sahipti; çünkü din ahlakı, felsefeyi, hukuku ve yönetimi kapsayıcı bir nitelikteydi Eğitim de bu nedenle dinden kaynaklanıyordu Çocuklar yedi yaşına kadar evde, yediden 16'ya kadar okulda, 16'dan sonra da, ünlü düşünürlerin ve öğretmenlerin ders verdiği

kurumlarda okurlardı Öğretim kızlara yasaklanmamıştı, ama kız çocuklar genellikle evde eğitilirdi Çocukların eğitileceği konular içinde bulundukları kasta göre değişirdi Ne var ki, hangi kasttan olursa olsun öğrencinin sade bir yaşam sürmesi, sert bir yatakta yatması, süsten kaçınması beklenirdi Hindistan'da Budacılık'la birlikte eğitimde sınıflar arası ayrım kalktı Manastırlar başlıca eğitim merkezleri durumuna geldi


Yahudiler'de eğitim aile içinde, annenin çocuklara temel bilgileri öğretmesiyle başlardı Baba ise oğullarını toplumun törelerine uygun biçimde eğitir, onlara din eğitimi verir ve el becerileri öğretirdi Amacı din bilgisi vermek olan okullarda Tevrat öğretilir, okuma, yazma ve matematik dersleri verilirdi Eğitimin dine dayalı olması İS 70'te Kudüs' teki tapınak yıkıldıktan ve Yahudiler dağıldıktan sonra da ulusal birliğin korunmasına yardımcı oldu

Eski Yunan'da eğitim jimnastik ve müzik yoluyla insanın çok yönlü gelişimini amaç edinmişti Sparta'da çocuklar yedi yaşına kadar ailenin yanında kalır, yedi yaşından sonra da devlete ait eğitim kurumlarına gönderilirlerdi Bu kurumlarda 30 yaşına kadar okuma, yazma ve matematiğin yanı sıra, savaş ve devlet yönetimi üzerine de eğitim görürlerdi Atina'da eğitim, Sparta'nın tersine bir devlet işi olarak değil, özel kişilerin işi

olarak özgür bırakılmıştı Bu kişilerin açtığı okullarda müzik, jimnastik dersleriyle birlikte edebiyat, dilbilgisi, matematik ve felsefe gibi dersler de okutuluyordu Bir okullar kenti olan Atina'da eğitim iki yıllık askerlik dönemi ile sona ererdi Yunanlı filozof Platon, Cumhuriyet adlı kitabında devletin görevlerinden biri olmasını öngördüğü eğitimde erdem ve bilgeliğin öneminden söz eder Platon ile birlikte öbür Yunan filozoflarının düşünceleri birçok batı ülkesinin eğitimi üzerinde etkili olmuştur

Eskiçağın ikinci önemli merkezi olan Roma'da eğitim, Eski Yunan'daki gibi kuramsal olmayıp yaşamın gereklerine yanıt verecek biçimde düzenlenmişti Roma'da eğitimin amacı iyi yurttaş yetiştirmekti Bu görevi aile kurumu yüklenmişti Kız çocuklar evde annelerinin yanında ev işlerini öğrenir, erkek çocuklar önce babalarıyla birlikte çalışır, daha sonra da bir ustanın yanında meslek öğrenirlerdi
Öğrencileri sınıflara ayırma yöntemi ilk kez Roma'da uygulanmış, daha sonra da tüm imparatorluğa yayılmıştı Bu okullarda okuma, yazma, edebiyat, konuşma sanatı ve Latince öğretilmekteydi

Bizans İmparatorluğumda yalnızca varlıklı kesimlerin çocuklarının okula gitme olanağı vardı Okullarda Homeros'un yapıtları okutulur, matematik, dilbilgisi ve din dersleri verilirdi Manastırlar ise başlı başına dinsel eğitime ağırlık veriyordu Konstantinopolis (bugün İstanbul), İskenderiye ve Antakya'da üniversiteler vardı Bu üniversitelerde beşeri bilimler Yunan klasikleri, konuşma sanatı, dilbilgisi, felsefe, geometri, astronomi, mantık ve şiir yazma dersleri verilirdi

İslam dünyasında Abbasi yönetimi sırasında bilim ve eğitimin en parlak dönemi yaşandı Platon, Aristo, Hipokrat gibi bilim adamı ve düşünürlerin yapıtları Arapça'ya çevrildi Dinsel eğitimin yanı sıra, teknik gelişmelerin hızlanmasına yol açan eğitim sürecinde sulamanın, mimarlığın, dokumacılığın, kâğıt üretiminin ve bakırcılığın geliştirilmesine önem verildi Ortaçağda Bağdat, Kurtuba, Sevilla üniversiteleri ünlü araştırma merkezleri konumundaydı Bu öğrenim kurumlarında cebir, trigonometri, kimya, fizik, astronomi, tıp, mantık, coğrafya, siyaset, hukuk ve din gibi konularda eğitim yapılıyordu Ne var ki, yaklaşık 350 yıllık bu yaratıcı dönem 11 yüzyılda sona erdi