|
|
Konu Araçları |
incelemesi, karakter, olgusu, tükenmişlik |
Bir Karakter İncelemesi Ve Tükenmişlik Olgusu |
07-03-2009 | #1 |
KRDNZ
|
Bir Karakter İncelemesi Ve Tükenmişlik OlgusuTarık Buğra'nın Küçük Ağa romanı,Akşehir'i eksen alarak 1919-1920 yıllarındaki Anadolu'yu anlatırBüyük devlet mekanizması işlemez hale gelmiş,ordu dağılmış,bunların üstüne de Anadolu Yunan askeri tarafından işgal edilmeye başlanmıştırYokluk,yoksulluk ve ümitsizlik vardır
Küçük Ağa romanı,1984 yılında Yücel Çakmaklı'nın yönetiminde dizi film haline de getirilmiştiFilmde bu yıkım psikolojisi çok güzel anlatılıyorduKasabadaki evlerin duvarları yıkılıp gitmektedir ama kimsenin dökülen taşları alıp yerine koyma,duvarı ayakta tutma gücü yokturFiziki bir yetersizlik değildir bu,maruz kalınan büyük yıkımın her şeyi anlamsızlaştırmasıdır:Ruhsal enerjinin yok oluşu,genel bir tükenmişlik hali Romanda tükenmişliği temsil eden asıl karakter Çolak Salih'tirFikret Hakan'ın büyük bir başarıyla canlandırdığı Çolak Salih,yiğit bir delikanlı olarak beş yıl önce Irak Cephesi'nde savaşmaya gitmiş Kut-ül Ammare'de sağ kolunu kaybetmiş,yüzü ve kulağı parçalanmış,bozguna uğramış bir ordunun askeri olarak tek kolla geri dönmüştürBu eksik haliyle Salih kendisini neredeyse kerih bir varlık olarak görür,hiçbir işin ucundan tutmak kudretini bulamazHoş,toplumun da ondan bir beklentisi yokturKendisine sürekli "eksik insan" muamelesi yapılmaktadırÇocukluk arkadaşı Niko ile bereberlikleri,onun yardımlarını kabul etmesi,tarlasını kasabadaki bir Rum'a satmasıdolayısıyla toplumdan iyice dışlanırArtık kimsenin ciddiye almadığı,hatta hakaret ettiği işe yaramaz "pis bir çolak"tır o Bir gece Rumların toplandığı meyhaneye geldiğinde,istemeden,Niko ve arkadaşlarının Pontus Rum Devleti'ni kurmak için savaşmaya karar verdiklerine tanık olurNiko,bu amaç uğruna savaşmak için Trabzon'a gitmeye karar vermiştirVelinimeti,çocukluk arkadaşı Niko'nun bu davranışı,Çolak Salih'te derin bir intikam hissi uyandırır ve her şeyi yeni baştan değerlendirmesine yol açar Diğer yandan şehrin ileri gelenleri,Yunan işgaline karşı bir takım oluşumların içine girmekte,biraz da kendileri dışında gelişen direnişe destek vermektedirlerSalih,bu yarım haliyle kimsenin kendisini ciddiye almayacağının farkındadır""Ah sağ kolum!""diye hayıflanır çaresizlikleNe var ki bu değiştiremeyeceği bir gerçektirBir sabah sanki bir ilhamla "Ne dırlayıp duruyorsun ülen Salih,sağ kolun olmayacak,olmayacak işteSen bu halinle yapabileceğini yapmaya bak!" deyiverir kendisineBu kabullenme ve kararlılık Salih'in hayatında yeni bir dönemin başlangıcıdırEksikliğine değil,yapabileceklerine odaklanırKendi kararlarıyla yapabileceği şeylerdir bunlar:Rumlar tarafından kendisine sağlanan dükkanı devreder önce,onlarla ilşkisini keserRakıyı bırakırAma asıl kararı,kaybettiği fiziki gücünü yeniden kazanma yönündeki çabasıdırGizlice talimler yaparak sol kolunu yeteneğini geliştirirKeskin bir nişancı haline gelir Salih,atıcılık yeteneğini geliştirdikten sonra Küçük Ağa'yla birlikte çetelere katılırKuvayı Milliyeciler adına kurye hizmetleri yürütürSorumluluk üstlenme,bir iş görme,özgüvenini yeniden kazandırır kendisineSağ kolu sanki yeniden uzamış,aslan gibi Salih Onbaşı geri gelmiştirBedeninin eksik yanları sadece estetik bir hayıflanmadır artıkBu gelişmeler sonucunda toplum nezdinde de saygınlığı artarKritik görevler için aranan,güvenilen kişi olur Gün gelir,düzenli ordu duruma hakim olur ve doğal olarak çetelerin dağılmasına karar verilirÇolak Salih için ikircikli bir durumdur buBir yandan zafere ulaşılacağı,yeni bir düzen kurulacağı için sevinçlidir,diğer yandan çetelerin ortadan kalkması onun yeteneğini kullanma zeminini de yok etmektedirEleman alımında ve performans değerlendirmesinde iş yapmayı ve bağlılığı esas alan çete ortamı,ona yeteneğini ortaya koyma fırsatını vermiştirOysa düzenli orduda onun için bir şans yokturBu yönüyle Çolak Salih için yeni bir yıkımdır bu,eksikliğinin hatırlatılmasıdır Tükenmişlik olgusu;duygusal tükenme,duyarsızlaşma ve kişisel başarı noksanlığı olarak üç alt katmanda ele alınırBu alt katmanlar bir bakıma sebep-sonuç ilişkisi içinde zincirleme bir bağlantıya sahiptirÇevreye karşı duyarsızlaşma ve kişisel başarı noksanlığı biçimindeki sonuçlar,temelde duygusal tükenmenin tezahürleridir İş yerlerinde,takımlarda,okullarda,mahallelerde,hatt a aile çevremizde farkında olduğumuz veya olmadığımız çok sayıda "Çolak Salih"'ler vardırGenel eğilim,"performans yetersizliği" gerekçesiyle onları sistem dışına itmektirÇünkü dikkatimiz kişilerin eksikleri,yapamadıkları üzerine odaklanmaktadırOysa herkesin etrafında birleşeceği ortak bir amaç ortaya koyduğumuzda, o eksik gördüğümüz insanların nasıl canlandığına,kendilerinin bile daha önce farkına varmadıkları bir takım yetenekler sergilediklerine hayretle tanıklık ederiz Osman Bayraktar "Sabah Gazetesi'nin İşte İnsan eki" |
|