Dil-Sesler Sistemi

Dil-Sesler Sistemi


Dil insanların birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları sesler sistemidir Dil aslında nesneleri, eylemleri ya da duyguları simgeleyen sözcüklerden oluşan bir bütündür (bak İLETİŞİM)

Gündelik yaşamda hepimiz sürekli olarak birtakım işaretlerle karşılaşır ve davranışlarımızı bu uyarılara göre değiştiririz Örneğin, gökyüzünü kara bulutların kapladığını görür, bunun üzerine sokağa çıkacağımız zaman yağmurluk giyeriz Gözüne kırık bir dal parçası çarpan bir avcı oradan az önce bir hayvanın geçtiğini anlar Bir sürücü trafik ışıklarında yeşilin sönüp sarının yandığım görünce frene basar

Hakem düdüğünü çaldığı zaman, topun arkasından koşan oyuncular oldukları yerde kalırlar Karşıdan karşıya geçmekte olan bir çocuk, arkadaşı "Dur!" diye bağırınca durur İlk iki örnekte, insanların dikkatini çeken işaretler, yani bulut ile kırık dal parçası, bir insanın başkalarıyla iletişim kurmak için verdiği işaretler değildir Oysa, trafik ışığı özellikle belli bir işaret vermek üzere yanar, hakem ise oyunculara bir uyarıda bulunmak için düdüğünü bile bile çalmıştır Yalnızca işaretin hem bilinçli, hemde sözle verildiği son örnekte iletişim dille sağlanmıştır

Canlılar arasında gerçek bir dil aracılığıyla iletişim kurabilen, yalnızca insandır Birçok başka canlı da birtakım sesler ve hareketler yoluyla bilgi alışverişinde bulunabilir Bir koyun meleyerek kuzularını yanma çağırır; yabancı bir gürültü duyan köpek havlayınca, onu duyan başka köpekler de havlar; kovanına dönmekte olan bir arı "çember dansı" ya da "kuyruk sallama dansı"yla öbür arılara besin kaynağının nerede bulunduğunu bildirir

(bak Ari) Bu sesler ve hareketler insan dilinden çok daha basittir; ne var ki insanların da konuşma yerine sık sık basit işaretler kullandığı görülür Örneğin, biri ayağınıza basacak olsa, "Ay!" diye acınızı belirten bir ses çıkarırsınız Birini durdurmak isteyince elinizi kaldırır, şaşkınlığınızı kaşlarınızı kaldırarak belirtir, belli bir konuda anlaştığınızı göstermek rçin ise başınızı sallarsınız


"Dur!" diye bağırmak, dil kullanımı açısından çok ileri bir adım sayılmayabilir Bu sözcük, tıpkı bir köpeğin havlamasına benzer bir tehlike uyarısını dile getirir Ama köpeğin havlaması, tehlikenin ne olduğunu, hareket eden motorlu bir taşıtın önüne çıkmanın neden tehlikeli olduğunu ve böyle yapılırsa neler olacağını açıklayamaz Bunu ancak insanların konuştukları dil sağlayabilir Bir tanıma göre "İnsan konuşan hayvandır" Konuşabilmekle, yani dilini kullanmakla öteki canlılara üstünlük sağlar Dil aracılığıyla birbirimizle haberleşebilir, nesneleri ayrıntılı olarak betimleyebilir, bir radyo alıcısının nasıl yapılacağı konusunda bilgi verebilir ya da geçmiş olaylara ilişkin yazıları okuyabiliriz İnsanların kalabalık gruplar halinde yaşamalarını, araç kullanırken işbirliği

yapmalarını, bilgi ve becerilerini aktarmalarını, düşünce ve inançlarını paylaşmalarını yalnızca dil sağlayabilir Dilin kapsayamayacağı hiçbir alan yoktur Çocukların içinde doğdukları ortamda öğrendikleri dile anadil denir Dil insanların varlığını sürdürebilmesinin en temel koşuludur Sömürge yönetimleri, yok etmek ve yeryüzünden silmek istedikleri halkların ilk önce dillerini yok etmeye, unutturmaya çalışmıştır Bugün bağımsızlığını kazanmış olan pek çok Afrika ülkesinde sömürgecilik yoluyla yerleşmiş Avrupa dilleri

resmi dil durumundadır Örnek verecek olursak Benin, Cad, Gabon ve Gine'de Fransızca; Botsvana'da yerel dilin yanı sıra İngilizce; Gambia ve Gana'da İngilizce; Angola ve GineBissau'da Portekizce devlet dilidir Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında ise İngilizce, İspanyolca, Fransızca ve Portekizce gibi Avrupa dilleri eğitim ve devlet dilidir