Çanakkale Boğazı

Çanakkale boğazı



Çanakkale Boğazı,Ege Denizi ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlarken gerçekte İstanbul Boğazı ile birlikte Akdeniz ile Karadeniz'i de birbirine bağlar Bu iki boğaz Asya ile Avrupa'yı da birbirinden ayırır Çanakkale Boğazı günümüzden 2,5 milyon yıl önce akarsuların açtığı geniş ve derin bir vadinin sular altında kalmasıyla oluşmuştur

Uzunluğu Rumeli yakasında 78 kilometreyi, Anadolu yakasında 94 kilometreyi bulan boğazın kıyıları İstanbul Boğazı'na oranla daha az girintili çıkıntılıdır Kıyılarda denizin yer yer aşındırdığı kayalar dik yamaçlar oluşturur Ama özellikle Anadolu yakasında akarsuların döküldüğü yerlerde küçük düzlükler ve kumsallar vardır Buralarda akarsuların sürüklediği kum ve çakıllarla deniz sığlaşmıştır Özellikle Çardak ve Nara burunlannın sığ kıyılan, görüş uzaklığının azaldığı sisli havalarda gemilerin karaya oturmasına neden olur Boğazın akıntıları kum ve çakıl birikintilerini sürüklediğinden bu sığlıklar fazla geniş değildir

Çanakkale Boğazı'nda üst ve alt olmak üzere ikili akıntı vardır Üst akıntı Karadeniz'
den gelen az tuzlu suların Akdeniz'e doğru yönelmesinden kaynaklanır Hızı değişken olan üst akıntının derinliği boğazın Marmara girişinde 20 metreye ulaşırken, Ege çıkışına doğru 10 metreye düşer Alt akıntı ise Akdeniz'in tuzlu ve ağır sularını Marmara'ya taşır Boğazın ortasında kuzeyden güneye 50 metre derinliğinde bir oluk uzanır Bu oluk üzerinde yer yer elips biçimli derin çukurlar vardır Derinlik Nara Burnu önünde 102 metreye, Çanakkale ile Kilitbahir arasında ise 109 metreye ulaşır Boğazın en dar yeri 1375 metre ile KilitbahirÇimentabya arasıdır En geniş yeri ise 8275 metreyle Domuzderesi kıyıları ile Erenköy kıyıları arasıdır


Çanakkale Boğazı çok çeşitli balıkların göç yoludur Balıklar mevsimlere göre Karadeniz'den Ege'ye, Akdeniz'e, oradan da Karadeniz'e gider gelirler Boğazda balık türü hem çok çeşitli, hem çok boldur İstavrit, kefal, camgöz, kolyoz, levrek, lüfer, orkinos, palamut gibi balıklar en çok avlananlardır Boğaz bu açıdan en verimli sularımızdan biridir Ama son yıllarda hızla artan deniz kirlenmesi yüzünden balık türleri ve sayısının azalması endişe verici boyuttadır


Çanakkale Boğazı birçok tarihsel olaya sahne olmuştur Ayrıca Yunan mitolojisinde bu yöreyle ilgili birçok efsane vardır Bu efsanelerden biri kral oğlu olan Leandros ile ilgilidir Leandros, sevgilisi Hero ile buluşmak için her gece boğazı yüzerek bir kıyıdan ötekine geçermiş Çanakkale Boğazı'nın Yunan mitolojisindeki adı Hellespontos'tur Helle Denizi anlamına gelen Hellespontos adı Tesalya Kralı Athamas'ın kızı Helle'den gelir Söylenceye göre Helle kardeşi Phriksos ile üvey annesinin zulmünden, altın postlu ve kanatlı bir koçun sırtına binerek kaçarken Çanakkale Boğazı'nda denize düşüp boğulmuştur (bak Altin Post)


Boğazın kıyısındaki Truva kenti, Homeros'un îlyadd'Ğa anlattığı ünlü Truva Savaşı' mn geçtiği yerdir (bak TruvaSavaşi) Batıda Çanakkale Boğazı genel olarak Dardanelles (Dardanel) adıyla bilinir Bu ad, Çanakkale' nin 10 km güneyindeki antik Dardanos kentinden gelmektedir Kıyılarda ayrıca, eski dönemlerden kalma birçok hisar vardır Buradaki savaşların en ünlülerinden biri de İÖ 480'de büyük Pers Kralı Kserkses'in Yunanlılar'la yaptığı savaştır Kserkses gemilerin yan yana dizilmesiyle oluşan bir


köprüyle Çanakkale Boğazı'nı geçmiştir Büyük İskender de İÖ 334'te aynı yöntemle boğazı geçmiş ve Asya'yı fethetmeye girişmiştir I Dünya Savaşı sırasında, 1915'te İngiliz ve Fransız deniz kuvvetlerine geçit vermeyen Türk ordulannın olağanüstü direnişi, boğazdaki son savaştır (bak Çanakkale Savaşlari)