Chaplın, Charlie (1889-1977)

Chaplın, charlie (1889-1977)

Charles Spencer Chaplin Londra'da doğdu "Şarlo" adıyla ünlenen Chaplin sinema tarihinde önemli bir film yapımcısı ve büyük bir güldürü ustasıdır 80'den fazla filmin senaryosunu yazdı, yönetti, yapımcılığını üstlendi ve bu filmlerde rol aldı Üzerinden düşen pantalonu, melon şapkası ve kıvrık bastonuyla gülünç ve sevimli bir karakter olan "Şarlo" insanları güldüren, güldürürken düşündüren ölümsüz bir kahramandır


Annesi de babası da müzikhol oyuncuları olan Chaplin, ilk kez beş yaşındayken sahneye çıktı Çocukluğu yatılı okullarda ve yetimhanelerde geçti Bu arada gezgin tiyatrolarda geçici işler buldu 1913'te bir İngiliz kumpanyasıyla ABD turnesindeyken, KeystoneKop film şirketinin yapımcısı Mack Sennett onu Keystone stüdyolarıyla çalışmaya razı etti Chaplin bundan sonra bir daha sahneye dönmedi 1914'te Sennett için çevirdiği 35 filmden birinde "Şarlo" tipini ortaya çıkardı

Her ülkeden insanı hırpani hali ve sarsak görünüşüyle etkileyen bu karakter öyle başarılı oldu ki, Chaplin kısa bir süre sonra filmlerini kendi yönetmeye başladı Şarlo Serseri (The Tramp; 1915), Şarlo Polis (Easy Street; 1917), Şarlo Asker (Shoulder Arms; 1918) Yumurcak (The Kid; 1921) ve Altına Hücum (The Gold Rush; 1925) gibi pantomim ve mimiğe dayalı sessiz filmlerinde, "Şarlo"yla evrensel bir karakter yarattı Güldürü öğesini büyük bir başarıyla kullanarak, filmlerine insancıl bir içerik kazandırdı

"Şarlo" karakteri Chaplin'in en büyükfilmlerinden ikisinde, bazı bölümleri sesli olan Şehir Işıkları (City Lights; 1931) ve Asri Zamanlar'da (Modern Times; 1936) da göründü Bir aşk öyküsü olan Şehir Işıkları hem gülünç, hem de acıklı sahneleriyle büyük bir başarı kazandı Sesli film niteliğini daha çok taşıyan Asri Zamanlar çağdaş sanayi toplumu üzerine bir yergidir

Chaplin'in Adolf Hitler'i canlandırdığı, siyasal yergi niteliğindeki Şarlo Diktatör (The Great Dictator; 1940) gerçekleştirdiği ilk sesli filmdi ABD'de bundan sonra, yalnızca Monsieur Verdoux (1947) ve Sahne Işıkları (Limelight; 1952) adlı iki film yapabildi Bu ülkede yaşam Chaplin için giderek güçleşiyordu

ABD uyruğuna geçmemiş olması, yüksek vergi borçlarının olduğunun anlaşılması, siyasal görüşleri yüzünden ABD'ye Karşı Etkinlikleri Soruşturma Komitesi'nce komünistlikle suçlanması bu ülkede artık barınamayacağını gösterdi 1952'de eşi Oona ve dokuz çocuğuyla İsviçre'ye göç etti Bundan sonra ABD'ye yalnızca bir kez, 1972'de Sinema Sanat ve Bilim Akademisi'nin verdiği özel ödülü almak için gitti 1975'te, Chaplin'e İngiltere'de "sir" unvanı verildi

Charlie Chaplin

İngiliz sinema yönetmeni, oyuncusu ve yazar Doğum tarihi 16 Nisan 1889(1889-04-16) Doğum yeri Londra, İngiltere Ölüm tarihi 25 Aralık 1977 (88 yaşında) Ölüm yeri Vevey, İsviçre Mesleği Yönetmen, oyuncu ve yazar
Charlie Chaplin (d 16 Nisan 1889 - 25 Aralık 1977), İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu ve yazar Asıl adı Charles Spencer Chaplin olmakla beraber, yarattığı ünlü "Şarlo" (Charlot) karakteri ile özdeşleşti ve öyle anıldı
Londra'nın fakir bölgelerinden birinde doğup büyüyen Chaplin, 1913' te gittiği ABD' de sinemaya başlamıştı 1914'teki ilk filmi Making A Living 'in ardından çekilen Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan "Şarlo" tiplemesini yarattı Takip eden yıllar içinde aralarında The Immigrant (1917), The Adventurer (1917) gibi ünlü filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynayarak yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle dünya çapında görülmemiş bir üne kavuştu 1918 yılında çektiği A Dog's Life filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D W Griffith ile birlikte kurdukları United Artists film şirketinin ortağı olduktan sonra Altına Hücum, Şehir Işıkları, Büyük Diktatör, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Işıkları gibi başyapıtlara imza attı


Filmlerinde dönem koşulları için imkânsız görülebilen mizansenlere, koreografilere ve akrobatik hareketlere yer veren Chaplin, komedi sinemasının bütün örneklerini sonuna kadar korumakla birlikte, heyecanın ve hareketin asgari düzeye çekildiği sahnelerinde ise dramatik yapısını sergileyebilmiştir Popülist yaklaşımlara, hiçbir zaman benimsemediği bazı yönetim biçimlerine ve teknolojiye yönelik ağır eleştirilerini ise yine bu komedi tarzının içinde eritmiş ve sessizce seyirciye ulaştırmayı bilmiştir
Yarattığı 'modern palyaço' Şarlo ile dünya üzerinde filmlerinin gösterildiği her ülkede insanların hayranlığını toplamasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle bu ülkede kendisine yönelik olarak başlatılan karalama


kampanyası; kendisinden bir hayli genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmelediği sahne ve son olarak Altına Hücum filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması gibi olayların etkisiyle sözde bir başarıya ulaştı ve Chaplin'in ABD'ye girmesi yasaklandı Bunun üzerine karısı ve çocuklarıyla birlikte hayatının sonuna kadar yaşayacağı İsviçre'ye yerleşen Chaplin, ancak 1972 yılında Oskar Özel Ödülü'nü almak için yıllar sonra ABD'ye geri döndü Takip eden yılda City Lights adlı filme bir kez daha Oscar ödülünü kazanmıştır 1975 yılında 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görülmüştür


İlk Yıllar


Charles Chaplin, 1920 civarı


Charles Chaplin(Şarlo), 16 Nisan 1889'da Londra'nın fakir semtlerinden biri olan East Lane, Walworth' ta doğdu[1] Charlie'nin henüz o üç yaşına bile gelmeden ayrılan annesi ve babası müzikhollerde ve çeşitli tiyatrolarda çalışan profesyonel sanatçılardı[2] Sahne adı Lily Harley olan annesi Hannah Harriet Pedlingham Hill (1865-1928) profesyonel olarak ilk sahneye çıkışını 19 yaşında yapmıştı Annesi ve -başka babadan doğma- kardeşi Sydney Chaplin ile birlikte Londra'nın fakir semtlerinde çeşitli evlerde büyüyen Chaplin' in yaşamı, ruhsal dengesizlikler yaşayan annesinin durumunun kötüye gitmesi ile zorlaştı Anne Hannah, 1894'teki bir sahne performansı sırasında sesini kaybetmiş ve hemen ardından yaşadığı ekonomik zorlukların da etkisiyle psikolojik sorunları hız kazanmıştı

Onun bir rehabilitasyon merkezine yatırılmasının ardından çocukları Charlie ve Sydney, metresiyle birlikte yaşayan babaları Charles Chaplin Sr 'nin yanına yollandı Charlie ve Sydney bu dönemde dönemde Kennington Road School' a gönderildiler Charles Chaplin Sr, henüz 37 yaşındayken üstesinden gelemediği alkolizm nedeniyle, oğlu Charlie on iki yaşındayken, hayatını kaybedecekti[3]


Rehabilitasyon merkezinden çıktıktan kısa bir süre sonra Hannah' nın hastalığı yeniden nüksedince çocuklar bu sefer genel olarak workhouse olarak adlandırılan ve oldukça kötü koşulları ile bilinen bakımevlerinden birine yollandılar Londra'nın doğusundaki Lambert adlı bölgede bulunan bu bakımevindeki günler annesi ve kardeşinden ayrı kalan ve yaşı bir hayli küçük olan Charlie için hayli güç geçmişti Chaplin' in Walworth ve Lambert'te geçirdiği bu yoksulluk günleri onda derin izler bırakacak ve ileriki yıllarda filmlerinde seçtiği mekan ve konularda sık sık kendini gösterecekti


Sydney ve Charlie daha sonra aileden gelme yetenek ve alışkanlığın da etkisiyle tiyatrolarda ve müzikhollerde çalışmaya başladılar Chaplin ciddi anlamdaki ilk sahne tecrübesini The Eight Lancashire Lads adlı grupta çalışırken yaşadı[4]
Hannah çocukları tarafından ABD'ye getirildikten yedi yıl sonra 1928'de Hollywood'da yaşamını yitirdi Babaları farklı olan Charlie ve Sydney'in, anneleri Hannah üzerinden 1901 doğumlu Wheeler Dryden adlı bir kardeşleri daha vardı Dryden, annesinin ruhsal rahatsızlıkları nedeniyle babası tarafından Hannah' dan uzak tutulmuş ve Kanada'da yetiştirilmişti[5] 1920 ortalarında annesini görmek için ABD'ye giden Dryden, daha sonraları kardeşleri ile film projelerinde çalışmış ve Chaplin'in asistanlığını yapmıştır [6]

Amerika




Making a Living (1914), Chaplin'in ilk filminden bir sahne


Sydney Chaplin'in 1906'da dönemin ünlü Fred Karno kumpanyasına katılmasının ardından Chaplin de, 1908'de onu izleyerek bu topluluğa katılmayı başardı[7] Chaplin gezici Karno kumpanyası ile 1910 - 1912 arasında ABD'ye turneye çıktı İngiltere'ye dönüşünden sadece beş ay sonra yine Karno ile birlikte 2 Ekim 1912'de yeniden ABD'ye gitti Bu seferki turda, daha sonra Laurel ve Hardy ikilisinden Stan Laurel'i canlandıracak olan Arthur Stanley Jefferson ile birlikte çalıştı ve aynı odayı paylaştı Bir süre sonra Stan Laurel İngiltere'ye dönerken, Chaplin ABD'de kaldı ve Karno ile turneye devam etti 1913'teki bir gösteri sırasında Mack Sennett' ın dikkatini çekince onun sahibi olduğu Keystone Stüdyoları ile bir anlaşma yaparak onun ekibine katıldı

Böylece 2 Şubat 1914' te Henry Lehrman yönetmenliğinde sessiz bir film olan Making a Living adlı tek makaralık filmde rol alarak yeteneğini tam anlamıyla gösterebileceği sinemaya adım atmış oluyordu Chaplin; iddalı tavırları ve bir İngiliz olmasından kaynaklanan yabancılığı ve bağımsız karakteri nedeniyle başta Mack Sennett tarafından şüpheyle karşılansa da [8] kısa süre içinde yeteneğini kanıtlayıp yerini sağlamlaştırdı Keystone ile birlikte çalıştığı bir yıl boyunca 35 filmde rol alan Chaplin hızla ünlü oldu [9]

Öncülüğü

Chaplin 1916'da Mutual film şirketiyle (Mutual Film Corporation) bir seri komedi yapımı için anlaştı On sekiz aylık süreçte on iki film ürettiği bu dönemde yaptığı filmler, sinemanın en etkili komedi filmleri arasında yerini almıştır Chaplin daha sonra Mutual ile geçirdiği dönemin kariyerindeki en mutlu dönem olduğunu söylemiştir
1918'de Mutual ile anlaşmalarının sona ermesi üzerine Chaplin kendi film şirketini kurdu Kendi şirketiyle çektiği filmlerden bazıları şunlardır: A Dog's Life (1918), Pay Day (1922), Shoulder Arms (1918), The Pilgrim (1923), The Kid (1921), A Woman of Paris (1923), The Gold Rush (1925), ve The Circus (1928)
Sesli film döneminden sonra kendisinin en büyük filmi kabul edilen City Lights (Şehir Işıkları) (1931) filmini yaptı



Filmleri


Keystone Studios (1914)

• Making A Living, 2 Şubat
• Kid Auto Races in Venice, 7 Şubat
• Mabel's Strange Predicament, 9 Şubat
• Between Showers, 28 Şubat
• A Film Johnnie, 2 Mart
• Tango Tangles, 9 Mart
• His Favourite Pastime, 16 Mart
• Cruel, Cruel Love, 26 Mart
• The Star Boarder, 4 Nisan
• Mabel at the Wheel, 18 Nisan
• Twenty Minutes of Love, 20 Nisan
• Caught in a Cabaret, 27 Nisan
• Caught in the Rain, 4 Mayıs
• A Busy Day, 7 Mayıs
• The Fatal Mallet, 1 Haziran
• Her Friend The Bandit, 4 Haziran
• The Knockout, 11 Haziran
• Mabel's Busy Day, 13 Haziran
• Mabel's Married Life, 20 Haziran
• Laughing Gas, 9 Temmuz
• The Property Man, 1 Ağustos
• Face on the Bar Room Floor, 10 Ağustos
• Recreation, 13 Ağustos
• The Masquerader, 27 Ağustos
• His New Profession, 31 Ağustos
• The Rounders, 7 Eylül
• The New Janitor, 14 Eylül
• Those Love Pangs, 10 Ekim
• Dough and Dynamite, 26 Ekim
• Gentlemen of Nerve, 29 Ekim
• His Musical Career, 7 Kasım
• His Trysting Place, 9 Kasım
• Tillie's Punctured Romance, 14 Kasım
• Getting Acquainted, 5 Aralık
• His Prehistoric Past, 7 Aralık

Essanay Studios (1915)

• His New Job, 1 Şubat
• A Night Out, 15 Şubat
• The Champion, 11 Mart
• In the Park, 18 Mart
• A Jitney Elopement, 1 Nisan
• The Tramp, 11 Nisan
• By the Sea, 29 Nisan
• His Regeneration, 7 Mayıs (Bu filmde Chaplin'in sadece küçük bir rolü vardır)
• Work, 21 Haziran
• A Woman, 12 Temmuz
• The Bank, 9 Ağustos
• Shanghaied, 4 Ekim
• A Night in the Show, 20 Kasım
• Burlesque on Carmen, 18 Aralık

1916

• Police, 27 Mayıs

1918

• Chase Me Charlie, 8 Nisan (Chaplin'in Essenay'deki filmlerinden seçme sahneler)
• Triple Trouble, 11 Ağustos

Mutual Film Corporation(1916-1917)

1916

• The Floorwalker, 15 Mayıs
• The Fireman, 12 Haziran
• The Vagabond, 10 Temmuz
• One AM, 7 Ağustos
• The Count, 4 Eylül
• The Pawnshop, 2 Ekim
• Behind the Screen, 13 Kasım
• The Rink, 4 Aralık

1917

• Easy Street, 22 Ocak
• The Cure, 16 Nisan
• The Immigrant, 17 Haziran
• The Adventurer, 22 Kasım

The Kid filminde



First National(1918-1923) [değiştir]

1918

• A Dog's Life, 14 Nisan 1918
• The Bond, 29 Eylül 1918
• Shoulder Arms, 20 Ekim 1918

1919

• Sunnyside, 15 Haziran 1919
• A Day's Pleasure, 15 Aralık 1919
• The Professor, Tamamlanmadı

1921

• The Kid, 6 Şubat 1921
• The Idle Class, 25 Eylül 1921

1922

• Pay Day, 2 Nisan 1922
• Nice and Friendly

1923

• The Pilgrim, 26 Şubat 1923

United Artists (1923-1952) [değiştir]

1923

• A Woman of Paris, 26 Eylül 1923 (cameo)

1925

• The Gold Rush (Altına Hücum), 26 Haziran 1925

1928

• The Circus (Sirk), 6 Ocak 1928

1931

• City Lights (Şehir Işıkları), 6 Şubat 1931

1936

• Modern Times (Modern Zamanlar), 5 Şubat 1936

1940

• The Great Dictator (Büyük Diktatör), 15 Ekim 1940

1942

• The Gold Rush (Altına Hücum), 19 Mayıs 1942 (Filmin sesli versiyonudur Müzikler düzenlenmiş ve Chaplin hikâye anlatıcısı olarak sesini eklemiştir)

1947

• Monsieur Verdoux, 11 Nisan 1947

1952

• Sahne Işıkları (Limelight), 16 Ekim 1952

ayrıca

• Charlie Chaplin Carnival (1938)
• Charlie Chaplin Cavalcade (1938)
• Charlie Chaplin Festival (1938)

British Productions (1957-1967) [değiştir]

1957

• A King in New York, 12 Eylül 1957

1959

• The Chaplin Revue, 1959 (First Nationaldayken çekilen A Dog's Life, Shoulder Arms ve The Pilgrim filmleri Chaplin tarafından elden geçirilip bir araya getirildi Chaplin bunda filmlerle ilgili kısa bilgiler verir )

1967

• A Countess from Hong Kong, 5 Ocak 1967 (cameo)

Paulette Goddard ve Charlie Chaplin, Great Dictatorde