Beyatlı, Yahya Kemal (1884-1958)

Beyatlı, Yahya Kemal (1884-1958)


Çağdaş Türk şiirinin oluşum evresinde kendisinden en çok söz edilen şairlerden biridir Asıl adı Ahmed Agâh olan şair Üsküp'te doğdu

Çocukluğu ailesinin çiftliğinde doğayla iç içe geçti Varlıklı olan ailesi bir Osmanlı sancakbeyinin soyundan geliyordu Annesi geleneklere bağlı, duygulu bir kadın, babası, bir ara Üsküp belediye başkanlığı da yapan ileri görüşlü bir adamdı Yahya Kemal önce mahalle mektebine gönderildi; okulun dayakçı hocasından çok korkar ve onu sevmezdi Üç yıl süren başarısız bir öğrencilik döneminden sonra, babası onu çağdaş eğitim veren

bir okula yazdırınca okumayı sevmeye başladı 12 yaşındayken ailesi Selarıik'e yerleşti Bir yıl sonra annesini yitirmesi Yahya Kemal'de şiirleanne de yansıyan derin bir acı yarattı Babası gittiği arkadaş toplarıtilanna onu da götürürdü Bu toplarıtılardaki tartışmalar onun siyaset ve edebiyata genç yaşlarda ilgi duymasına yol açtı O yıllarda Muallim Naci' nin, Tevfik Fikret'in şiirleanne öykünen şiirler yazıyor, sevdiği bir kıza duyduğu ilgiyi şiirlerle dile getiriyordu


1902'de okumak için geldiği İstanbul'da, evine sanatçilann gidip geldiği bir akrabasının yanında kalan Yahya Kemal, eğitimini Robert Kolej'de sürdürmeye hazırlarııyordu Bu dönemde Türk müziğinin ünlü bestecisi Hacı Arif Bey'in yönettiği fasılları ve müzikle ilgili söyleşileri dinleyerek derin bir müzik duyarlığı kazandı

1903'te Yahya Kemal, o yıllarda tanıdığı Jön Türkler'in de etkisiyle izinsiz olarak yurtdışına çıkıp Paris'e gitti Şairin Paris'teki yaşamı, siyasal inançlarının oluşmasında, batı edebiyatını da tanıyarak kendine özgü bir edebiyat beğenisinin doğmasında çok etkili oldu Siyasal Bilgiler Okulu'na giren Yahya Kemal, tarih dersinde Osmanlılar'dan çok az söz edilmesinden etkilenerek Osmanlı tarihinin, özellikle yükseliş dönemine büyük bir merakla eğildi Ne var ki, 1912'de yurda döndüğünde Balkan Savaşları sonucunda Osmanlı İmparatorluğu küçülmüş; doğduğu ve çocukluğunu geçirdiği yerler ülke sınırları dışında kalmıştı

Yahya Kemal, yayımladığı ilk şiirleriyle üne kavuşmuş, yapıtları elden ele dolaşır olmuştu Yazdığı şiirler edebiyat çevrelerinde ilgiyle izleniyordu 1912'de Darüşafaka Lisesi'nde ve daha sonra da Darülfünun'da (İstanbul Üniversitesi) tarih ve edebiyat dersleri öğretmenliğine başladı Osmanlı İmparatorluğu I Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmıştı Yurdun yabancı devletlerce paylaşılıp işgal edilmesinden sonra, Kurtuluş Savaşı yıllarında öğrencileriyle birlikte bu ulusal savaşı destekledi 1921'de Ati (İleri) gazetesinde başyazar olarak Kurtuluş Savaşı'nı övücü, destekleyici yazıları

yayımlanıyordu 1921'de dönemin genç yazarlarından Ahmet Hamdi Tanpınar, Nurullah Ataç ve Mustafa Nihat Özün ile birlikte çıkardığı Dergâh dergisinde yayımların yazılarında, kültür ve edebiyat konularını tartıştı 1922'de Lozan Barış Konferansına danışman olarak katıldı ve bir yıl sonra Urfa'dan milletvekili seçilerek meclisegirdi 1926'da Varşova'da, 1929'da Madrid'de elçilik görevlerinde bulundu 193443 yılları arasında Önce Yozgat sonra Tekirdağ milletvekili olarak yeniden meclise girdi 1948'de atandığı Karaçi büyükelçiliğinden ertesi yıl emekli oldu Çok sevdiği İstanbul'a yerleşerek yaşamının sonuna kadar şiirleriyle ilgilendi


Yahya Kemal, yaşadığı dönemde hiç kitap yayımlamadı, kitapları ölümünden sonra yayımlandı Şiirleri İstanbul semtlerine, Boğaziçi'nin güzelliğine, Osmanlı müziğine ve mimarisine duyduğu hayranlığın dile getirilişidir Tarih, özellikle de Osmanlı tarihinin parlak dönemleri, doğa, aşk ve ölüm onun sürekli işlediği konulardı Şiirlerini pürüzsüz bir İstanbul Türkçesi'yle yazdı Dizelerinde özellikle bir ses uyumu kurmaya, döneminin açık, anlaşılır Türkçe'sini kullanmaya özen gösterdi Yahya Kemal aruz veznini Türkçe' ye ustalıkla uyarlayan son şairdir Hece ölçüsüyle yalnızca "Ok" adlı şiiri yazmıştır

Dizelerdeki anlam bütünlüğünü şiirin tümünde sağlamaya önem verdi Bu özelliğini batı şiirini iyi bilmesine borçluydu Divan ve batı şiirinin olumlu özelliklerini ustalıkla birleştirerek kendine Özgü bir şiir anlayışı geliştirdi Gerek şiirin konularına getirdiği zenginlik, gerek bu konuları işlemedeki ustalığıyla döneminin ve daha sonra gelen şairlerin üzerinde derin bir etki yarattı Şiirlerinin birçoğu bestelenmiştir

Yahya Kemal'in Divan şiiri etkisiyle yazdığı Eski Şiirin Rüzgarıyla(1962) adlı yapıtının dışındakiler, yeni bir anlayışa yöneldiği şiirlerdir Bu şiirler Kendi Gök Kubbemiz (1961), Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe Söyleyiş (1963) adlı kitaplarda toplanmıştır Ayrıca tarih, İstanbul, edebiyat ve siyaset gibi konularda çeşitli gazete ve dergilerde yayımların yazıları Aziz İstanbul (1964), Eğil Dağlar (1966), Edebiyata Dair (1971) ve anılan Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım (1973) adlı kitaplardadır