Bilge Kağan(683-734)

Bilge kağan(683-734)



Göktürk Devleti'ni yeniden canlarıdıran İlteriş Kağan'ın büyük oğlu olan Bilge Kağan aynı zamanda Türk dilinin en eski örneklerinden Orhun Anıtlar'ından bazılarını diktiren Göktürk kağanıdır Babası öldüğünde sekiz yaşındaydı Amcası Kapağan Kağan döneminde kendisinden bir yaş küçük kardeşi Kültigin ile birlikte yetişti Daha 14 yaşındayken Göktürk ülkesinin batı bölgelerini yönetmekle görevlendirildi Bu görevini başarıyla yerine getirirken birçok savaşa katıldı Kardeşi Kültigin de Kapağan Kağan'ın yanında büyük bir komutan olarak tanındı


Kapağan Kağan'ın 716'da ölümü üzerine Göktürkler'in başına oğlu İnel Kağan (Bökü Kağan) geçti Ama ülkeyi yönetmekte yetersiz görüldüğü için Kültigin aynı yıl, İnel Kağan'ı tahttan indirerek Göktürk yönetimine ağabeyi Bilge Kağan'ı getirdi Bilge Kağan bütün askeri yetkileri kardeşi Kültigin'e bıraktı Amcası Kapağan Kağan zamanında


yönetimden uzaklaştırilan büyük devlet adamı Tonyukuk'u kendisine danışman yaptı
Kapağan Kağan'ın son dönemlerindeki sert tutumu Türk boyları arasında huzursuzluk yaratmıştı Ölümünden sonra çıkan taht kavgalan Türk boylarının ayaklanmalanna yol açtı Bilge Kağan, kardeşi ve danışmanının yardımlarıyla bu ayaklanmalan bastırdı En büyük görev ordu komutanı Kültigin'e düşmüştü


Göktürk Devleti'nin birliğini sağlamlaştıran Bilge Kağan, Tonyukuk'un öğütlerini dinleyerek Çin ile iyi ilişkiler içine girdi Çin sınırındaki alışveriş yerlerinin düzenli işlemesini sağladı Göktürkler bu yolla Çin'den sağladıkları ipeğin Asya'da ticaretini

yaparak önemli gelir elde ediyorlardı Göktürkler zaman zaman Oğuzlarla savaşmalanna karşın Bilge Kağan döneminde oldukça rahat biryaşam sürdüler Ülkesinde yetişen ürünlerin halkının yaşamasına yetmediğini bilen Bilge Kağan ticarete önem veriyordu Birçok savaş bu ticaretin engellenmesi yüzünden çıkmıştı
Bilge Kağan 734 sonlarında hakanlık danışmanı ve Çin elçisi Buyruk Çor tarafından

zehirlenerek öldürüldü Ölmeden önce zehirlendiğini anlayınca kendisini zehirleyenleri ve işbirlikçilerini öldürttü Büyük bir törenle gömüldü ve bir yıl sonra da, yaşamını kendi ağzından anlatan yazıtın bulunduğu anıt dikildi
Hoşgörülü bir kişiliği olan Bilge Kağan halkını mutlu kılmak için uğraşan başarılı bir önder ve devlet adamıydı (bak GÖKTÜRKLER; Orhun Anitlari)