Bisikletin Tarihi

Bisikletin tarihi



Bisiklet bugünkü biçimini alıncaya kadar pek çok değişiklik geçirmiştir İlk bisikletler, iki tekerlek üzerinde dengede duran, garip görünümlü araçlardı Dikiş makinelerinde ve torna tezgâhlarında kullanılan pedal düzeneği yüzlerce yıldır biliniyordu, ama bir aracı ayak ve pedal kuvvetiyle hareket ettirme düşüncesi çok geç doğdu 1645'te Jean

Theson adlı bir öğretmen, bir krank mili (dirsekli bir kol) üzerine uyguların ayak kuvvetiyle hareket ettirilen, dört tekerlekli "atsız bir gezinti arabası" yaptı Ne var ki, fotoğrafçılığın babası olarak bilinen Fransız JosephNicephore Niepce 1816'da iki tekerlekli bir taşıt aracı yaptığında, bu araca bir pedal düzeneği eklemeyi düşünmemişti Binicinin ayaklarıyla yeri iterek yürüttüğü bu araca "çabuk yürüyen" anlamında seleriped adı verildi Ertesi yıl Baron von Drais, bu aracın daha gelişmiş bir modelini yaptı Drezin adıyla bilinen bu araç öyle tutuldu ki, son modaya göre giyinen insanlar bindiği için bir


süre sonra "züppe atı" diye anılır oldu
1839'da Kirkpatrick Macmilları adlı bir İskoç bu "züppe atı"na iki pedal ile iki krank ekleyerek arka tekerleği itici duruma getirdi Binici ayaklarım pedallara dayayarak krankları öne arkaya sallıyor, bu kranklara bağlı olan miller de arka tekerleği döndürüyordu 1842'de bu araçla 112 km yol alarak bir kentten öbür kente ulaşan Macmilları, yolda bir çocuğa çarptığı için para cezasına çarptırıldı ve "gözü dönmüş sürücü" damgasını yedi Macmilları'ın aracı özitmeli olduğu için ilk gerçek bisiklet sayılmakla birlikte çok çabuk unutuldu ve bisikletin gelişmesinde önemli bir rol oynamadı


1861'de Fransız Pierre Michaux ve oğulları, pedal kollarını doğrudan ön tekerleğin göbeğine takarak önemli bir gelişme sağladılar 1867 Paris Sergisi'nde halka tanıtilan ve velosipet adıyla tanınan bu araç, temel ilkesi günümüze kadar değişmeden kalan ilk bisikletin doğuşuydu Dikiş makineleri üreten İngiliz Coventry Şirketi, büyük bir talep olan bu velosipetleri İngiltere'de yapıp Fransa'ya satmak üzere üretime başladı Ama Fransa ile Prusya arasında savaş çıkınca, ürettikleri velosipetleri İngiltere'de satmak zorunda


kaldılar Tekerlekleri tahtadan olan bu hantal araç biniciyi çok sarstığı için, İngiliz halkı velosipet yerine "kemik titreten" demeyi seçti Pedalın her devrinde yalnızca bir tekerlek dönüşü kadar yol alabilen velosipeti hızlarıdırmak için, arka tekerlek küçük yapılıp ön tekerlek iyice büyütüldü Ama aracın hızı ön tekerleğin büyüklüğüyle orantılı olarak arttığından, en hızlı bisikletlere ancak çok uzun boylu kişiler binebiliyordu
Bugünün bisikletlerinde olduğu gibi, büyük dişlideki dönme hareketini bir "sonsuz zincir" aracılığıyla arka tekerleğe ileten hareket aktarma düzeneği 1716'da geliştirildi ve


1870'lerde ilk kez üç tekerlekli bisikletlere uygularıdı 1874'te H J Lawson'ın gerçekleştirdiği pedal, zincir ve zincir dişlilerinden oluşan bir hareket düzeneği ile serbest ve yönlendirici bir ön tekerleği olan arkadan itmeli bisikletten altı yıl sonra, bisiklet tasarımında en büyük gelişmeler birbirini izlemeye başladı İngiltere'de John Starley, çağdaş bisikletlere çok benzeyen, tekerlekleri eşit büyüklükte ve arkadan itmeli yeni bir model geliştirdi 1888'de de İngiliz John Boyd Dunlop havayla şişirilen ilk taşıt


lastiğini yaparak bisikletteki rahatsız edici sarsıntılara son verdi {bak TAŞIT LASTİĞİ)
Yeni bir taşıt aracı olarak büyük ilgi uyandıran bisiklet, pahalı olmasına karşın 1890'larda Avrupa ve ABD'de hızla yayıldı Tatil günlerinde caddeler, parklar ve köy yolları bisikletçilerle doluyor, öbür günlerde de insanlar işleanne bisikletle gidip geliyorlardı
Serbest tekerleğin kullanılması, hız değiştirme (vites) düzeneği, jant telleri ve şişme lastiklerle hafifletilmiş tekerlekler, paslarımaz Çelikten yapılmış sağlam ve hafif bir kadro,

gelişmiş bir fren ve aydınlatma düzeneği, binicinin bacak hareketlerini engellemeden rahatça pedal çevirmesini sağlayan kadro tasarımı ve rahat bir sele, 19 yüzyıldan bu yana bisiklet yapımında gerçekleştirilen başlıca gelişmelerdir 1962'de İngiliz mühendis Alexander Moulton'ın yaptığı ve sert lastiklerin yarattığı sarsıntıyı azaltmak için lastik süspansiyon kullarıdığı küçük tekerlekli bisiklet daha da büyük bir ilgiyle karşilandı

20 yüzyılda Avrupa ve Asya ülkelerinde ulaşım aracı olarak önemli bir yeri olan bisiklet, otomobilin yaygınlaşmasından sonra eski önemini yitirdi Ama yüzyılın sonlarına doğru, egzos gazlarıyla havayı kirletmediği, gürültü yapmadığı ve kasları çalıştırdığı için sağlığa yararlı bir taşıt aracı olarak çevrebilim uzmanlarının ve doktorların önerisiyle yeniden yaygınlaşmaya başladı