ANDAY, Melih Cevdet (1915)

ANDAY, Melih Cevdet (1915)



Melih Cevdet Anday, Orhan Veli ve Oktay Rifat Türk edebiyatında "Garipler" adıyla anılır Çünkü Türk şiirine yeni bir içerik, yeni biçim ve deyiş özellikleri kazandıran bu üç şairin ilk ortak kitabı Garip adıyla yayımlanmış ve aynı adlı bir şiir akımının başlangıcı olmuştur (Ayrıca bak GARİP)


İstanbul'da doğan Melih Cevdet Anday bir süre Ankara Hukuk Fakültesi ile Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi'nde okuduktan sonra, 1938'de sosyoloji öğrenimi görmek için burslu olarak Belçika'ya gitti Ama II Dünya Savaşı nedeniyle öğrenimini yarım bırakarak 1940'ta yurda döndü Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü'nde ve Ankara Kitaplığı'nda çalıştıktan sonra 195472 yılları arasında İstanbul Belediye Konservatuvarı tiyatro bölümünde öğretmenlik yaptı


197980 arasında Paris'te kültür danışmanı olarak görev yapan Anday, gazetelerdeki deneme yazılarını 1961'den bu yana sürdürmektedir
İlk şiiri 1936'da Varlık dergisinde basılan Anday, lise yıllarında arkadaş olduğu Orhan Veli ve Oktay Rifat ile birlikte 1941'de Garip adlı bir şiir kitabı yayımladı Geleneksel hece ve aruz kalıplarının, uyak düzeninin dışına çıkarak doğal anlatıma ve konuşma diline yaklaşan bu şiirler büyük yankı uyandırdı


Anday'ın şiirlerinde şaşırtıcı buluşlar, ince bir yergi, mizah öğeleri, yaşama ve doğaya hayranlık dolu bir bakış gözleniyordu Bu şiir anlayışının ilk ürünü olan Rahatı Kaçan Ağaç' ta (1946) çocukluk anılarına dönerek, yaşamaktan duyduğu acı ve sevinçlerin yanı sıra doğa, yolculuk, savaş ve barış gibi konuları işledi Telgrafhane (1952) ve Yanyana (1956) adlı kitaplarındaki şiirlerde ise toplumsal sorunlara yergi dolu, alaycı bir dille yaklaştı Kentli insanın günlük konuşma dilindeki deyimlerden yararlanarak daha da yalın bir dille yazdığı bu şiirlerinde toplumsal çelişkileri, adaletsizliği, çıkarcılığı ve baskıcı yönetimleri işledi



Anday, Kolları Bağlı Odiseus (1963), Göçebe Denizin Üstünde (1970), Teknenin Ölümü (1975), Ölümsüzlük Ardında Gılgamış(1981) ve Tanıdık Dünya (1984) adlı şiir kitaplarında yeni bir arayışa yöneldi Bu şiirlerinde daha çok Yunan mitolojisi kahramanlarının yazgılarından yola çıkarak çağımız insanının sorunlarını ele aldı Yeni şiirlerindeki benzetmeler, kapalı anlatım ve soyutluk, Garip dönemi şiirlerinden ayrılan başlıca özelliklerdir Gerçekten de son şiirlerinde zaman, ölüm, ölümsüzlük, uygarlık ve insanın kendi değerlerine yabancılaşması gibi soyut temaları kapalı bir anlatımla işlemiştir



Aylaklar (1965) adlı romanında, Osmanlılar'dan kalma, köklü bir ailenin yaşamını anlatan Anday, bu ailenin zamanla yozlaşmasını ve çöküşünü değişen yaşam koşulları içinde ele alır Gizli Emir (1970) ise cinayetler, saldırılar karşısında bunalmış, polis egemenliğindeki bir kentin aydınlarının ve sanatçılarının romanıdır îçerdekiler (1965) ve Mikado'nun Çöpleri (1967) gibi tiyatro oyunlarında da insanlar arasındaki iletişim sorunlarını, kadınerkek ilişkilerini, siyasal baskıları işler Akılcı bir yaklaşımla ele aldığı siyasal, düşünsel ve toph msal konulardaki denemelerini Konuşarak ^1964), Maddecilik ve Ülkücülük (1977), Yasak (1978), Paris Yazıları (1982) adlı kitaplarında toplamıştır