Şengül Şirin
|
Arap-İsrail Savaşları
Arap-İsrail savaşları
1948den bu yana Arap ülkeleri ile İsrail arasında çıkan savaşların en önemlileri bu adla anılır
Birinci Arapİsrail Savaşı (194849)
Birleşmiş Milletler (BM) 1947'de, Filistin topraklarının İsrail Devleti ile Filistin Arap Devleti olarak ikiye bölünmesini öngören bir karar aldı Ama Arap ülkeleri 1948'de kurulan İsrail Devleti'ni tanımadı Mısır, Irak, Suriye, Ürdün, Lübnan ve Filistin'deki Araplar İsrail'e savaş açtı İsrail, "10 gün saldırısı" adı verilen bir saldırıyla Arap ordularını geri püskürttü Mısır ordusunu ElAriş'e kadar geriletip Necef ve Celile kentlerini ele
geçirdi İsrail, BM kararıyla kendisine ayrılan Filistin topraklarını yüzde 40 daha genişletti Mısır'ın anlaşma isteğini, Irak dışında kalan öbür ülkeler de benimseyince savaş sona erdi 500 bin Filistinli Arap, Ürdün, Suriye ve Lübnan'a göç etmek zorunda kaldı Böylece, topraklan işgal edilen Filistinliler ile İsrail arasında süregelen savaşlar da başlamış oldu
İkinci Arapİsrail Savaşı (1956)
1956'da Mısır'ın devlet başkanı Cemal Abdünnasır, bir özel şirketin elinde bulunan Süveyş Kanalı'nı millileştirdi Bu kararla çıkarları zedelenen Fransa ile İngiltere, İsrail'i de yanlarına alarak Mısır'a bir saldın planladılar 29 Ekim 1956'da İsrail ordusu, Sina Yanmadası üzerinden Mısır'a saldırdı İlk saldında bozguna uğrayan Mısır ordusu, Fransız ve İngiliz ordusunun da havadan ve denizden başlattığı saldınyla yenildi BM Acil Kuvveti'nin Aralık 1956'da Sina Yarımadası' na yerleştirilmesinden sonra İsrail, 1949'da kabul edilen Mısırİsrail ateşkes sınırına çekildi
Üçüncü Arapİsrail Savaşı ya da Altı Gün Savaşı (Haziran 1967)
Mısır Devlet Başkanı Abdünnasır'ın SSCB ile yakınlık kurarak askeri ve siyasi alanda işbirliği yapması batı ülkelerini kaygılandınyordu Bu arada Mısır, BM Acil Kuvveti'nin görevini Mısır ordusuna bırakmasını önerdi BM bu öneriyi kabul edince Mısır ordusu
Sina'ya yerleşti Suriye de kendi sınırlanna asker yığdı Bu gelişmeler olurken, İsrail de saldınya hazırlanmıştı 5 Haziran 1967'de İsrail'in saldınsıyla başlayan ve altı gün süren savaş sırasında Mısır, Suriye, Ürdün ve Irak savaş uçakları, daha havalanmadan İsrail tarafından yok edildi İsrail büyük bir hızla kazandığı savaşta Gazze, Sina, Şarm elŞeyh ve Batı Şeria'yı işgal ettiği gibi, Suriye'nin Golan Tepeleri'ni de ele geçirdi İsrail ordusu Suriye'nin başkenti Şam'a doğru harekete geçerken BM duruma müdahale etti ve BM'nin girişimiyle ateşkes ilan edildi BM, 22 Kasım 1967'de aldığı 242 sayılı kararla İsrail'in işgal ettiği topraklardan geri çekilmesini, buna karşılık İsrail'in Arap devletlerince tanınmasını ve Filistinli göçmenler sorununun uygun bir biçimde çözülmesini istedi
Dördüncü Arapİsrail Savaşı ya da Yom Kippur Savaşı (Ekim 1973)
BM'nin 242 sayılı karan savaşan taraflarca uygulanmadı İsrail aldığı toprakları işgal etmeyi sürdürdü, Arap ülkeleri de İsrail'i tanımadılar 1970'te Mısır Devlet Başkanı Abdünnasır ölmüş, yerine Enver Sedat geçmişti Enver Sedat, ülke sınırlarını Altı Gün Savaşı öncesindeki durumuna getirmeyi ve İsrail'i tanıyarak barışı sağlamayı
amaçlıyordu Bunun için de 242 sayılı BM karannın uygulanmasını sağlayacak bir girişimi gerekli görüyordu Enver Sedat'a göre, sonuç ne olursa olsun, bu girişim İsrail ile savaştan geçiyordu Mısır ve Suriye savaşa hazırlandı 6 Ekim 1973'te, İsrailliler'in kutsal günü Yom Kippur'da Mısır ve Suriye'nin başlattığı saldırıyı Irak, Ürdün, Fas ve Cezayir de destekledi İsrail'i ise ABD destekliyordu 24 Ekim' deki ateşkes kararma kadar süren savaşta, İsrail üstünlüğü ele geçirerek Arap ordularına büyük kayıplar verdirdi
Savaş daha da uzayabilirdi Ama, 7 Ekim' de petrol üreten Arap ülkelerinin Avrupa ülkelerine ve ABD'ye verdikleri petrolü azaltacaklarını açıklamaları BM'nin ateşkes kararı almasında etkili oldu 25 Ekim'de BM Barış Gücü savaş bölgesine yerleştirildi
18 Ocak 1974 ve 4 Eylül 1975'te İsrail ile Mısır arasında iki barış antlaşması imzalandı Antlaşma gereğince İsrail, Sina'nın batısına çekilecek, buna karşılık Mısır Süveyş Kanalı'nın doğu yakasındaki güçlerini azaltacaktı İsrail 1975'te Suriye ile de anlaştı Her iki ülke, ordularını BM Barış Gücü'nün oluşturduğu tampon bölge dışına çıkarmayı ve savaş tutsaklarını değiştirmeyi kabul etti
Bu antlaşmalara karşın, İsrail ile Filistinliler arasındaki savaş sona ermedi 5 Haziran 1982'de İsrail Beyrut'u ve Filistin Kurtuluş Örgütü kamplarının bulunduğu Güney Lübnan'ı bombaladı 14 Haziran'da İsrail kuvvetleri Beyrut'u kuşatmıştı Filistinliler uzun süre direndiler Ama sürekli İsrail bombardımanı karşısında, çokuluslu kuvvetlerin denetiminde Beyrut'u terk ettiler 14 Eylül'de İsrail birlikleri yeniden Beyrut'a girdi Hıristiyan milislerin 16 Eylül'de iki Filistin mülteci kampında gerçekleştirdiği katliam bütün dünyada kınandı
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|