Arnavutluk

Arnavutluk



Başkenti Tiran olan bu küçük, dağlık ülke Adriya Denizi'nin doğu kıyısında, Yugoslavya ile Yunanistan arasında yer alır Resmi adı Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'dir Issız, dağlık doğasını çok iyi yansıtan yerel adı, Kartallar Ülkesi anlamına gelen Shqiperi'dir Topraklanmn yaklaşık dörtte üçü 300 metreyi aşan yüksekliklerde yer alır Kıyı boyunca bataklık bir ova ve birkaç liman vardır Önemli limanlanndan biri 2500 yıl önce kurulmuş olan Dıraç, öbürü de dağlar ve Saseno Adası'yla çevrili bir körfezde bulunan Avlonya'dır (eski adı Vlora) İç kesimlerde dağlar, vadiler, ırmaklar ve göller vardır En uzun ırmağı Drina, Arnavutluk Alpleri'nin güney etekleri boyunca 48 kilometrelik bir kanyon oluşturarak akar

ARNAVUTLUK'A İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Arnavutluk Cumhuriyeti
YÜZÖLÇÜMÜ: 28748 km2
BAŞKENT: Tiran
YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli, çok partili cumhuriyet
COĞRAFİ ÖZELLİKLER: Ülkenin büyük bir bölümü boş ve dağlık alanlardan oluşur Yarısından azı tarıma elverişli topraklar ve otlaklardır
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1989): Tiran (238100), Dıraç (Durres; 82700), Elbasan (80700), işkodra (79900), Avlonya (Vlore; 71700)
BELLİ BAŞLI ÜRÜNLER: Dokuma, çimento, petrol, buğday, çavdar, arpa, tütün, zeytinyağı, canlı hayyan
EĞİTİM: Bütün çocuklar için 8 yıllık ilköğretim zorunludur Bazıları ortaöğretime ve teknik okullara devam eder

Dağlarda kış çok soğuk geçer, buna karşılık yazları çok sıcak olabilir Ülkenin bazı bölgelerinde çok sayıda ceviz, kestane ve badem ağacı yetişir Ülkede krom, bakır, demir, doğal gaz ve petrol yatakları vardır

Tarım ve Sanayi

Arnavutluk nüfusunun yandan fazlası yaşamını tarımdan kazanır Ekili toprakların çoğu batı kıyısında ve iç bölgelerdeki birkaç vadidedir Belli başlı tarım ürünleri mısır, buğday, çavdar, arpa, yulaf, pamuk, tütün, şekerpancarı, meyve ve sebzedir Arnavutluk'ta ayrıca koyun, keçi, sığır, domuz ve at gibi hayvanlar da yetiştirilir
Arnavutluk hükümeti, küçük özel çiftliklerin çoğunu toprak, tarım araçları ve hayvan varlığının ortaklaşa paylaşıldığı kolektif çiftliklerde birleştirmiştir Ayrıca, hükümetin işlettiği devlet çiftlikleri de vardır

1940'lardan bu yana büyük ilerleme olmasına karşın, Arnavutluk'ta sanayi gelişmiş değildir Tiran ülkenin en büyük sanayi merkezidir Çiftlik ve orman ürünlerinin işlenmesi önemli bir sanayi dalıdır Başka bir önemli etkinlik de balıkçılıktır

Tarih

Arnavutluk halkının tarihi öbür Avrupa toplumlarının tarihi kadar uzun olmakla birlikte en az bilinenidir Buraya nereden geldikleri konusunda kesin bir bilgi bulunmamasına karşın, hep burada, Balkan Yanmadası'nın batı kıyısındaki dağlarda yaşadıkları anlaşılmaktadır Bir olasılıkla tarihin ilk dönemlerinden beri Avrupa'nın güneyinde yaşamış olan İllyriahlar'ın soyundan gelmektedirler
Arnavutluk, tarihinin büyük bir bölümünü başka ülkelerin egemenliğinde yaşamıştır 14 yüzyıldan 20 yüzyıla kadar, 500 yılı aşkın bir süre Osmanlılar'a karşı savaştılar 15 yüzyılda bu savaştaki önderlerinden biri, bugün bir ulusal kahraman olarak İskender Bey (Skanderbeg) adıyla anılan Gjergj Kastrioti'ydi Arnavutlar 1912'ye kadar Osmanlı egemenliği altında yaşadılar ve ancak 1921'den sonra dünyanın öteki devletlerince bağımsız bir devlet olarak tanındılar


I Dünya Savaşı'nda İtalya Arnavutluk'un güneyini, Avusturya da kuzeyini işgal etti Bunun üzerine Arnavutlar 1920'de kendi hükümetlerini kurdular ve çok geçmeden bütün yabancı birlikler ülkeyi terk etti Savaşan önderlerden biri kendini I Zogo adıyla kral ilan etti Zogo 1939'da İtalyanlar'm Arnavutluk limanlarını askeri amaçlarla kullanma isteğini geri çevirdi İtalyan birlikleri krallığı işgal ettiler; Zogo kaçmak zorunda kaldı İtalyanlar Arnavutluk'u egemenlikleri altına aldılar Arnavutluk, II Dünya Savaşı' nın sonunda İtalya'nın yenilgisi üzerine, Yugoslavya'nın yardımıyla, Enver Hoca'nm önderliğinde sosyalist bir cumhuriyet oldu

Öbür sosyalist ülkeler, özellikle de SSCB, Arnavutluk sanayisini desteklemek amacıyla yardım etti; uzmanlar ve sanayi donanımı gönderdiler Arnavutluk 1960'ta SSCB ile anlaşmazlığa düşmesi üzerine, Çin Halk Cumhuriyeti ile yakın bağlar kurduysa da, 1978'de arası açıldı ve iyi ilişkileri sona erdi Bundan sonra Arnavutluk, bazı Avrupa ülkeleriyle ticaretini artırmaya yöneldi

Enver Hoca'nın 11 Aralık 1985'te ölümü üzerine, yönetimdeki Arnavutluk Emek Partisi' nin (AEP) genel sekreterliğine ve devlet başkanlığına Ramiz Alia getirilmişti İzleyen yıllarda Alia ülkedeki konumunu güçlendirdi

1989'da Doğu Avrupa'daki komünist yönetimlerin art arda çökmesiyle Arnavutluk'ta da siyasal yaşam hareketlendi Ekonomik güçlüklerin de etkisiyle, aydınların ve gençlerin başını çektiği muhalefet hareketi güçlendi 1990 yılı ortasında Arnavutluk savaş sonrası dönemin ilk kitlesel yönetim karşıtı gösterilerine tanık oldu Batılı ülkelerin büyükelçiliklerine sığınan binlerce göstericiye gemiyle İtalya'ya gitmek üzere Arnavutluk'tan aynini a izni verildi

Halkın hoşnutsuzluğu karşısında Alia bazı reformlar yapmak ve parti yönetimindeki sertlik yanlılarını görevden almak zorunda kaldı Din ve inanç özgürlüğü tanındı Yabancı sermaye yatınmlarına izin verildi Arnavutluk dışa açılmaya başladı; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'na (AGİK) üye oldu

Aralık 1990'da başlayan demokratikleşme 1991'de de sürdü Şubat ayında çok partili seçimlerin yapılması kararı alındı Karann hemen ardından ülkenin ilk yasal muhalefet partisi olan Demokratik Parti (DP) kuruldu Martta yapılan seçimlerde AEP başlıca rakibi olan DP'yi açık yenilgiye uğrattı Ama, seçimlerin ardından gelen genel grev yalnızca komünistlerden oluşan hükümetin çekilmesine yol açtı Ardından, Ulusal Esenlik Hükümeti adıyla yeni bir hükümet kuruldu AEP Stalinist yönetim dönemini yeniden değerlendirerek mahkûm etti Enver Hoca ile Ramiz Alia eleştirildi ve partinin adı Arnavutluk Sosyalist Partisi (ASP) olarak değiştirildi

Ekonomik çöküntü, yiyecek kıtlığı ve bitmeyen karışıklıklar yüzünden göç dalgası devam etti Mart 1992'de yapılan seçimleri büyük bir farkla DP kazandı ve ASP muhalefete düştü Temmuz 1992'de yapılan yerel seçimlerde ise yeniden ASP öne geçti