Falih Rıfkı Atay

Atay, falih rıfkı (1894-1971)

Atatürk'le ilgili yapıtlarının yanı sıra fıkra, anı ve gezi yazılarıyla da tanınan bir gazeteci ve yazardır Yazılarında Türkiye'nin batılılaşmasını, Atatürk'ün ilkelerini ve uygulamalarını savunmuştur


İstanbul'da doğan Atay, ortaöğrenimini aynı kentte tamamlayarak bugünkü adı İstanbul Üniversitesi olan Darülfünun'un edebiyat bölümünü bitirdi Gençlik yıllarında yazdığı şiirler ve çeşitli konulardaki yazılan dönemin dergilerinde yayımlandı Okulu bitirdikten sonra bir süre memurluk yapan Atay, gazeteciliğe 1913'te Tanin gazetesinde gezi izlenimleri ve röportajlar yazarak başladı
i Dünya Savaşı'na yedek subay olarak katılan Atay'ı Suriye Cephesi Komutanı Cemal Paşa, özel kâtibi olarak yanına aldı Bu dönemle ilgili anılarını, komutanlarının kişilik özelliklerini, savaşın ve çöl yaşamının çetin koşullarını Ateş ve Güneş (1918) ve Zeytindağı (1932) kitaplarında anlatır


Savaştan sonra İstanbul'a dönen Atay, 1918'de Kâzım Şinasi, Necmettin Sadak ve Ali Naci Karacan ile birlikte Akşam gazetesini kurdu Gazetedeki yazılarında Kurtuluş Savaşı'na karşı çıkanları şiddetle eleştirmesi nedeniyle İstanbul hükümetince savaş mahkemesine (Divanı Harp) verildi İdam istemiyle yargılanan Atay, II İnönü Savaşı'ndan sonra serbest bırakıldı İzmir'in kurtuluşu sırasında Mustafa Kemal'le görüşen gazeteciler arasında Falih Rıfkı Atay da vardı


Atay, Atatürk'ün isteği üzerine 1922'den başlayarak uzun yıllar Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Bolu ve Ankara milletvekili olarak bulundu Milletvekilliğinin yanı sıra Hâkimiyeti Milliye(sonradan Ulus) ve Milliyet gazetelerinin başyazarlığını yapıyordu Gazeteci olarak birçok ülkeyi gezdi Bu ülkelerle ilgili izlenimlerini Faşist Roma, Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya (1930), Yeni Rusya (1931), Bizim Akdeniz (1934), Hind (1944) gibi yapıtlarında canlı bir dille anlattı
1952'de Dünya gazetesini kurarak başyazarlığını üstlenen Atay, ölümüne kadar güncel yazıları ilgiyle izlenen bir yazardı


Atay, Atatürk'ün değer verdiği, özel toplantılarında bulunmasını istediği yazarlardan biriydi Atatürk ona anılarını anlatıyor, çeşitli konulara ilişkin düşüncelerini aktarıyordu Atay'ın yapıtları arasında Atatürk'le ilgili anılan ve Atatürk hakkında yazdıklan önemlibir yer tutar

Bu yapıtlar arasında Çankaya'nın (1961) Özel bir yeri vardır Bu kitap Atay'ın Atatürk'le ilgili anılarını ve Atatürk' ün yaşamöyküsünü içerir Ayrıca, 1918'den 1938'e kadar tanık olduğu toplumsal ve siyasal olayları, birçok ünlü kişinin Atatürk'le ilişkisini ve Atatürk'ün kişiliğini canlı bir biçimde betimlemiştir Atatürk'ün Bana Anlattıkları (1955), Mustafa Kemal'in Mütareke Defteri(1955) ve Atatürk'ün Hatıraları 191419 (1965) Atay'ın Atatürk'le ilgili öbür yapıtlarından bazılarıdır