Ayı-kutup Ayısı-boz Ayılar-kara Ayılar

Değişik türden ayılar renkleri ve boyutlarıyla birbirlerine pek benzemezlerse de, bir ayıyı başka bir hayvanla karıştırmak hemen hemen olanaksızdır Ayıgiller (Ursidae) adıyla ayrı bir familya oluşturan bu etçil (etobur) memeliler iri yapılı, hantal hayvanlardır

Burunları oldukça uzun, kulakları kısa, yuvarlak ve tüylü, kuyrukları yok denecek kadar kısadır İri gövdelerini taşıyacak kadar güçlü olan ayaklarında beş parmak ve genellikle pençe gibi tırnaklar bulunur Ayak tabanlarının bütün yüzeyine basarak yürürler Postları genellikle kalın tüylü ve kabadır; yalnız tropik bölgelerde yaşayan bazı ayıların postları daha kısa ve ince tüylerden oluşur Bazen göğüslerinde ve boyunlannda beyaz bir leke bulunursa da postları genellikle kara, beyaz ya da kahverengi gibi tek renklidir

Ayılar etçiller takımı içinde sınıflandırılır, ama kutup ayısı dışında hemen hepsi bitki kökü ve meyve gibi çeşitli bitkisel besinleri, böcekleri ya da bulabildikleri her şeyi yiyen "hepçil" hayvanlardır Bala olan düşkünlükleri ise öykü ve masallara bile konu olmuştur
Ayıların yedi türü vardır; bunlardan altısı kuzey yarıkürede, yalnız gözlüklü ayı adıyla bilinen tek bir tür güney yarıkürede yaşar Kuzey yarıküredeki ayıların dağılımı da Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika ile sınırlıdır Afrika'da, Atlas Dağlan'nın güneyinde ayı bulunmaz
Ayılar doğada 1530 yıl kadar, insan eliyle bakıldığında daha uzun süre yaşar İsviçre'nin başkenti Bern'deki "ayı çukuru"nda bakılan ayılardan birinin 50 yıl kadar yaşadığı saptanmıştır

Kutup Ayısı

Kutup ayısı (Ursus maritimus)kürkü bütünüyle beyaz olan tek ayı türüdür Kuzey Kutbu'nda yaşayan bu ayının tabanları, buz üzerinde kaymadan yürümesini sağlayacak biçimde kürkle kaplıdır Parmak aralarının ördek ayağı gibi perdeli olması da yüzmesine yardımcı olur En iri ayılardan biri olan kutup ayısının ağırlığı 700 kilogramı aşabilir Öbür ayılardan farklı olarak yalnız etle beslenme alışkanlığındadır; en çok da morsları ve fokları yer Güçlü pençesinin bir vuruşuyla bir foku Öldürüp sudan çıkarabilir Sombalığını da çok seven kutup ayısı yalnız yaz aylarında av bulamadığı için meyve yemek zorunda kalır

Dişi kutup ayısı güz sonuna doğru iyice beslenerek yağlanır ve ağırlıkları yarım kilogramı bile bulmayan minicik yavrular doğurmak üzere bir mağaraya çekilir Bahara kadar mağarada kalır ve kendisi hiçbir şey yemeden yalnız yavrularını besler
Kuzey Kutbu'nda yaşayanlar eti, yağı ve postu için yüzyıllarca kutup ayılarını avladılar 20 yüzyılın ikinci yansında bunlara, başka yörelerden gelen ve ayılara uzun menzilli tüfeklerle helikopterlerden ateş açan yeni avcılar katıldı Böylece binlerce kutup ayısı öldürüldü 1970'lerin başında kutup ayılarının sayısının 20000'e kadar düştüğü tahmin ediliyordu 1973'te çevre korumacıların öncülüğüyle kutup ayıları, Kuzey Kutup Dairesi'ne sınırı olan bütün ülkelerin ortak koruması altına alındı Bugün, kutuplarda yaşayan Eskimolar ve bilimsel araştırmacılar dışında herhangi bir avcının kutup ayısı avlaması yasaktır

Boz Ayılar

Boz ayı {Ursus arctos) en yaygın ayı türlerinden biridir ve Asya ile Kuzey Amerika'da pek çok alttürü yaşar Yüzyıllarca önce Avrupa' nın hemen her yerinde boz ayılar vardı Oysa bugün kıtanın doğusunda ve bazı dağlık bölgeler dışında Avrupa'da hiç boz ayı kalmamış

gibidir Günümüzde yalnızca Asya kıtasında bulunan Avrasya boz ayılannın rengi açık bozkahverengi karışımı ile siyaha yakın koyu duman rengi arasında değişir Amerika'daki türdeşlerinden daha küçük yapılı ve daha uysal olan bu ayıların ağırlığı genellikle 340 kilogramı geçmez Kafası öbür ayılara oranla daha iri, burnu daha sivri, kulakları da oldukça büyüktür Dişiler genellikle ocakşubat aylarında iki ya da üç yavru doğurur Soğuk ülkelerde yaşayanlar, uzun bir kış uykusu için inlerine çekilmeden önce bol bol beslenerek iyice şişmanlarlar {Ayrıca bak KışUykusu) Avrasya boz ayıları eğitilmeye çok yatkındır Türkiye'de, bazı Ortadoğu ve Balkan ülkelerinde eğitilerek sokaklarda oynatılan ayılar bu türdendir Bu eğitimi vermek için yavru ayılar kızdırılmış sac üzerine çıkarılır ve tef eşliğinde şarkı söylenir Ayağı yandıkça sıçrayan hayvan bu müziğe koşullandığı için, tef sesi duyduğu anda ayağının yanacağım sanarak dans edermiş gibi bacaklarını kaldırıp indirir Türkiye'de yaşayan ayılar bu boz ayının bir alttürüdür (Ursus arctos syriacos)

Amerika boz ayılan bir zamanlar Alaska' dan Meksika'nın güneyine, Kayalık Dağlar' dan Büyük Okyanus kıyılanna kadar çok geniş bir alana dağılmıştı Amerika kıtasına yerleşen göçmenlerin avlayarak tükettiği bu hayvanlar bugün yalnızca Kanada'nın bazı yörelerinde yaşar

Alaska kıyılarında ve açığındaki bazı adalarda yaşayan Kodiak ayısı ise yalnız ayılann değil, karada yaşayan bütün etçil memelilerin en irisidir Bu boz ayının uzunluğu 3 metreye, ağırlığı 780 kilograma ulaşabilir Arka bacaklan üzerinde ayağa kalktığında da boyu 3,5 metreyi bulur Kodiak ayısının başlıca yiyeceği, yumurta dökmek üzere denizden akarsulara göç eden sombalıklarıdır Büyük bir özenle sudan çıkarıp kıyıda biriktirdiği sombalıklannı oburca yer Ama kocaman ve çok güçlü pençelerine karşın, rahatsız edilmediği sürece genellikle barışçı bir hayvandır

Kara Ayılar

Asya ve Amerika'da yaşayan kara ayılar iki ayrı türdendir Asya kara ayısı {Selenarctos thibetanus) simsiyah postu ve göğsündeki beyaz ya da krem rengi V biçimi lekesiyle kolayca tanınır Amerika kara ayısından daha küçük yapılı olan bu türün ağırlığı 90 kilogramı biraz geçer İran'dan Hindistan ve Çin'e kadar uzanan bölgelerdeki ormanlarda, bir alttürü de Japonya'da yaşar Hatta Himalaya Dağlan'nın 3000 metreyi aşan yükseltilerinde bile bu ayıya rastlanabilir Soğuk ülkelerde yaşayan Asya kara ayılan kış uykusuna yatar; ama bu derin ve gerçek bir kış uykusu değildir
Amerika kara ayısının {Ursus americanus) kürkü genellikle parlak kara renkli ve kısa
tüylüdür Kuzey Amerika'nın yağmur bölgelerinde yaşayan bu ayı Meksika'dan Alaska' ya kadar uzanan geniş bir alana dağılmıştır Omuz yüksekliği 1 metre, uzunluğu 2 metredir Bitki kökleri ve meyve gibi bitkisel besinlerle, fare, kurbağa, balık gibi küçük hayvanlarla beslenir Ara sıra evcil hayvanlara saldınrsa da insanlara karşı pek saldırgan değildir Hatta Kuzey Amerika'daki ulusal parklarda bulunan kara ayılar o kadar insana alışmıştır ki, arabalarıyla parkı dolaşanlara yanaşıp yiyecek istedikleri bile olur Çizgi film kahramanı Ayı Yogi de bir Amerika kara ayışıdır

Öbür Türler

Güney yarıküredeki tek ayı türü olan gözlüklü ayı (Tremarctos ornatus) adını, gözlerinin çevresindeki açık renkli halkalardan almıştır Güney Amerika'daki And Dağlan'nın ŞiU, Bolivya, Ekvador ve Peru'daki kesimlerinde yaşayan bu ayı öbür türlere hiç benzemez Uzunluğu en çok 2 metreyi bulan bu küçük yapılı ayının postu karadır ve gözlerinin çevresindeki halkalar boynundan göğsüne doğru iner

Malaya ayısı (Helarctos malayanus) 1 metreyi biraz aşan uzunluğuyla bütün ayı türlerinin en küçüğüdür Kısa ve kara tüylerden oluşan kaba postunun göğüs bölümünde, güneşi simgelediğine inanılan soluk san renkte bir leke bulunur Burnu da gövdesinden daha açık renklidir Endonezya'dan Malakka Yarımadası'na ve Birmanya üzerinden Hindistan'ın kuzeydoğusuna kadar geniş bir alandaki ormanlarda yaşayan bu küçük ayı iyi bir tırmanıcıdır

Tembel ayı (Melursus ursinus) yalnız Hindistan ve Sri Lanka'nın bazı bölgelerinde yaşar Oldukça küçük yapılı olan bu hayvana çok yavaş hareket ettiği için tembel ayı denir Kara tüyleri uzun ve kabank, tırnakları da uzun ve güçlüdür En çok meyve, bal ve böcekle beslenir Dudaklan ve uzun dili emmeye çok elverişli olduğundan, en gözde yiyeceği olan kanncalan ve termitleri tıpkı bir elektrik süpürgesi gibi yerden emerek alır Aynca öbür ayılar gibi bulduğu zaman et de yer

İngiliz yazar Rudyard Kipling'in Orman Çocuğu (Jungle Book) adlı kitabında, Hintli çocuk Mowgli'ye ormanda yaşamayı öğreten Baloo bir tembel ayıdır
İlk bakışta ayıya benzeyen panda, koala gibi bazı hayvanların adına zaman zaman ayı sözcüğü eklenirse de gerçekte bu hayvanların ayılarla hiçbir akrabalığı yoktur {bak Koala; Panda)