Oniki Ada

Oniki Ada

Oniki Ada İli
Νομός Δωδεκανήσου Coğrafi bölge Güney Ege Başkent Rodos Nüfus 200,452 (2005)12 Yüz ölçümü 2,714 km² 18th Nüfus Yoğunluğu 739/km²14 Number of municipalities 25 Number of communities 2 Posta Kodu 85x xx Alan Kodu 224x0 Plaka Kodu ΚΧ, ΡΟ ISO 3166-2 code GR-81 Oniki Ada Ege Denizi'nde Yunanistan'a ait olan bir grup adaya verilen addır

Oniki ada kavramının kökeni

Oniki ada ismini, Osmanlı Devleti’nın gayrimüslim bölgelerde uyguladığı yönetim şeklinden almıştır 12’li denen bu sisteme göre her on hane birer temsilci çıkarır, bu temsilcilerde aralarından bölgeyi yönetecek "12 kişilik bir ihtiyar heyeti" seçerdi TürkçeYunanca'ya daha sonra birebir çevirilerek diğer batı dillerine girmiştir "Oniki Ada" ismi ilk önce


"Oniki Ada" denilen adalar grubunda, isminin çağrıştırdığı gibi 12 adet ada yoktur Sadece büyük olanları sayarsanız 14 ada, büyüklü küçüklü hepsini sayarsanız 20'den fazla ada ve adacık vardır Buradaki 12 sayısı adaların sayısı değil, "12 üyeli meclisle yönetilen adalar" anlamındadır
Osmanlılarda ise; önceleri "Ege Adaları" denilmiş, sonra ise Cezayir-i Bahr-i SefidSisam ve Sakız adası gibi Oniki Ada'nın dışında kalan adaları da içine almaktaydı (Akdeniz Adaları)" ve "Cezair-i isna aşer" denilmiştir Daha sonra yönetim vilayeti olan Akdeniz Adaları,


Oniki Ada kelimesi, sadece on iki adet adayı hatırlatmasına rağmen; bu ad, güney Ege'de ada görünümündeki çok sayıda adalar grubunu işaret etmekte ve güney Ege kıyılarındaki irili ufaklı 20'den fazla adayı ifade etmektedir Bunlara "Güney Sporat adaları", "Güney Sporatlar" denilmektedir Ayrıca her adanın ismi vardır Adaların isimlerinin çoğu Yunanca'dır

Türkler bu adların bazılarını Türkçe'nin hançeresine uydurmuş, bazılarına ise Türkçe isimler vermişlerdir Rodos ismi olduğu gibi kalmış; Kasos, Kaşot olmuş; Karpethos, Kerpe; Aliminya, Limoniye; Simi, Sömbeki; Tilos, İlyaki; Nisiros, İncirli; Mandraki, Yalı; Kos, İstanköy; Astropalya, Koçbaba; Kalimnos, Kilimli; Kharki, Herke olmuş; Patmos, Meis, Chalke, Lipos, Leros ise olduğu gibi söylenmiştir
Avrupa kaynaklarında ise, söz konusu adalar grubu için "Güney Sporatlar Adaları" veya "Güney Sporatlar" ifadeleri kullanılmıştır
"Oniki Ada" tabiri, Yunanlılar tarafından, Balkan Savaşı öncesinde, adaların İtalyanlar tarafından işgalinden sonra kullanılmıştır

Oniki Adalar Tarihi

Antik Çağda Yunan dünyasının bir parçası olan adalardan özellikle Rodos ve Kos (İstanköy) köklü tarihleriyle öne çıkarlar Helenistik dönemde ve Roma döneminde siyasal ya da coğrafi bir birim oluşturmayan adalar, Bizans yönetimi altında Kyklad Adalarını'da içine alan Dhodhekanisos Theması olarak düzenlendi Bunu izleyen Osmanlı yönetimi sırasında, Rodos ve Kos dışındaki adalara belirli ayrıcalıklar tanındı Başlangıçta yönetim açısından Midilli sancakbeyliği içinde yer alan adalar daha sonra Kaptanpaşa Eyaleti'ne, 1867'de de Cezair-i Bahr-i Sefid Eyaletine bağlandı Bu düzenleme, İtalyan kuvvetlerinin Trablusgarp Savaşı sırasında adaların büyük bölümünü ele geçirmesine (Mayıs 1912) değin sürdü Aynı dönemde İkaria Yunan kuvvetlerinin eline geçerken, Meis Osmanlıların elinde kaldı

I Dünya Savaşı sonrasında Sevr Antlaşmasıyla Oniki Ada ve Meis İtalya'ya bırakıldı Lozan Antlaşması'nda da Oniki Ada'nın İtalyan yönetiminde kalması onaylandı II Dünya Savaşında İtalya'nın 1943'te teslim olmasından sonra İngilizlerin adaları alma girişimleri başarısızlığa uğradı Denetimi ele geçirmiş olan Alman birlikleri ancak Mayıs 1945'te adalardan çıkarılabildi Adalar Paris Antlaşmasıyla 1947'de resmen Yunanistan'ın yönetimine geçti