Türkiye'de Kooperatifçilik

**Şengül Şirin** · 06-20-2009

Türkiye'de Kooperatifçilik
Türkiye'de ilk kooperatif 1863'de Midhat Paşa'mn öncülüğünde kurulan Memleket Sandıkları'dır

Tarım kredi kooperatiflerine yakın olan bu kuruluşlar 1883'de Menafi Sandıkları'na dönüştürüldü ve doğrudan devlet denetimine girdi

1888'de ise Ziraat Ban-kası'na devredildi

Kooperatifçiliğin önem kazanması cumhuriyet sonrasına rastlar

İlk kooperatifler tarım kredi kooperatifleri olarak kuruldu

1935'te çıkarılan ve tarım satış ile tarım kredi kooperatiflerini düzenleyen iki yasayla, tarım kooperatiflerinin kuruluş ve işleyiş kuralları belirlendi

1969'da çıkarılan Kooperatifler Kanunu ise tüm kooperatiflere ilişkin kuralları düzenledi

Türkiye'de en yaygın kooperatifçilik tarım alanındadır

Tarım satış ve tarım kredi kooperatifleri devlet eliyle geliştirilmiş ve denetlenmiştir

Ama daha sonra kurulan köy kalkınma kooperatifleri, halkın kendi isteğiyle bir araya gelerek Örgütlendiği bağımsız kuruluşlardır

Sayıları hızla artan bu kooperatifler, 1971'de Ankara'da Köy Kalkınma Kooperatifleri Merkez Birliği'ni (Köy-Koop) kurmuştur

Köy kalkınma kooperatiflerinin günümüzde 630 bin dolayında ortağı bulunmaktadır

İlk yapı kooperatifi 1934'te Ankara'da örgütlenen Bahçelievler Yapı Kooperatifi'dir

Kişi ve kooperatiflere kredi sağlamak amacıyla 1946'da Türkiye Emlak Kredi Bankası kuruldu

Kente göçlerin artmasıyla birlikte yapı kooperatifi sayısı da hızla arttı

Ama bunların konut üretimindeki payı yeterince yükselemedi

1978-82 arasında konutların yalnızca yüzde 10,8'i kooperatiflerce yapıldı

1988'de konut kooperatiflerinin sayısı 30 bini, üye sayısı ise 400 bini geçti

Tüketim kooperatifleri daha çok 1970' lerden sonra büyük kentlerde gelişmeye başladı

1983'te üye sayısı 400 bini bulan tüketim kooperatifleri Halk-Koop adlı bir üst birlik kurdu

Türkiye'de bu kooperatifler dışında balıkçılık, taşımacılık gibi alanlarda Örgütlenmiş kooperatifler ile esnaf ve zanaatkarların örgütlendiği kefalet kooperatifleri de çalışmalarını sürdürmektedir

Başka Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında 5,5 milyonu aşkın üye sayısı ve 40 binin üzerindeki kooperatif sayısına karşın Türkiye'de kooperatifçiliğin genel gelişmenin gerisinde kaldığı görülür

Bugün, dünyada 250 milyon dolayındaki kooperatif üyesinin hemen hemen yarısı Avrupa'dadır

06-20-2009	#1
Şengül Şirin	Türkiye'de Kooperatifçilik Türkiye'de Kooperatifçilik Türkiye'de ilk kooperatif 1863'de Midhat Paşa'mn öncülüğünde kurulan Memleket Sandıkları'dır Tarım kredi kooperatiflerine yakın olan bu kuruluşlar 1883'de Menafi Sandıkları'na dönüştürüldü ve doğrudan devlet denetimine girdi 1888'de ise Ziraat Ban-kası'na devredildi Kooperatifçiliğin önem kazanması cumhuriyet sonrasına rastlar İlk kooperatifler tarım kredi kooperatifleri olarak kuruldu 1935'te çıkarılan ve tarım satış ile tarım kredi kooperatiflerini düzenleyen iki yasayla, tarım kooperatiflerinin kuruluş ve işleyiş kuralları belirlendi 1969'da çıkarılan Kooperatifler Kanunu ise tüm kooperatiflere ilişkin kuralları düzenledi Türkiye'de en yaygın kooperatifçilik tarım alanındadır Tarım satış ve tarım kredi kooperatifleri devlet eliyle geliştirilmiş ve denetlenmiştir Ama daha sonra kurulan köy kalkınma kooperatifleri, halkın kendi isteğiyle bir araya gelerek Örgütlendiği bağımsız kuruluşlardır Sayıları hızla artan bu kooperatifler, 1971'de Ankara'da Köy Kalkınma Kooperatifleri Merkez Birliği'ni (Köy-Koop) kurmuştur Köy kalkınma kooperatiflerinin günümüzde 630 bin dolayında ortağı bulunmaktadır İlk yapı kooperatifi 1934'te Ankara'da örgütlenen Bahçelievler Yapı Kooperatifi'dir Kişi ve kooperatiflere kredi sağlamak amacıyla 1946'da Türkiye Emlak Kredi Bankası kuruldu Kente göçlerin artmasıyla birlikte yapı kooperatifi sayısı da hızla arttı Ama bunların konut üretimindeki payı yeterince yükselemedi 1978-82 arasında konutların yalnızca yüzde 10,8'i kooperatiflerce yapıldı 1988'de konut kooperatiflerinin sayısı 30 bini, üye sayısı ise 400 bini geçti Tüketim kooperatifleri daha çok 1970' lerden sonra büyük kentlerde gelişmeye başladı 1983'te üye sayısı 400 bini bulan tüketim kooperatifleri Halk-Koop adlı bir üst birlik kurdu Türkiye'de bu kooperatifler dışında balıkçılık, taşımacılık gibi alanlarda Örgütlenmiş kooperatifler ile esnaf ve zanaatkarların örgütlendiği kefalet kooperatifleri de çalışmalarını sürdürmektedir Başka Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında 5,5 milyonu aşkın üye sayısı ve 40 binin üzerindeki kooperatif sayısına karşın Türkiye'de kooperatifçiliğin genel gelişmenin gerisinde kaldığı görülür Bugün, dünyada 250 milyon dolayındaki kooperatif üyesinin hemen hemen yarısı Avrupa'dadır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır