Sergey Ayzenştayn (1898 - 1948) - Rus Sinemacısı

Sergei Mihailovich Einsenstein (Rusça: Сергей Михайлович Эйзенштейн) (23 Ocak1889 Riga - 10 Şubat 1948 Moskova) Sovyet sinema yönetmeni ve kuramcısı
Konu başlıkları

• 1 Başlangıç ve ilerleme
• 2 Avrupa ve Hollywood
• 3 Sovyetler Birliği`ne dönüş
• 4 Retrospektif
• 5 Filmografisi
  • 51 Yönettiği filmler
  • 52 Senaryosunu yazdığı filmler
• 6 Dış bağlantılar

Başlangıç ve ilerleme

Rusya'da 1910 yıllarındaki hareketlere çok genç yaşta katılan Eyzenşteyn, 1920'lerin başında avangard tiyatro ve sanat dünyasıyla temas kurar ve Moskova'daki Proletkult Tiyatrosu`na girer Kısa sürede büyük gelişme göstermesiyle birlikte sanat yönetmenliği, yönetmenlik yapmaya başlar Mekan ve kurgu konusunda kendisini kısıtlamamak için tiyatroyu bırakıp sinemaya yönelir




Sergey Mihayloviç Eyzenşteyn'ın sinema tarihinde çığır açan filmi "Potemkin Zırhlısı"




İlk filmi Grev (1925) yeni bir temsil alanı, anlatı dünyası, kahraman tipi yaratır Mekan gerçek bir metalurji fabrikasıdır Kahraman kitleler, insan topluluklarıdır ve bireyler daha arka planda kalır Anlatı biçimi ve çekim montajı hemen göze çarpar Zaten Ayzenştayn`a göre iyi kurgulanmış bir montaj sadece sahneleri birbirine bağlamakla kalmaz, aynı zamanda izleyicinin hislerini istenilen yöne çekebilmek ve seyirci kitlesini heyecanlandırmak için de iyi bir yoldur


İkinci filmi Potemkin Zırhlısı (sessiz film 1925), tüm zamanların en etkileyici filmlerinden biri olarak sinema tarihine altın harflerle kazınır Film 1905 Bolşevik İhtilalini anlatması için devlet tarafından sipariş edilmiş olmasına rağmen, Eyzenşteyn filmi yepyeni montaj teknikleri, estetik anlatımı ve etki yöntemleriyle basit bir propaganda filmi olmanın çok ötesinde bir klasik haline getirir

Avrupa ve Hollywood

1929'da Sovyet makamlarından izin alarak Avrupaya geçti Avrupa'da bir süre dolaştıktan sonra 1930'da Amerikalı Paramount film şirketinin teklifini kabul etti ve Hollywood'a geçti Thedor Dreiser'in romanı olan "An American Tragedy" (İnsanlık Suçu) eserini sinemaya uyarlamak için çalışmalar yaptı Ancak stüdyonun çalışma koşulları uymayınca kontratı iptal etti 1932 yılında Upton Sinclair yardımıyla daha sonra "Que Viva Mexico" (Yaşasın Meksika) dört bölümlük filmi çekmek üzere Meksikaya geçti ancak hiçbir zaman bu filmi tamamlayamadı Filmin yapımcısıyla tartıştıktan sonra 1933'de Sovyetler Birliğine geri döndü

Sovyetler Birliği`ne dönüş

Meksika'da yaşadığı skandalın ardından partiden ayrıldığı söylentilerinin dolaşmasının yanı sıra şekilci olduğu söylenerek elştirilerin hedefi olmuştu Ayzenştayn bütün suçlamaları kabul etti ve Sovyetlere döndükten sonraki ilk filmi olan "Aleksandır Nevski"yi Mosfilm Stüdyolarında 1938'de çekti Sovyetlerde büyük bir ilgi ile izlenen film diğer ülkelerde düş kırıklığına uğramıştı "İvan Groznıy" (Korkunç İvan) birinci bölümünü 1944, ikinci bölümünü 1946 yılında çevirdi Filmin üçüncü bölümü çekilemedi Son filmlerinde yurtseverlik ve kahramanlık temalarını işledi 50 yaşgününden birkaç gün sonra hayatını kaybetti


Yönettiği filmler

Seeds of Freedom (1943)
Time In the Sun (1940)
Fergana Canal, The (1939)
Aleksandr Nevsky (1938)
Bezhin lug (1937)
Death Day (1934)
Eisenstein in Mexico (1933)
Thunder Over Mexico (1933)
Che viva Mexico! (1932)
Romance sentimentale (1930)
Staroye i novoye (1929)
Ekim (1927)
Potemkin Zırhlısı (1925)
Stachka/Grev (1924)
Dnevnik Glumova (1923)

Senaryosunu yazdığı filmler

Sergej Eisenstein Mexikanskaja fantasija (1998) (screenplay Que via mexico)
Sergei Eisenstein Avtobiografiya (1996) (autobiography)
Que Viva Mexico! - Da zdravstvuyet Meksika! (1979)
Ivan Grozny II (1958)
Ivan Grozny I (1945)
Seeds of Freedom (1943)
Time In the Sun (1940)
Aleksandr Nevsky (1938)
Bezhin lug (1937)
Thunder Over Mexico (1933)
Staroye i novoye (1929)
Ekim (1927)
Potemkin Zırhlısı (1925)
Stachka/Grev (1924)

Rusya'da, Riga'da doğan Eisenstein, kızılordu'da mühendis-mimar eğitimi gördü Terhisinden sonra dekor ve kostümcü olarak tiyatroya girdi 1924'te *sinemaya başladı

İlk filmleri, Rusya'yı ve ayrıca dünya tarihini altüst eden olayları canlandırıyordu ONu asıl ilgilendiren, olayları sırasıyla anlatmaktan çok, en anlamlı anlarıyla zihinlerde canlandırmaktı Eisenstein bunun için, siyah-beyaz film çevirecek, yakın planı çok geniş ölçüde kullanacak ve iyice çelişkili (zıt) görüntülerden ve hızlı bir kurgudan yararlanacaktı

Avrupa ve ABB'ye yapılan geziler (1929-1932) ona düş kırıklığından öte bir şey getirmedi (Fransa'da filmleri yasaklandı, New York'da film kopyalarına elkondu) Vatanındaki resmi çevrelerin de gözünden düştü Ancak, sekiz yıl sustuktan sonra tekrar yapımcılığa dönen Eisenstein, sadece sekiz filmle, hiç kuşkusuz, sinemada ilk elli yılın en çarpıcı ve yoğun eserini vermiştir Potemkin Zırhlısı adlı filmi şaheseri sayılan, kurgu ve ses görüntü uyumu konusundaki görüşleriyle dünya sinemacılarını etkileyen sanatçının adı, Rusça söylenişiyle Ayzenştayn diye de bilinir


Kaynak: BilgeNesilcom | Meydan-Larousse Gençlik Ansiklopedisi 2 - s10