Kanyon

Kanyon


ABD'deki Antilop Kanyonundan bir görüntü



Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere verilen ad

The Antelope Canyon ("Antilop Kanyonu"), Arizona, ABD


Bir çok kanyonu uzun süreli erozyonların yaylalar üzerinde oluşturduğu bilinmektedir Kanyon yapılarının iki yanlarındaki duvarlar, erozyon ve aşınmaya dayanıklı sert kayalardan oluşur Bunlar granit ya da kumtaşı gibi oluşumlardır Kanyon oluşumunda hızlandırıcı etkisi olan hava akımları kuru alanlarda sulak bölgelere nazaran daha etkili olduklarından, kanyonlara bu tür bölgelerde daha sık rastlanır Sualtı Kanyonları adından da anlaşılacağı üzere, deniz taban seviyesinde oluşan kanyon yapılarıdır Karasal olanlarla hemen hemen aynı özelliklere sahip olan ve genellikle nehir ağızlarında vücut bulan bu yapıların oluşumlarında, sualtı akıntıları temel etkendir Türkçe'ye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür

Bu doğal oluşumun en bilinen ve en büyük örneği Arizona'da bulunan Büyük Kanyon'dur Amerika Birleşik Devletleri'nin güney-doğu'sunda yer alan bu kanyon arkeolojik önem taşır; bunun nedeni Amerika kıtasının ilk sahipleri olarak da bilinen Kadim Pueblo Halkının bu çevrede geniş yerleşimler kurmuş olmasıdır

Geniş bir kanyonun içinden akan bir nehir, duvarları jeolojik bir merdiveni andıran kanyonlar oluştururabilir Bunlar siperli nehir ((entrenched river)) olarak anılırlar zira bu tip nehirlerin akış yollarını değiştirmeleri epey zordur Colorado River ve Snake River (ABD kuzey-doğu) bu yapılara örnek teşkil edebilecek iki nehirdir

Büyük Kanyon, Arizona, ABD




En Bilinen Kanyonlar

• Avon Gorge Bristol'da, İngiltere
• Gunnison Ulusal Parkı Siyah Kanyon, Kolorado'da, ABD
• Canyon Fortaleza Cambará do Sul'da, Brezilya
• Cataract Gorge Launceston'da, Avustralya
• Cheddar Gorge Somerset'de, İngiltere
• Colca Canyon Colca River boyunca Peru
• Columbia River Gorge Pacific Northwest'de ABD
• Fish River Canyon Namibya
• Glen Nevis Lochaber'de, İskoçya
• Grand Canyon du Verdon Provence, Fransa
• Gorges de l'Ardèche, Fransa
• Gorges du Tarn Fransa'da
• Hells Canyon Idaho'da ve Oregon'da, ABD
• Ironbridge Gorge Shropshire'de, İngiltere
• Itaimbezinho Cambará do Sul'da, Brezilya
• Kloof Gorge Kloof'da, Güney Afrika
• Malacara Praia Grande'da, Brezilya
• Palo Duro Canyon Teksas'da, ABD
• Red River Gorge Kentucky'da, ABD
• Royal Gorge Colorado'da, ABD
• Tara River Canyon Montenegro'da
• Three Gorges Çin'de
• Kings Canyon Kaliforniya'da, ABD
• Vikos Gorge Yunanistan'da
• Valla Kanyonu Kastamonu
• Ulubey Kanyonu Uşak
• Taroko Gorge Tayvan'da