Roma İmparatorları-Yurttaşlık Ve Yasalar-İmparatorluğun Augustus'tan Sonra Durumu

Octavianus İS 14'te ölünceye kadar, tam 45 yıl Roma'yı yönetti İÖ 27'de kendisine, "yüce" anlamında Augustus sanı verilmişti; ama o "şef demek olan Princeps'i yeğledi Çok büyük bir güce sahip olmasına karşın, Roma'nın eskiden olduğu gibi cumhuriyetle yönetildiği izlenimini yaratmaya büyük özen gösterdi O dönemde krallar mutlak egemenliğe sahipti Romalılar böyle bir yönetim istemiyordu
Augustus yönetiminde Roma en parlak dönemini yaşadı Ticaret çok büyük bir gelişme gösterdi Roma yasaları imparatorluğun her yerinde uygulanmaktaydı Güçlü hükümet, lejyonlarca da destekleniyordu İmparatorluğun egemen olduğu bölgelerdeki yerli halkların haklarına saygı gösteriliyordu Yüzyıllardan beri sürmekte olan çekişme ve kargaşanın sona ermesi Augustus'un başarısıydı Halk, yasaların güvencesi altında olmanın huzuru içindeydi (bak AUGUSTUS CAESAR)




Roma İmparatorluğu döneminde Roma yurttaşlarının pek çok ayrıcalığı vardı Başlangıçta yurttaşlık Roma'ya hizmeti geçmiş kimselere verilirdi; daha sonra yurttaşlık hakkı yaygınlaştırıldı Roma yasaları sonraki yüzyıllarda da pek çok ülkede etkisini sürdürdü Günümüzde birçok Avrupa ülkesinin yasalarının temelinde Roma yasaları vardır Bu yasalar Roma imparatorlarınca büyük bir titizlikle uygulanmıştır Bunların çoğu, kralların hem yönetici, hem de yargıç olduğu ve yasaların yazılı olmayıp gelenek ve ahlak kurallarına göre belirlendiği çok eski zamanlardan beri gelişerek yetkinleşmiştir İÖ 5 yüzyılın ortalarında Roma'da temel yasalar yazılmış bulunuyordu Herkesin bu yasaların ne olduğunu bilerek, uyma zorunluluğu vardı


Bu yasalara göre ailede baba öteki bireylerin üzerinde tartışmasız bir otoriteye sahipti Zaman içinde bazı yasalar değiştirilerek geliştirildi İS 6 yüzyılda Bizans İmparatoru I Jüstinyen hukukçuları ve bilginleri toplayarak, dağınık bir biçimdeki yasaları incelemelerini, derlemelerini ve kamuya açıklamalarını istedi Corpus luris Civilis ("Medeni Hukuk Yasaları") olarak bilinen bu yasa derlemesi, Roma yasalarının daha sonraki yüzyıllara kalmasını sağladı

Roma yasalarının zamanın sınavından başarıyla geçmiş olması bizleri şaşırtmamalı Çünkü Romalılar düzenleme, örgütleme ve yönetmekte olduğu kadar, sorunlara çözüm bulmakta da çok başarılıydılar Bu bakımdan sanatsal duyarlıkları ağır basan Yunanlılar' dan üstündüler Romalılar, uluslararası ilişkilere belirli ölçütler getiren kurallar da geliştirmişlerdi

Augustus ölmeden önce imparatorluğa üvey oğlu Tiberius'u seçmişti İS 14'te başa geçen Tiberius, yayılmacı bir siyasetten yana değildi Daha yönetimdeyken, Tiberius'tan sonra kimin başa geçeceğine ilişkin tartışma ve kavgalar başlamıştı Augustus'un kurmuş olduğu güçlü yönetim ağı bir süre ülkenin gerilemesini önledi Tiberius'tan sonra Caligula 25 yaşında imparator oldu Babası Germanicus asker olduğu için, çocukluğu askerler arasında geçmişti Halk babasını sevdiği gibi, onu da benimsedi Caligula başa geçtiği ilk aylarda iyi bir yönetici izlenimi veriyordu Ama sekiz ay sonra hastalandı, belki de bu hastalığın etkisiyle, daha sonraki yıllarda dengesiz davranışlarda bulundu Roma'nın en tanınmış ailelerini yok etti Cumhuriyet döneminin törelerine karşı duyduğu tepkiyi göstermek için sevdiği atını önce rahip, sonra da konsül ilan etti Bir gladyatör gibi dövüştü, akrabalarının çoğunu öldürdü Acımasızlığı dillere destan oldu Dört yıl süren kanh bir saltanattan sonra koruma görevlilerinden biri tarafından öldürüldü {bak CALİGULA)


Caligula'nın ardından, İS 41-54 arasında hüküm süren Claudius yetkin bir yöneticiydi Roma yurttaşlığım genişleterek yabana topluluklara da yurttaşhk hakkı tanıdı Özgürlüğünü kazanmış Yunanlı köleleri önemli devlet görevlerine getirdi Bu onların güçlenmesine yol açtı Üçüncü karısı Valeria Messalina entrikaları ve yakışıksız davranışlarıyla ün saldı İS 48'de idam edildi Claudius'un dördüncü kansı olan Agrippina, önceki kocasından olan oğlu Neron'u evlat edinmesi için Claudius'a baskı yaptı Oysa Clauidus'un Britannicus adında bir oğlu vardı İS 43'te Romalılar Claudius'un komutasında İngiltere'yi işgal ederek, adanın doğusunu Roma İmparatorluğu'
na kattılar Caligula'nın ve Claudius'un dönemlerinde eyalet yöneticilerinin yetkin ve güçlü olmaları sayesinde imparatorluk gelişmesini sürdürdü (bak CLAUDİUS) İS 54'te Agrippina Claudius'u zehirledi, böylece oğlu Neron tahta geçti İlk beş yıl sorunsuz geçti; ne var ki, sonraki yıllarda benzeri görülmemiş bir dehşet yaşandı Neron annesini ve karısını öldürttükten başka, zamanın önde gelen yö-netcilerini de birer birer ortadan kaldırttı


Neron atletizm, tiyatro ve şiir yarışmaları da düzenletti Hükümdarlığının 10 yılında Roma'da büyük bir yangın çıktı Neron bundan ilk Hıristiyanlar'ı sorumlu tuttu ve onlara eziyet etti Kentin yeniden yapılması için büyük paralar harcadı {bak NERON)
Roma İmparatorluğu'nun tarihine bakacak olursak çöküşün Neron zamanında başlamış olduğunu görürüz Vergi yükü altında ezilen insanlar sıkı ve düzenli çalışamaz olmuştu Ordu siyasete karışıyor, hükümet ordunun istemlerine çoğu zaman boyun eğiyordu Ne-ron'un savurganlığı imparatorluğun birçok yerinde ayaklanmalara yol açmıştı Sonunda orduyu da karşısında bulan Neron intihar etti


Çok geçmeden lejyonlar arasında kıran kırana bir iç savaş başladı Bu kargaşanın sonunda Vespasianus adında bir general Flavius hanedanım kurdu Ağır vergilerle ülkenin mali durumunu düzeltti İS 69-79 arasında hüküm süren Vespasianus ve ondan sonra gelen Titus ve Domitianus adlı imparatorlar büyük ölçüde ordunun gücüne dayandılar Askeri düzenlemelerle sınırlan koruyabildiler; İS 79'da, Titus döneminde patlayan Vezüv Yanardağı bir Roma kenti olan Pompei'yi lavlar ve küller altında bıraktı Bu olaydan yüzlerce yıl sonra arkeologlar her şeyi, patlama anında olduklan gibi buldular Böylece İS 1 yüzyılda bir Roma kentinde nasıl yaşandığına ilişkin pek çok şey öğrenildi


Domitianus 81'de imparator oldu İmparatorluğunun son üç yılında Romalılar insanlıkla bağdaşmayan korkunç bir terör yaşadılar Domitianus 96'da öldürüldü Ondan sonra tahta geçen Nerva yalnız iki yıl yaşadı Traia-nus ve yeğeni Hadrianus düzeni yeniden kurmak için çok çaba gösterdiler İS 98'de başa geçen Traianus imparatorluğun sınırlannı genişletti Akıllı ve ölçülü yönetimi, halkın yeniden devlete güven duymasını sağladı Hadria-nus, ülkeye çoktan özlenen barış ve bolluğu geri getirmekte başarılı oldu 117'de imparator olan Hadrianus, Roma topraklarım baştan başa denetleyerek, zayıf gördüğü yerleri surlarla güçlendirdi 122'de İngiltere'ye kadar gitti Adanın kuzeydoğusunda İskoç saldırılarına karşı kendi adıyla amlan bir duvar yaptırdı {bak HADRİANUS DUVARİ) Onun başarısı sayesinde bir sonraki imparator Antoninus Pius sanatsal etkinliklere zaman ayırabildi 138-161 arasında Pius yönetimi sırasında imparatorluk çok gelişti


Marcus Aurelius'un öğrenmeye hevesli zeki ve akıllı bir genç olması Antoninus Pius'un ilgisini çekti Lucius Commodus adlı bir başka gençle birlikte onu evlat edindi Amacı tahtını bu gençlere bırakmaktı İS 161'de ikisi birden tahta geçti Lucius İS 169'da öldü ve Marcus tahtta tek basma kaldı