Selçuklu Devletinin Kültür Anadolu Selçuklu Devletinin Kültür Ve Uygarlığı

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ’NİN KÜLTÜR VE UYGARLIĞi

1Devlet Yönetimi

Anadolu Selçuklu Devleti’nin başında, sultan adı verilen bir hükümdar bulunurduDevlet ve ülke, hükümdar soyunun ortak malı sayılırdıSultan ölünce, onun ailesinden biri devletin başına geçerdi

Sultanın önemli görevleri ve sorumlulukları vardıSultan , devleti en iyi şekilde yönetir,halkın mutluluğu için çalışırdıSultandan sonra en yetkili devlet adamı vezirdi
Devlet işleri, divan adı verilen bir kurulda görüşülüp, karara bağlanırdıDivana, sultan veya vezir başkanlık ederdi
Ülke , yönetim bakımından bölümlere ayrılmıştıEyalet(il) adı verilen bu bölümleri,
Hükümdar ailesinden olan melikler ve valiler yönetirdiMeliklerin yanında birde atabey bulunurduAtabey,meliklerin deneyim kazanmaları için çaba harcayan bilgili bir görevliydi

Eyaletlerde,askerlik işlerine subaşılar,adalet işlerin kadılar bakardı
Anadolu Selçuklularında ordu,sultanın şahsına ait askerler,(Hassa ordusu) Türkmenler ve ıkta sahiplerinin beslediği askerlerden meydana geliyorduSavaş sırasında; ok ,yay,kılıç ve topuz gibi silahlar kullanılırdı
Anadolu Selçukluları,denizciliğe de önem verdilerAkdeniz ve Karadeniz kıyılarında tersaneler kurdularBunlardan,Alaiye ve Sinop tersaneleri çok önemliydiOluşturulan donanma ile hem deniz ticareti geliştirildi hem de kıyıların güvenliği sağlandı

2Din ve İnanış

Anadolu Selçuklu Devleti döneminde,Türkiye’de yaşayan insanları çoğunluğu Türk ve MüslümandıAyrıca burada, başka dinlere inanan insanlarda vardı ve Türklerle yanyana yaşıyorlardıOnlara hoşgörü gösteriliyor,inanç özgürlüğü tanınıyordu
Anadolu Selçuklu sultanları,yönetimleri altındaki insanlar arasında din farkı gözetmez-
lerdi
Anadolu Selçuklu Devleti döneminde bazı tarikatlar kurulmuştuBektaşilik ve Mevlevilik tarikatları bunlar arasındadırBektaşiliğin kurucusu Hacı Bektaş Veli,Mevleviliğin
Kurucusu ise Mevlana Celaleddin Rumi ‘dir

3Sosyal ve Ekonomik Yaşam

Türkler Anadolu’yu yurt edindikten sonra burada her bakımdan gelişme olduYeni köyler
ve şehirler kurulduÜlke bayındır hale geldi
Halk şehirli,köylü ve göçebe olmak üzere üç gruba ayrılıyorduŞehirliler ticaret ve zanaatla,köylüler hayvancık ve tarımla,göçebe Türkmenler ise hayvancılıkla uğraşıyorlardı
Demircilik,bakırcılık ve marangozluk gibi zanaat dalları çok gelişmişti
Şehirlerde ticaretle uğraşanlar tarafından Ahi teşkilatları vardıBu teşkilat içinde zanaatkarın
iş kollarına göre loncaları olurduZanaatkarlar arasında sıkı bir iş birliği ve dayanışma vardı
Devletin zayıfladığı zamanlarda Ahi teşkilatı şehirlerin güvenliğini sağlar,yönetimde etkili olurdu
Anadolu Selçukluları döneminde iç ve dış ticarete önem verilirdiTicaret yolları güvenceye
alındıKervanların konaklaması için kervansaraylar yaptırıldıAyrıca deniz ticareti geliştirildi

Anadolu Selçuklu Sultanı 1 Alaeddin Keykubat devletin ekonomisi, altın para bastıracak kadar güçlüydüydüAnadolu Selçuklularında topraklar,devlet malı olarak kabul edilir ve “miri
arazi”olarak adlandırılırdı

Miri arazi;has,ıkta ve vakıf arazisi olarak dörde ayrılırdı
Has arazilerinin geliri sultana ayrılmıştıSultan bu toprakları istediği gibi kullanma hakkına sahipti
Ikta;hizmet karşılığı olarak verilen toprağın geliridirIkta sahiplerinin elde ettikleri gelirin
bir kısmıyla geçimlerini sağlar , bir kısmıyla da asker beslerdi
Mülk arazi;görevlerinde başarılı olan devlet adamlarına verirdiBu toprak,sahibinin ölümünden
sonra çocuklarına kalırdı
Vakıf arazi;geliri,çeşitli sosyal kurumların giderleri için ayrılan topraklardı

4Yazı,Dil ve Edebiyat

Anadolu Selçuklu Devleti döneminde halkın Türkçe konuşmasına karşın bilim dili Arapçaydı
Edebiyat ve devletin resmi dili ise FarsçaydıKaraman oğlu Mehmet Bey,Anadolu Selçuklu
Devleti’nin veziri olduğu sırada,devletin resmi dilinin Türkçe olduğunu ilan etti (1277)
Mevlana Celaleddin Rumi,Yunus Emre ve Hacı Bektaş Veli’nin Türk düşünce ve edebiyat
hayatında önemli yerleri vardırOnların çabaları sonucunda 13 yüzyıl Anadolu’su bir kültür ve
hoşgörü ülkesine dönmüştürMevlana eserlerini Farsça,Yunus Emre ise Türkçe yazmıştırOnlardan kalan eserler bu günde değerini korumaktadır

5Bilim ve Sanat

Anadolu Selçuklu sultanları bilim adamlarına,yazar ve şairlere çok değer verirlerdiOnlara
destek olurlardıBu dönemde Mısır,Suriye ,İran,Irak gibi ülkelerden pek çok bilim adamı Anadolu’
ya getirilirdiOnların çalışmalarından yararlanılırdı
Medreseler o dönemin en önemli eğitim,öğretim ve bilim kurumlarıydıBurada dini bilgilerin yanında matematik,tıp,felsefe ve gök bilimiyle ilgili dersler de okutulurdu
Türkler,Anadolu’ya yerleştikten sonra hemen bayındırlık işlerine giriştilerSaraylar,camiler,mescit-ler ,medreseler imaretler,hastahaneler,kervansaraylar,hamamlar,sur lar,kaleler ve tershaneler yaptırdılar
Yaptırılan çok sayıdaki eser,dini ve sosyal alanlarda halka hizmet verdiBu yapıların kapıları,pen-cereleri,kubbeleri çok güzel çiniler,taş ve tahta oymalar,kabartma yazılar ve nakışlarla süslendiKon-ya,Sivas,Kayseri,Erzurum,Ahlat,Divriği,Tokat,Mala t ya, şehirlerinde Selçuklulardan kalma pek çok mimari eser bulunmaktadırKonya’da İnce Minare Medresesi ve Karatay Medresesi,Konya ile
Aksaray arasında bulunan Sultan Hanı,Sivasta Gök Medrese,Kayseri’de Ulucamii,Darüşşifa(hastahane),
Divriği’de Ulucamii,Erzurum’da Çifte Minare,Alanya’da(Alaiye)Kızılkule, ve tershane bu dönemden
kalan en önemli eserlerin başlıcalarıdırSelçuklulardan heykel ve resimler de kalmıştırHalıcılık ve
maden işçiliğinde de ileri gidilmiştir

Paylaşım için Teşekkürler Sayın Şengül