Afyon | Afyonkarahisar

Eski adı Afyon olan ilimiz hakkında bilgi için bakınız: Afyonkarahisar

AFYON (Opium);

Alm Opium (n), Fr Opium, İng Opium Familyası: Gelincikgiller (Papaveraceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Afyon, Isparta Uşak, Denizli Elde edildiği bitki: Haşhaş (Papaver somniferum),

Haşhaş bitkisinin genç kapsüllerinin (meyvalarının) özel bir bıçakla enine çizilmek suretiyle dışarı çıkan ve hava ile temasta katılaşan sütüdür

Kapsülden çıkan süt (lateks) önce beyazdır, sonradan koyu esmer bir renk alır Afyon sakızı denen bu katılaşmış süt, yine özel bıçaklarla toplanır Bu şekilde elde edilen afyon, çok eski zamanlardan beri ilaç ve keyif verici olarak kullanılmaktadır Bu işler için Hindistan’da, Çin’de, Eski Mısır’da haşhaş başları kullanılmıştır Hipokrat, eserlerinde haşhaştan bahsetmiştir Plinius (MS 23), haşhaş başlarının çizilerek afyon elde edildiğini yazmıştır

Opium deyimi de Yunanca opos (özsuyu)dan gelir Romalı bilgin Dioskorides eserlerinde afyonu uzun uzun anlatmaktadır Türk-İslam hekimlerinden Razi, İbn-i Sina ve İbn-i Zübeyr, afyonu öksürüğe karşı kullanmışlardır

Afyonun bileşiminde yaklaşık % 20-25 oranında alkaloid vardır Bundan başka reçine, kauçuk, yağ, mum, müsilaj ve asitler de vardır Türk afyonlarının içinde % 10-25 nisbetinde alkaloid bulunur Türk afyonu morfin bakımından dünyada en zengin afyondur Türk afyonunda 25 çeşit alkaloid bulunur Bu alkaloidlerin başlıcaları şunlardır:

Morfin: Afyonun en önemli alkaloididir % 12’sini teşkil eder Tıpta çok iyi bir ağrı dindiricidir Keyf verici olarak kullanılması da yaygındır

Kodein: Morfine göre daha az zehirlidir Alışkanlık yapma özelliği morfinden daha azdır Daha çok öksürük kesici olarak kullanılır

Papaverin: Uyuşturucu (narkotik) etkisi fazla değildir Kaslar üzerinde kasılmayı önleyici etkisi vardır

Morfinde bundan başka tebain, narkotin, lavdanin, reaodin gibi alkaloidler de vardır

Afyonun tıbbi kullanımından başka uyuşturucu olarak kullanımı da yaygındır Özellikle içinde morfine karşı alışkanlık meydana getirmesi çok mühim bir sosyal hadise haline gelmiştir Morfinman annelerin çocukları anne karnında bu maddeye alışmakta, doğunca morfin açlığı hissetmektedirler Afyon alkaloidlerinin elde edilmesinden sonra, bunların formüllerinde bazı değişiklikler yapılarak tedavide kullanılmıştır Bu maddelerin keşfinden maksat; morfin ve diğer afyon alkaloidlerinin ağrı kesici, öksürük dindirici vs faydalı te’sirlerinin arttırılması; alışkanlık yapıcı, kusturucu vs gibi zararlı ve istenmeyen etkilerinin ise azaltılmasıdır Bu gayeyle bir çok sun’i veya yarı sun’i maddeler elde edilmiştir

Toplumda her yaş ve sınıftan kişi morfin iptilasına tutulabilmektedir Bu bakımdan haşhaş ekimi her ülkede hükumetin kontrolü altında yapılır Afyon ticareti daima kontrol altına alınmaya çalışılmış ve çalışılmaktadır Yurdumuzda önceleri yaygın olan afyon ziraati bugün çok sınırlı bir bölgede yapılır Türkiye, kaçak afyon ekimi ve ticaretine karşı büyük bir başarı sağlamıştır

Afyonkarahisar ili





Afyonkarahisar ilinin konumu

Genel bilgiler Bölge Ege Bölgesi Yüzölçümü 14314 km² Nüfus 697365[1] ― Şehir nüfusu 160000[1] ― Köy nüfusu 341612[1] Nüfus yoğunluğu 48 kişi/km² Plaka kodu 03 Alan kodu 0272 Vali Haluk İmga Valilik internet sayfası afyonkarahisargovtr Afyonkarahisar ili, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde İç Batı Anadolu kısmında yer alan bir ilidir

Konu başlıkları

• 1 Coğrafya
• 2 Kısa tarihçe
• 3 Yüzey şekilleri
  • 31 Dağlar
  • 32 Akarsu ve Göller
    • 321 Akarsular
    • 322 Göller
  • 33 Havzalar
• 4 İklim
  • 41 Sıcaklık
  • 42 Yağış
• 5 Ekonomi
• 6 İlin milletvekilleri
• 7 İlin valileri
• 8 Resim galerisi
• 9 Notlar
• 10 Kaynakça
• 11 Dış bağlantılar

Coğrafya

Merkez nufusu:159900'durToplam nüfusu 697365'tir Gelişmekte olan bir ildirTürkiye Cumhuriyetinin 81 ilinden biri olan Afyonkarahisar ili, Anadolu yarımadasının batıya yakın ortasında ve Ege Bölgesinin iç kesiminde yer alır İç Anadolu yaylasının Ege kıyılarına açılan bir eşiği, bir geçidi durumundadır Çevresinde Eskişehir, Konya, Isparta, Denizli, Uşak ve Kütahya illeri bulunur Kuzey Doğudan Güney Batıya uzandıkça alçalan ovaları ile hem Orta Anadolu'dan ve hem de Ege Bölgesinden sayılır En Kuzeyde Eskişehir sınırından, en Güneyde Denizli sınırına kadar Kuzey Doğudan Güney Batıya uzunluğu 210 kilometredir Eni ise Kütahya sınırından Isparta sınırına kadar Kuzey Batıdan Güney Doğuya 112 kilometredir Denizli'ye doğru incelerek eni 20 kilometreye kadar düşer, bir parça halindedir

İlin diğer komşu illerle sınırları; Eskişehir ile 12, Konya ile 96, Isparta ile 152, Denizli ile 128, Uşak ile 48 ve Kütahya ile 48 kilometre olup, sınırlarının toplam uzunluğu 616 kilometredir

Kısa tarihçe

Bilindiği kadarıyla ilk olarak Hitit egemenliğinde olan Afyonkarahisar toprakları, sonra sırası ile Frigya ve Lidya egemenliğine geçti[1] Daha sonra MÖ 6 yüzyılda Pers egemenliğine giren Afyonkarahisar'ı Büyük İskender fethetti Onun ölümünden sonra Selevkos ve Bergama Krallıkları'nın egemenliğine giren topraklar, daha sonra Roma İmparatorluğu topraklarına katıldı Malazgirt Savaşından sonra Sultan I Mesut'un emri ile Akronium Kalesi'nin eteklerine Karaşar Türkleri yerleşmiş ve daha sonra kaleye Karahisar adı verilmiştir Karahisar ve yöresi, Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahrettin Ali'nin "Sahip" unvanı nedeniyle "Karahisar-ı Sahip" olarak anılmıştır Karahisar-ı Sahip "Vezirin Karahisarı" anlamına gelmektedir Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın fethiyle ilk kez Türk egemenliğine giren topraklar, 1 Haçlı Seferi sırasındaki Hristiyan egemenliğininden sonra Alaaddin Keykubat tarafından yeniden Türk yönetimine alındı 13 yüzyılda Germiyanoğullları'nın egemenliğinde olan bölge, sonra Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girdi

Yüzey şekilleri

Dağlar

• Ağın Dağı, 1808 m
• Ahır Dağı, 1940 m
• Akdağ, 2343 m
• Emir Dağları, 2281 m
• İlbulak Dağı, 1570 m
• Kasım Dağı, 1587 m
• Kirseli Dağı, 1575 m
• Kızılçal Dağı, 1601 m
• Kumalar Dağı’ 2247 m
• Paşa Dağı, 1595 m
• Sultan Dağları, 2610 m
• asardagi bayat 1400 m
• eyerlidagi bayat 1350 m

Akarsu ve Göller


Akarsular

• Akarçay Nehri
• Aksu Deresi (Araplı deresi)
• Seyitler Çayı
• Çayözü Deresi
• Kali Çayı
• Çay Deresi

Göller

• Akşehir Gölü
• Eber Gölü
• Karamık Gölü (Bataklığı)
• Acı Göl
• Işıklı Gölü
• Emre Gölü ve Selevir, Seyyidler, Karakuyu ve Döğer göletleri

Havzalar

• Akarçay Havzası

İklim


Sıcaklık

Afyonkarahisar ili içerisinde bulunan hava bilgisi istasyonlarının uzun yıllık verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 111 °C dir En soğuk ay olan Ocak ayında ortalama sıcaklık 02 °C dir En sıcak ay olan Temmuz ayında ise ortalama sıcaklık değeri451 °C dir

Yağış

Afyonkarahisar ili İç Anadolu Karasal İklim bölgesinde yer alması nedeniyle bu yağış düzeninin etkileri altında bulunmaktadır ve ilde yıllık yağış ortalaması 407 mm dir

Ekonomi

Afyonun Temel sanayi ürünleri Mermer ve gıda üzerinedir Mermer ve Traverten taşında Dünyanın önde gelen Üreticilerindendir Afyon sanayisi
Et tavuk ve yumurtacılık'ta son derece gelişmiştir Türkiye Et ve yumurta borsasına yön vermektedir

Türkiye içinde ise Afyon deyince akıla şu ürün ve nesneler gelir:

Kaymak: En iyi Kaymak, Manda sütünden elde edilir Ancak günümüzde pek bulunmamaktadır ve inek sütünden imal edilmektedir Sucuk: Afyon sucuğu Kayseri sucuğundan lezzet bakımından daha farklıdır Türkiye çağında 4-5 ulusal markası vardır Lokum: Afyonun lokumu her damak zevkine hitap eden tiplerde üretilir Özellikle Kaymaklı lokumu son derece popülerdir Afyon ev ekmeği: Patates ezmesi ilave edilen meşhur ev ekmeği, 1 haftalık dayanma süresi ile çok sevilen ve besleme değeri normal ekmeklerden daha yüksek olan bir ekmek türüdür Ekmek kadayıfı: Afyon orijinli bir tatlı türü olup, tüm Türkiyede sevilerek yenen bir tatlı türüdür Özellikle Süt kaymağı ile beraber yenilmesi tercih edilmektedir Şuhut Patatesi: Şuhut bölgesinde sınırlı miktarda yetişen bir tür tatlı patetesi ile, Türkiyenin her yerinde aranan ve tercih edilen değerli bir patates türüdür

Afyon, henüz olgunlaşmamış haşhaş (Papaver Isomniferum) kapsüllerinin çizilmesiyle elde edilen ağdalı bir bitki sütüdür
Kahverengimsi, keskin kokulu, acı, yakıcı ve bulantı verici tadlı bu bitki sütünden en az 25 farklı alkaloyit elde edilir

Bunlar arasında özellikle ;
morfin (% 3-23), kodein (% 0,3-3), narsein {% 0,1-0,4), narkotin (% 2-8), tebain ve papaverin sayılabilir

Sıradan maddelerin yanı sıra, mekoıük asit de kapsayan afyonun elde edildiği haşhaş bitkisi özellikle Asya'da (% 85: Hindistan; Çin; Iran; Türkiye; vb), Avrupa'da (Balkanlar; SSC B) ve Mısır'da yetiştirilir

Morfin, afyondan elde edilen ilk doğal alkaloyittir 1805'te Alman eczacı Sertürner tarafından bulunmuş, 1817' de arı olarak elde edilmiş, ama formülü (Cn JHıa O3N ) ve yapısı tam olarak ancak yüzyılı aşkın bir süre sonra ortaya konmuştur

Morfin, asitlerle baz davranışı gösterir ve billurlaşabilen, suda çözünen, yansız tuzlar verir Sıcakta, asit ortamda, suyunu yitirerek apomorfin oluşturur Baz ortamdaysa, metil iyodür, morfini tek metilli türevi olan kodeine dönüştürür

Afyon kireç suyuyla ilk işlemden geçirilerek, morfinin kalsiyum mekonat biçiminde çökelmesi sağlanır; bu çökelek amonyum klorhidratla işlenip morfin elde edilir; sonra hidroklorik asitle çözündürme ve billurlaştırma yoluyla arındırılır Ama, morfin, afyon evresinden geçmeden, doğrudan doğruya haşhaştan da üretilebilir

Asetil klorürün etkisiyle elde edilen ve bir diasetil türev olan eroin de çok güçlü bir uyuşturucudur Kimyasal formülü C17 Hı7(OOC-CH3)2 N O olan diasetilmorfin klorhidrat, yani eroin, beyaz renkte billursu bir yapıdadır; alkolde sudan daha çok çözünür; tadı acıdır

Afyon, tedavide, yatıştırıcı, öksürük kesici, ishal durdurucu olarak kullanılır;
Kurutulmuş özsuyundan çeşitli biçimlerde yararlanılır (toz, şurup, vb) Lavdanomun ve ağrı kesici ilaçların birleşiminde de afyon vardır

Morfin klorhidrat, şırıngayla verilir:
Ağrı algılama merkezlerini etkiler ve duyumsal algıları hafifletir; çok yüksek dozların dışında bilinci bozmaz

Eroin, merkez sinir sistemi üstünde önemli bir çökertici etki yapar
ve ağrı duyumunu ortadan kaldırır Gerek afyon, gerek morfin, gerek' eroin uyuşturucu madde alışkanlığına yol açabilirler; içlerinde en tehlikelisi eroindir Eroine alışmış bir kişi, bu uyuşturucuyu bulamadığı zaman dayanılmaz bir krize girer; aşırı dozda eroin alınması da genellikle ölümle sonuçlanır

Paylaşım için sağolun her ikinizinde eline sağlık bir de kaymağı meşhur çok güzel oluyor giderseniz mutlaka deneyin