Fenike Uygarlığı

Fenike



Fenikeliler ya da Fenike Uygarlığı, eski çağlarda yaşamış Sami ırkından Akdenizli bir kavim Kendilerini Kenaniler adıyla zikrettikleri sanılmaktadır Fenikelilerin kendi dillerinde kendilerine ne ad verildiği tam olarak bilinmemektedir Hititler gibi ama "Kenaani" olduğu tahmin edilmektedir Kenaani İbranice de "tüccar" anlamına gelir ki herhalde Fenikeliler'i en iyi anlatan kelimelerden biridir Doğusunda Lübnan Dağları, batısında Doğu Akdeniz kıyıları, güneyinde Ras Nakura Burnu, kuzeyinde Asi Irmağı bulunan alanda yaşayan Fenikeliler, denizci olduklarından Orta Doğudan Batı Akdeniz kıyılarına kadar yayılmışlardır
Fenikeliler Akdeniz civarında birçok koloni kurmuşlardır Ticarette çok ileriydiler, gemileri de gelişmişti Hammadde kaynaklarına ulaşmak için koloni kuruyorlardı ve Yunanlılar'ın en büyük rakipleriydi Fenikeliler Kumaş, metal eşya, keten ihracatı yapıyorlardı
Fenikeliler, bölgeye milattan önce üç bin yıllarında gelmişlerdirAradus, Simyra, Tripoli, Cebal-Byblos, Beryte, Sidon, Tyros, Akkho liman şehirlerini kuran Fenikeliler, milattan önce 2500 yıllarından itibaren Mısırlılarla ticari münasebete başlamışlardır Bu ülkeye ağaç ve nebati koku maddesi, zeytinyağı ve reçine ihrac ederlerdi Ancak siyasi bakımdan iyi teşkilatlanamadıklarından kısa zamanda Mısır'ın nüfuzu altına girdiler İki bin yıllarının başında Hiksosların istilalarına uğradılar Mısırlılar istilacılara karşı korumak bahanesiyle Fenike topraklarını tamamen askeri işgal altına aldılar
Uzun süren karışıklıklardan sonra Fenike, 14 yüzyılın sonunda Mısır'ın işgalinden kurtuldu MÖ 9 yüzyılda ise, Fenike için Asurlular büyük bir tehdit unsuru oldular Zaman zaman Fenike üzerine seferler düzenleyen Asurlular bölgeyi kısa aralıklarla hakimiyetleri altına aldılar Fenike MÖ 6 yüzyılda Perslerin istilasına uğradı Daha sonra Büyük İskender tarafından zaptedilen Fenike, MÖ 65 yılında Roma'nın Suriye eyaletine bağlandı
Akdeniz çevresinde birçok ticaret merkezleri ve koloniler kuran Fenikeliler, çöl kervanlarının uğrak noktaları olan Şam, Hama, Dibre şehirlerinden ticaret malları alıp satıyorlardı Batı ile doğu arasındaki ticarete aracılık ve komisyonculuk edip, ithalat ve ihracattan büyük gelir sağladılar Dokuma, işlenmiş deri, mor boya ve koku maddeleri ticaret dallarının başta gelenleriydi
Mezopotamya kavimlerinde olduğu gibi, Fenikeliler de, çok tanrıya inanıp, politeisttiler Tanrıları erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılırdı Ayrıca her şehrin bir tanrı ve tanrıçası vardı Bereket tanrıçası Astart, tarım tanrıçası Atargatis en büyük tanrılarındandı Dağlar ve tepelere tapınak yapıp, ilk doğan erkek çocuklarını tanrılarına kurban edip, oturarak tapınırlardı
Fenikelilerin dili, Kenan grubundan Sami dilidir Abecenin mükemmel hale getirilmesi ticaret işlerini kolaylaştırmıştı Fenike yazılı metinleri ticari mahiyettedir Mimarlıkta en çok kullandıkları malzeme, taş olmuştur Evleri tek katlı olup, salonu, hamamı ve su kuyusu vardı Tapınakları dikdörtgen şeklinde olup, koridorla avludan ve adak yerlerinden meydana gelir Şehirleri kalın surlarla çevrilidir Bronz işçiliği gelişmiş olup, doğuda en çok tutulan kaseleri meşhurdu