Orta Amerika/Nikaragua

Nikaragua




Nikaragua Cumhuriyeti
Resmi dil İspanyolca
Miskito Başkent Managua En büyük kent Managua Devlet başkanı: Daniel Ortega Başbakan: Alfredo Gomez Urcuyo(FSLN) Yüzölçümü
- Toplam
- Su %'si Ülkeler arasında 'inci
129,494 km²
2416% Nüfus
- Toplam (2006)
- Nüfus yoğunluğu Ülkeler arasında 13'üncü
5,570,129
242/km² Oluşma / Birleşme 15 Eylül 1821,
9 Ocak 1987, GSMH (Satın alma gücü paritesi)
- Toplam (2003)
- Kişi başına GSMH Ülkeler arasında üncü
1609 milyar $
2,900 $ Para birimi Nikaragua Kordobası Saat dilimi UTC +1 İnternet alan adı ni Uluslararası arama kodu +505 Nikaragua Büyük Okyanus kıyısında, kuzeyde Honduras, güneyde Kosta Rika ile çevrili olan Nikaragua, 10°C 43’ ve 15° kuzey enlemleriyle 83°C 09’ ve 87° 41’ batı boylamları arasında yer alır Nikaragua Amerika’nın yüzölçümü en büyük, nüfus yoğunluğu en orta olan ülkesidir

Tarihi

Christopher Columbus1502 yılında Nikaragua kıyıları keşfedildiğinde ülkede Miskitolar gibi birçok yerli kabile vardı Conquistador Francisco Hernández de Córdoba Garanada ve Léon’de 1524’da bir yerleşme merkezleri kurdu 17 ve 18 yüzyıllarda İspanyollar Nikaragua’nın büyük bölümünü sömürge hâline getirdiler tarafından
1821'de bağımsızlığını kazanan Nikaragua, bir süre Meksika ile daha sonra Orta Amerika Birleşik Eyâletleri ile birleşti Nihâyet 1838’de bağımsız ayrı bir cumhûriyet oldu
Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, yirminci yüzyıl başlarında son olarak 1926 ve 1933 yılları arasında olmak üzere defâlarca ülkeyi işgâl etti
ABD birliğinin 1925'te çekilmesinin hemen ardından bir iç savaş patlak verdiLiberal önderlerden Cesar Augusto Sandino silahlı mücadeleyi sürdürürken, öteki Liberal önderler ABD denetiminde yapılacak seçimlere katılmayı kabul ettiler1928 ve 1932'deki seçimlerin ikisini de Liberal adaylar kazandıBu arada ABD subaylarının gözetiminde Nikaragua Ulusal Muhafızları adlı bir askeri birlik oluşturulduABD kuvvetlerinin 1933'te ülkeyi terketmeleri üzerine Sandino da silahlı mücadeleyi bıraktı
Ulusal Muhafızların komutanı Anastasio Somoza Garcia 1934'te Sandino'yu öldürterek liberal başkan Sacasa'yı başkanlıktan uzaklaştırdı1936'da kendini başkan seçtirdi ve elinde topladığı geniş yetkilerle baskıcı bir yönetim kurduSomoza Garcia'nın 1956'da öldürülmesi üzerine başkanlığa oğlu Luis Somoza Debayle getirildi1962'de Somoza rejimini hedef alan en büyük muhalefet gruplarından (FSLN) Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi gerilla örgütü ortaya çıktıLuis Somoza'nın 1967'de kalp krizi geçirerek ölmesinin ardından kardeşi Anastasio Somoza Debayle başkan oldu1972'de Managua'da 6 bin kişinin ölümüne ve 300 bin kişinin evsiz kalmasına yol açan deprem nedeniyle gönderilen uluslararası yardımları el altından kendisinin ve ailesinin hesaplarına aktardığı ortaya çıktı1974'te de anayasayı değiştirerek ikinci kez başkan seçilmesini sağladı
Aynı dönemde gerilla savaşında önemli kayıplara uğrayan Sandinistalar (FSLN), bu gelişme üzerine liberal çevreler ve orta sınıfla ittifaka yöneldilerOcak 1978'de, Demokratik Kurtuluş Birliği (UDEL) adlı güçlü bir muhalefet hareketinin lideri olan gazeteci Pedro Joaquin Chamorro'nun öldürülmesiyle bir genel grev dalgası ve yaygın şiddet hareketleri başladıYeniden silahlı mücadeleye başlayan Sandinistalar, bütün önemli kentleri ele geçirdikten sonra başkent Managua'yı da kuşatarak 17 Temmuz 1979'da 45 yıllık Somoza rejimine son verdiler
Yeni yönetim Somoza ailesinin mülklerini kamulaştırırak, bir dizi devletleştirmeye girişti ve sosyalist ülkelerle yakın ilişkiler kurduBunun üzerine ABD Nikaragua'ya yaptığı ekonomik yaptırımı keserek yönetime karşı gerilla mücadelesi yürüten sağcı Contra'lara geniş çaplı destek vermeye başladıEkonomisi ağır bir bunalıma giren Nikaragua'nın bazı Orta Amerika ülkeleriyle ilişkileri de bozduŞubat 1989'da Orta Amerika ülkeleri başkanlarının El Salvador'da yaptığı toplantıda serbest seçimlere gidilmesi ve Somoza'ya bağlı Ulusal Muhafız örgütünde görev yapmış 1,900 kadar mahkumun serbest bırakılması karşılığnda contra birliklerinin dağıtılması konusunda anlaşmaya varıldıAynı yıl basın özgürlüğünü güvence altına alan ve seçim sistemini yeniden düzenleyen yasalar çıkarıldıAynı yıl ABD Nikaragua'ya karşı beş yıldır uyguladığı ambargoyu kaldırdı
1990'da yapılan serbest seçimlerde Ulusal Muhalefet Birliği (UNO) Ulusal Meclis'teki 92 sandalyeden 51'ini kazandı ve UNO'nun adayı Violeto Barrios de Chamorro başkan oldu1996 ve 2001'deki seçimlerde de Anayasacı Liberal Parti (PLC), FSLN'ye karşı üstünlük sağladıKasım 2006'da yapılan başkanlık seçiminde Daniel Ortega yüzde 3799 oyla, 17 yıl aradan sonra başkanlık görevine getirildi

Doğal Yapı

Nikaragua'nın batı yarısı havzaların ve verimli vadilerin birbirinden ayırdığı bir dizi sarp ve engebeli sıradağla kaplıdırÜlkenin en yüksek noktası Mogoton Dağıdır (2,107 m)Sismik hareketlerin sık görüldüğü batı bölgesinde bazen büyük yıkıma yol açan depremler olurHafif bir eğimle Antil Denizine doğru alçalan doğu yarısını geniş düzlükler kaplarNikaragua'da tropik bir iklim vardırYağış mevsimi ocaktan mayıs ayına değin sürerÜlkenin doğu yarısı batıya göre biraz daha serin ve çok daha fazla yağışlıdırTropik yağmur ormanları batı kıyılarında yoğunlaşmıştır

Nüfus

Toplam nüfusun % 86'sını Mestizolar (% 69) ve beyazlar (% 17) oluştururÖteki melez gruplar Zambolar (Afrikalı-Yerli karışımı) ve Mulattolardır (Avrupalı-Afrikalı karışımı)Toplam nüfus içindeki oranları ancak % 5 olan Amerikan Yerlileri günümüzde yalnızca Sumo,Miskito ve Ramakiye kabilelerini kapsarNüfusun büyük kısmı batı kıyısında yaşarKentlerde oturanların toplam nüfus içindeki oranı % 54'ü bulur

Ekonomi

Nikaragua büyük ölçüde tarım ve hizmet sektörlerine dayanan gelişmekte olan bir ekonomidirTarım ürünleri toplam ihracat içinde yüzde 60'lık bir paya sahiptir (muz,kahve,şeker,sığır eti ve tütün)1980'li yıllarda ülkede yaşanan iç çekişmeler, altyapı tesislerine büyük ölçüde zarar verdiABD'nin, Sandinista yönetimi sırasında uyguladığı ekonomik ambargo nedeniyle, 1980 enflasyon oranı % 13,500'e (1988) kadar ulaştı1990'lı yıllarda yapılan özelleştirmeler sonucunda enflasyon oranı tek sayılı hanelere indirilmiştirHalkın yarıya yakını yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır ve Batı Yarımküresinin en yoksul ülkelerindendir