yesimciwciw
|
Anket Yönetimi
ANKET YÖNTEMİ
Giriş
Günümüz bilimsel çalışmalarında veya ticari amaca yönelik diğer araştırma çalışmalarında çok sık olarak kullanılan bir yöntem olarak anket tekniğini görmekteyiz
Sosyal bilimler başta olmak üzere,bir çok bilim disiplini içinde yer alan araştırma ve çalışmalar için anket veri toplama tekniği büyük önem taşımaktadır
Pazarlama faaliyetlerinin (Marketing) günümüzün globalleşen dünyasında firmalar için büyük önem taşıması,hatta üretim kararlarının bile satılması mümkün ürünlere göre yeniden düzenlenmesi fikri modern işletmecilik yaklaşımının bir gereği olmuştur
Modern pazarlama yaklaşımı,ürettiğini sat yönteminden satacağını üret yöntemine doğru bir gelişim gösterdiğinden ne satılabileceğinin belirlenmesi için anket yoluyla bilgi toplanması çok önemli hale gelmiştir
İşletmelerin potansiyel müşterilerin davranışları ve tercihleri hakkında bilgi sahibi olabilmeleri,gelir durumlarına ilişkin veri toplayabilmeleri veya sattıkları bir mal ve hizmetin müşteri memnuniyeti derecesini ölçebilmeleri amacıyla en çok başvurdukları bilgi toplama yöntemlerinden birisidir
Anket yöntemi sadece bir veri toplama tekniğidir Diğer veri toplama teknikleri ile beraber değerlendirilmesi gerekir Gerektiğinde diğer yöntemlerden de yararlanmak, yapılacak çalışmanın türü ve amacı ne ise ona uygun teknikleri kullanmak amaca daha doğru,çabuk ve kesin olarak ulaşılmasını sağlar
Veri Toplama Tekniğinin Seçimi
Yapılacak çalışmanın içeriğine ve toplanacak verilerin niteliklerine göre uygun tekniğin kullanılması çok önemlidir Veri toplama teknikleri olan gözlem,görüşme (mülakat),belge incelemesi ve anket olarak sıralayabileceğimiz veri toplama teknikleri bir arada değerlendirilerek uygun yöntemin veya yöntemlerin seçilmesi gerekir
Veri toplama tekniğine karar verirken,toplanacak verinin niteliğinin yanı sıra,uygulanacak yöntemin zaman ve maliyet boyutlarının da gözden uzak tutulmaması gerekir
Her veriyi her yöntemle toplamak mümkün olmayabilir Örneğin,sanayide kullanılan bir makinenin hatalı üretim miktarını tespite yönelik bir çalışma yaparken belge incelemesi yöntemi uygun olmaz Burada kullanılması gereken teknik gözlem, ilgili makine sorumlusu ile görüşme yapmak veya her iki tekniği birlikte kullanmak olabilir
Gene aynı şekilde bir poliklinikte muayene olan hasta sayısını tespit edebilmek amacıyla görevlilere anket uygulamak yerine basit bir gözlem yapmak veya hasta kayıt defterini inceleyerek bir tespitte bulunmak (belge incelemesi) daha kolay ve masrafsız olabilecektir
Doğru bilgi,doğru zaman ve makul fiyat olarak tanımlayabileceğimiz formüle göre karar vermek hem zaman hem de maliyet açısından tasarruf sağlayabilecektir Makul fiyat tan kasıt,uygulanacak yöntemin maliyetinin toplanacak bilginin ve yapılacak çalışmanın değerini aşmaması olarak belirtilebilir
Örneğin, kuruluş kararını verme aşamasında olan bir firma için üretmeyi düşündüğü mamulün satış şansını öğrenebilmek hayati önem taşır Burada zaman ve maliyet boyutlarının bir arada düşünülerek bir karara varılması önemlidir Toplanacak bilgi eğer kuruluş aşamasından sonra elde edilirse anlamını yitirir Burada zaman önemlidir Gene aynı şekilde toplayacağı bilgi için katlanacağı masraf,satıştan elde etmeyi düşündüğü kazancı aşıyorsa yine anlamını yitirecek demektir Burada da karşımıza maliyet boyutu çıkmakta
Veri toplama tekniğinin seçimine karar verirken ele alınan teknik başka bir yöntemin uygulanması mümkün veya akılcı olmadığı takdirde uygulanmalıdır
Unutulmamalıdır ki seçilecek yöntem,amacı ve niteliği ne olursa olsun yapılacak çalışma ve araştırmanın bütününü etkileyecektir Seçilecek yöntemin uygun olmaması durumunda bütün bir çalışma güvenilirliğini,objektifliğini ve geçerliliğini yitirebilir
ANKET
3 1 Anketin Tanımı
Anket en basit tanımıyla Soru-cevap tekniğiyle uygulanan sistematik bir veri toplama yöntemidir Önceden belirlenmiş insanlara bir takım sorular sorularak uygulanır Bir çeşit yazılı iletişim tekniği ile uygulanan veri toplama yöntemidir
3 2 Neden Anket
Anket yöntemi ile çok farklı türde veri toplamak mümkündür İnsan davranışları,iş performansları,bilgi düzeyleri,tercihleri,tutumları,inançları,duygu ları v b Bunlardan sadece bazılarıdır
Anket görüşme tekniğinde ortaya çıkan görüşmeci boyutundan yoksun olduğu,yapısı gereği standartlaştırılmaya çok daha elverişli bir yöntemdir Belirli zaman aralıkları ile tekrarlanması gereken araştırmalarda sonuçların karşılaştırılması standartlaşmadan ötürü daha kolay ve anlaşılır olarak yapılabilmektedir
Bilgi daha önceden belirli bir formda bulunmuyorsa anket kullanmak düşünülebilir Konu ile ilgili verilerin arşivlerde,kayıtlarda ya da veri tabanlarında bulunmaması durumunda kullanılabilir
Bir diğer neden de başka bir yöntemin kullanılamaması durumudur Başka bir yöntemi kullanmak veri niteliği,zaman ve maliyet açısından olumsuz özellikler taşıyorsa anket kullanılmalıdır
Geniş kitlelere ulaşılmasını gerektiren durumlarda veya araştırmanın büyük coğrafi bölgeleri kapsamasını gerektiren koşullarda anket kullanmak uygun olabilir Bu tür durumlarda yapılacak çalışmanın gene zaman ve maliyet boyutu ele alındığında en avantajlı yöntem olarak öne çıkmaktadır
3 3 Anketin Avantajları
Anketi cevaplandıranların kimliklerini gizli tutabilme imkanları açısından ankete verdikleri cevaplar daha doğru,daha tutarlı olabilmektedir Çeşitli çekincelerden ötürü veya bazı koşullar altında kişiler bazen cevap vermek istemez veya yanlış,tutarsız bilgiler verebilirler Gizlilik imkanı sağlandığı takdirde bu bilgiler daha doğru hale getirilebilir
Soru ve cevapların yazılı olması neticesinde ankete katılan kişilerin verdikleri cevapları kontrol imkanı vardır Kasıt olmadan yanlış veya eksik bilgi verdiklerini fark etmeleri durumunda cevaplarını düzeltebilirler
Önceki bölümde bahsedilen Büyük kitlelere ulaşmayı gerektiren durumlarda veya geniş coğrafi bölgelerden veri toplanmasını gerektiren hallerde anket uygulamak iyi bir seçim olabilir Bu sayede daha iyi bir örnekleme gurubu oluşturularak bu örneklemenin ana kütleyi temsil etme kabiliyetini artırmak mümkündür
Nihayet cevapların yazılı ve standartlaştırmaya imkan sağlamasından dolayı çeşitli karşılaştırmalara olanak sağlar Analizi,yorumlanması ve raporlanması daha kolay ve masrafsız olmaktadır Süre açısından kısıtlamalar bulunduğu hallerde bu özelliği büyük kolaylık sağlamaktadır
3 4 Anketin Dezavantajları
Anket yazılı bir soru-cevap tekniği olduğu için cevaplayıcılar açısından en azından bir okuma yazma bilgisi gerektirmektedir Alt gelir guruplarında veya gelişmekte olan ülkelerin kırsal ve geri kalmış bölgelerinde okuma yazma bilme oranı düşük olduğu için bu tür guruplara yönelik araştırma çalışmalarında anket uygulanması zor hatta imkansız olmaktadır
Anket çalışmalarının en zayıf taraflarından birisi de cevaplanma oranının düşük olmasıdır Bu düşük cevaplanma oranından dolayı örnekleme sayısı azalmakta ve örneğin ana kütleyi temsil kabiliyeti azalmaktadır
Anketi cevaplayan kişilerin çeşitli nedenlerden ötürü soruları aynı derecede anlayamadıkları ve rast gele cevapladıkları görülmektedir Bu da istenen bilgilerin elde edilmesinde hatalı durumların ortaya çıktığı görülmektedir
Ankete katılanların özellikle mektupla yapılan anketlerde anketi düzenleyen kişi veya kurumlarla irtibat kurması ve anlayamadığı konularda yardım istemesi zor olmaktadır
Ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın düzenlenen soruların anlaşılması zor olmaktadır Anketin en önemli zorluklarından biriside toplanmak istenen verinin karmaşıklığına göre soru düzenlemektir Soruların kolay anlaşılabilmesi adına yapılan çalışmalar bazen istenen verinin elde edilmesine engel olmaktadır Bilgi etraflıca ele alınmak istendiğinde bu sefer de düzenlenen sorular anlaşılamamaktadır
Ankete Hazırlık Safhası
4 1 Ankete Hazırlık çalışmaları
Ankete hazırlık çalışmalarına başlanırken göz önüne alınması gereken ilk nokta”Anketin amacı ne olacak?” sorusuna yanıt aramaktır
Net bir amaç ortaya konulmadığı sürece anket için harcana çabalar çok farklı,bazen de zıt sonuçlara yönlendirebilecektir Bu da kaynakların ziyan olmasına,yararsız veriler elde edilebilmesine yol açabilecektir
Anket hazırlanırken ana kütleyi temsil edecek örneklemenin iyi seçilmesi,özelliklerinin bilinmesi,anketi cevaplayacakların eğitim ve ekonomik durumları,sosyal ve politik özellikleri iyi bilinmelidir İnsanların dini inançlarına saygılı olunmalı,çelişecek soruların hazırlanmasından kaçınılmalıdır Hazırlanacak soruların ilgi,kavrayış ve anlayış durumlarına uygun olması gerekmektedir
Anket uygulanırken belli bir organizasyon içindeki kişilere organizasyonla ilgili sorular yöneltilirse bu durum ister istemez cevaplayıcıların ilgilerinin organizasyona yönelmesine ve bir beklenti içine girmelerine neden olacaktır Bunun tahmin edilip bir şekilde önlemlerinin alınması gerekmektedir Örneğin,iş yeri tatmini ile ilgili olarak yapılan bir anket çalışmasında, çalışanlar iş yeri ile ilgili olumsuzlukların giderilmesi beklentisine girecek ve bunlar giderilmediği takdirde huzursuzluklar, olumsuz tutum ve davranışlar başlayabilecektir
Anketin uzunluğu önemli bir konudur Daha çok ve ayrıntılı bilgi toplayabilmek adına uzun anketler düzenlememek gerekir Cevaplandırması çok zaman alan ve uzun süren anketler,ankete katılanları sıkacak ve ilgilerinin kaybolmasına neden olacaktır
Hangi bilgilere ihtiyaç duyulduğu belirlenmelidir Sorular özelliklerine göre guruplanmalı,aynı konudaki sorular bir araya getirilmelidir Böylece anketi cevaplayan kişi anketteki düşünceye uyumda zorluk çekmeyecektir genel nitelikteki sorular önce özel ve detay niteliğindeki sorular sonlara doğru sorulmalıdır Örneğin,”okuldan sonra bir işte çalışıyor musunuz?” Sorusu” Çalışmalarınız derslerinizi etkiliyor mu?” Gibi bir sorudan önce gelmelidir Sorular sistemli hazırlanmalı ve uzun süre düşünmeyi gerektirmemelidir
Anketle beraber bir mektup ve açıklama hazırlanmalı;anketin gönderildiği kimselere amaç,verilerin nerede kullanılacağı,neden böyle bir çalışmaya ihtiyaç duyulduğu açıklanmalıdır
Bir diğer önemli konuda anketin sonuçlarını kimin kullanacağı veya sonuçların ne tür bir çalışma için gerekli olacağı konusudur Ankete kimler ihtiyaç duyuyor?Ne tür bilgilere ihtiyaç var?Elde edilecek verilere dayalı ne tür kararlar verilecek?Detay bilgiler mi,yoksa genel bilgiler mi gerekli?Gibi sorulara verilecek yanıtlar anketin ve soruların şeklini ve kapsamını belirleyecektir
Anketi uygulamaktan sorumlu olacak kişilerin belirlenmesi gerekir Anketi genellikle birkaç kişiden oluşan küçük takımlar tarafından hazırlanır ve yönetilir Anketi hazırlayan kimselerin konu ile ilgili az çok bilgi sahibi olması,ayrıca planlama ve istatistik yöntemler konularında tecrübeli olmaları oluşabilecek hataların anında giderilebilmesine yardımcı olacaktır
Ankette kullanılacak soruların türlerinin seçimi,anketin uygulanma biçimine karar verilmesi,cevap formatının seçilmesi gibi aşamalardan sonra sıra artık anketin oluşturulup test edilmesi ve varsa aksaklıkların giderilmesi aşamasına geçilebilir
4 2 Anketin Test edilmesi
Taslak bir anket hazırlandıktan sonra anketi geliştirmek ve muhtemel hataları giderebilmek amacıyla anketin test edilmesi aşamasına geçilir Test örnek guruba dağıtılmadan önce güvenilirlik ve geçerliliğinden emin olmak için yapılır Test örnek gurubu temsil eden daha küçük bir guruba uygulanır
Teste katılacak gurup bir araya toplanır Ankete katılanlardan anketi aldıkları zaman değerlendirmelerini,açık ve anlaşılır olamayan soruları eksik başlıkları,tamamlanması gereken yerleri belirlemeleri istenir
Ankete katılacak kişilerden not almaları istenir Bazı kişiler topluluk içinde rahatça tenkitte bulunamazlar Anket sonrasında anket formaları toplanır ve yorum notları incelenmek vasıtasıyla eksiklikler tespit edilmeye çalışılır
Zaman etüdü yapılarak anketin süresi ölçülür Buna göre daha kısamı,yoksa daha uzun mu olacağına karar verilir Genellikle on beş dakikadan uzun süren anketler uygun değildir
Herkes anketi tamamladıktan sonra gurupla birlikte anket beraber tartışılır Önemli konuların anket dışında kalıp kalmadığına bakılır Bazen ilk anda gözden kaçabilen aksaklıklar,ilk anda bir şey ifade etmeyen bilgiler bu tür bir yaklaşımla düzeltilme imkanına kavuşur
Anket Uygulama Teknikleri
5 1 Yüz Yüze Anket
Cevaplandıracak kişiyle bir araya gelerek anket uygulanır Çeşitli faydalarının yanı sıra bazı dezavantajları da vardır
Yüz yüze anket uygulaması anketin cevaplanmama oranını azaltır Bu teknik uygulanırken aynı zamanda bir başka teknik olan gözlem tekniğinin uygulanmasına imkan sağladığından daha fazla bilgi edinilmesini ve sağlanan bilgilerinin doğruluğunun test edilmesini sağlar Diğer yöntemlere göre çok daha esnektir Uygulanması sırsında cevaplandırıcının anlayamadığı soruları sorarak daha doğru ve tutarlı bilgiler verilmesini sağlar
Olumsuz yönlerinden bir tanesi maliyetinin oldukça yüksek olmasıdır Aynı zamanda uygulanması uzun bir zaman gerektirdiğinden süre açısından geniş bir zaman dilimi gerektirir
Anketin uygulanması esnasında görüşmecinin varlığından dolayı etki etme, tesir etme,yönlendirmeler olabilir Hayali görüşmeler yapılabilir Anketörlerin aldatması yaşanabilir Uygun olmayan cevaplayıcıların seçilmesinden kaynaklanan hatalar yaşanabilir
5 2 Telefonla Yapılan Anket
Diğer araçlarla uygulanan anket türlerine göre oldukça ucuz bir yöntemdir telefonla yapılan anketlerde çok kısa zaman da veri elde edilebilir Yönetimi daha kolay olan bir yöntemdir Çok sayıda Uygulayıcı gerektirmediği ve fiziki olarak uzakta olmadıkları için herhangi bir hata varsa müdahale edip düzeltmek kolaydır Posta ile yapılacak bir anket oranla daha esnek,yüz yüze uygulanan ankete oranla daha az esnek bir yöntemdir
Ancak telefon ile yapılan anketlerde sınırlı sayıda veri elde edilebilir Bilgiler daha kısıtlı kalabilmektedir Herkesin telefonu bulunmamasından,bulunsa bile kayıtlarına ulaşılamamasından dolayı anket yapılamayabilir
Bu yöntemle toplanan bilgilerin doğruluğunun test edilmesi zordur Telefonda konuşan kişinin ses tonundan ve vurgulamalarından yanlış anlamlar çıkarılabilir Ayrıca şive veya lehçe farklılıklarından dolayı yanlışlıklar olabilir
5 3 Posta Yolu İle Anket
Posta yolu ile uygulanan anketlerde geniş bir coğrafi alanı kapsayan kişilere çok ucuz ve az bir zamanda ulaşmak ve onlardan veri toplamak mümkündür Aynı zamanda çeşitli ve ayrıntılı konuları araştırmaya imkan verir
Anketör veya mülakatçı olmadan yapıldığı için bunlardan kaynaklanacak hataların payı sıfıra indirgenmiş olur
Posta ile yapılacak anketlerin en olumsuz tarafı cevaplanma oranının çok düşük kalmasıdır Bu tür düşük oranlar örneğin ana kütleyi temsil edebilme özelliğini azaltır Bu nedenle posta yolu ile anket uygulanırken cevap vermeyi teşvik etmek amacıyla başka yöntemlerle desteklenmesi gerekir Örneğin,belli aralıklarla telefon edilerek anket hatırlatılır ve cevaplandırılması istenir
Postaya veriliş tarihi not alınarak cevap gelmemesi durumunda açıklayıcı bir mektup yazılarak yeni bir anket formu gönderilir
Diğer yöntemlere nazaran uzun bir süre gerektirir Aynı zamanda soruların tam olarak anlaşılıp anlaşılmadığından emin olunamaz
Anket cevaplandırılsa bile hedef alınan kişi tarafından doldurulduğundan emin olunamaz Cevap formu alındıktan sonra telefon ile anket hakkında birkaç soru sorularak bu durum tespit edilebilir
Şayet cevaplanma oranı düşük kalırsa birim başına düşen maliyet yükselir Bu durumda elde edilmek istenen bilginin değeri ile maliyeti arasındaki fark olumsuz bakımdan açılabilir
5 4İnternet Yolu İle Anket
1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren hayatımıza giren internet aracılığı ile de anket uygulanmaktadır Ancak çok sınırlı sayıda veri elde edilir Kullanımı belirli bir bedel gerektirdiğinden ve bu bedel kullanıma bağlı olarak arttığından dolayı cevaplandırma oranı düşük kalmaktadır Ancak belirli bir gelir gurubuna sahip insanlar tarafından veya iş yerlerinde bu tür çalışmalara zaman ayırabilecek, eğitim düzeyi yüksek veya bilgisayar kullanımını bilen insanlar tarafından cevaplandırılır Ancak verilerin tasnifi,analizi,yorumlanması ve yayımı çok hızlı olmaktadır
Anket Maddelerinin Hazırlanması
6 1 Soruların hazırlanması
Daha önce de değinildiği gibi anket sorularının hazırlanması esnasında ne tür bilgi elde edilmek istendiği ve kimler tarafından kullanılacağı önem taşır Genel bilgiler yeterli olacak mı,yoksa detay bilgilere ihtiyaç olacak mı?Bunun net biçimde ortaya konulması gerekir Genel nitelikteki sorular önce,özel ve detay nitelikteki sorular daha sonra sorulmalıdır
Kişilerin özel hayatlarına,gelir durumlarına,dini inançlarına,politik tercihlerine ilişkin sorular rahatsız edici olabilir ve cevaplanma şansı azalır Bu tür cevaplar mümkünse doğrudan değil de dolaylı sorularla anlaşılmaya çalışılmalıdır Örneğin,”Geliriniz ne kadar?”gibi bir soru yerine aylık harcama tutarları ile ilgili sorulacak sorular yoluyla geliri ortaya çıkarmak daha doğru sonuçlar vermektedir
Yapılan araştırmalarda özellikle düşük gelir guruplarına dahil olan kişilerin gelir durumları ile ilgili sorulara yanıltıcı bilgiler vererek,gelirlerini olduğundan daha yüksek gösterme eğilimi içine girebildiklerini göstermiştir
Soruların özelliklerine ve türlerine göre ayrılması ve sistematik olarak sorulması anketin düşünme sistemine uyum sağlamayı kolaylaştırır
Sorularda yer alan ifadeler net olmalı ve kolayca anlaşılmalıdır Teknik terimler,kısaltmalar ve özel anlamı olan deyişler yer almamalıdır Konuya mümkün olduğunca çabuk gelinmeli ankete katılanların dikkatinin dağılmasına izin verilmemelidir
Her bir soru maddesi tek bir fikir,konu ya da olay üzerinde durulmalıdır Bunun için”ya da”,”veya” gibi bağlaçları kullanmamak gerekir İfadeler yeterince açık olmalı,herkes tarafından aynı anlaşılmalı gerekirse ek açıklamalar yapılmalıdır
Doğru cevap verildiğinden iyice emin olunmak istenen soruların sağlaması bir başka soru ile anketin başka yerinde yapılmalıdır
6 1 1 Kapalı sonlu sorular
En basit türdeki kapalı tip soru”Evet”veya”Hayır” şeklinde cevaplandırılacak iki zıt alternatifli sorulardır Soru alternatiflerden birinin seçimi ile cevaplanmış olur
Örneğin,Sizce tüketicinin korunması firmaların görevimidir?İşaretleyiniz
(x) Evet
( ) Hayır
Kapalı tipte sorular,yanlarında belirli ifadelerin yer aldığı iki veya daha fazla alternatifli sorularda olabilirler Bu durumda cevaplayıcı kendisine en uygun olan seçeneği işaretleyecektir
Örneğin,Evinizin yiyecek ihtiyacını genellikle nereden sağlarsınız?Seçeneklerden birini işaretleyiniz
(x) Mahalle bakkalından
( ) En yakın süper marketten
( ) Pazardan
Alternatiflerden sadece birinin işaretlenmesi istenebileceği gibi,birden fazla alternatifin de işaretlenmesi istenebilir Bu durumda diğer alternatifler için de bilgi sahibi olunmuş olunur Cevaplayıcı her iki seçeneği de işaretlemeyi uygun görürse bu sefer öncelik verme sorunu ortaya çıkacaktır
Örneğin,Evinizin yiyecek ihtiyacını nereden temin ediyorsunuz?uygun alternatifleri işaretleyiniz
(x) Mahalle bakkalından
(x) En yakın süper marketten
( ) Pazardan
Burada görüldüğü gibi bir öncelik veya şıklardan hangisine ağırlık verildiğinin bilinmemesi,anlaşılamaması gibi bir durum ortaya çıkmaktadır Buna engel olmak için,cevaplayıcıdan alternatifleri önem sırasına koyması istenebilir
Örneğin,Evinizin yiyecek ihtiyacını nerelerden temin ediyorsunuz?Sıralanan alternatifleri inceleyerek,şayet birden fazla yerden alış veriş yapıyorsanız,tercih sırasına göre sıralama yapınız En fazla alış veriş yaptığınız yere 1,İkinciye 2,üçüncüye 3 şeklinde değerler vererek sıralayınız Hiç birinden alış veriş yapmıyorsanız sıralamaya sokmayınız
(2) Mahalle bakkalından
(1)En yakın süper marketten
(3) Pazardan
Görüldüğü gibi bu tür alternatif çoğaltması ile daha ayrıntılı bilgi elde etmek mümkündür Ancak belli bir sayıdan fazla alternatif olması durumunda cevaplandırmak güçleşir Bu tür sorularda alternatif sayısının altı veya yediden fazla olmaması önerilir
Kapalı tipteki soruların guruplanması ve tasnifi kolaydır Analiz ve yorumlanması aşamasında kolaylık sağlar Ancak elde edilen veriler kategorize edildiğinden sınırlı veri elde edilir
6 1 2 Açık Sonlu Sorular
Cevaplayıcıya bir soru sorulur ve cevabı tamamen kendisinin yazması istenir Örneğin,Sizce iyi bir deterjanın özellikleri nelerdir?Lütfen yazınız Şeklindeki bir soru açık uçlu bir sorudur Böyle bir soru geldiğinde cevaplayıcı düşünecek ve düşündüklerini yazacak
Bu tür sorularda daha ayrıntılı bilgi edinme imkanı var Ancak sınıflandırılması ve analizi zordur
İyi bir anket düzenlemek için iki türdeki sorulardan gerektiği ölçüde yararlanmamız gerekir Bazen iki tür soruyu birleştirerek kullanabiliriz Örneğin kapalı tipte alternatifleri belirtir,bir alternatifin seçilmesi durumunda nedenlerini serbestçe belirtmesini isteyebiliriz
Bu tür bir yaklaşımla hem sınıflandırmada belli ölçüde kolaylık sağlamış olur,hem de gerektiğinde ayrıntılı bilgi edinebilme imkanı göz ardı etmemiş oluruz Ancak açık uçlu soruların ve cevapların yer aldığı anketleri belli istatistiksel kategorilere sokmak oldukça zordur Verilecek her değişik cevap türü ile birlikte yeni bir guruplama yapma ihtimali vardır Bu da ayrıntılarda boğulma tehlikesi yaratabilir Belli özelliklerin incelenmesine yönelik araştırmalarda amaçtan uzaklaştırıcı bir etki yaratabilir
Sonuçların Değerlemesi Ve Sunumu
Anket çalışmasının bitiminde elde edilen sonuçlar özetlenmeli,analiz edilmeli ve yorumlanmalıdır Sunum ve anlaşılmayı kolaylaştırmak için verilen cevapların sınıflandırılması ve bir araya getirilmesi gerekecektir Aynı kategorideki cevaplayıcılardan alınan sonuçlar belli guruplandırmalara tabi tutularak cevaplar biraz daha ayrıntılı hale getirilebilir Örneğin,cevaplayıcılar yaşlarına göre bir guruplandırmaya tabi tutulabilirler
Sonuçların analiz edilmesinde çok çeşitli istatistiki yöntemler kullanılabilir En basit olarak frekans dağılımı yapılarak,cevaplar guruplarına göre ayrılır
En son aşamada sonuçlar ilgili kişilere sunulmak veya ait olduğu çalışmada yerini almak üzere rapor haline getirilerek çalışma tamamlanmış olur Gereken yerlerde anket sonuçlarını grafiklerle göstermek görsel anlamda anlaşılmayı kolaylaştırmak adına baş vurulabilecek bir yöntem olabilir
__________________
|