Sodyum

SODYUM:


“Sodyum” (Na) hücre dışındaki katyonlar arasında en çok bulunan madendir Sodyum vücudun asit-baz dengesinin ayarlanmasında etkili olduğu gibi, organizmadaki ozmotik basıncın oluşmasına da katkıda bulunarak, vücudun su tutmasını sağlamaktadır Sodyum aynı zamanda kas hücrelerinin kasılma işlevinde, hücre içi ile hücrelerarası ortam arasındaki su ve elektrolit alışverişinde görev alan bir madendir Hergün besinlerle ahnan sodyumun miktarı 3 g kadardır Sodyumun vücuttan atılmasını sağlayan en önemli iki mekanizma ise terleme ve idrardır Bu nedenlerle sıcakta terlemiş olan kimselerin duşla birlikte bir miktar da tuz almaları gereklidirOrganizmadaki tuz fazlalığı da tuz azlığı da olumsuz sonuçlar yaratmaktadır, örneğin fazla tuzlu yiyen kimselerde kandaki tuz miktarı artmaktadır Bu ise belli bir tansiyon yükselmesine neden olmaktadırBilindiği gibi tansiyon yüksekliği ise damar sertliği ile yakından ilgilidir Vücutta sodyum azalması kusma, kas güçsüzlüğü ve ağrıları, bilinç bulanıklığı ve solunum yetmezliği belirtilerine yol açabilmektedir Addison hastalığında kanda sodyum azlığı gelişir Müzmin böbrek yetmezliğinin başlangıç dönemlerinde de hasta idrar yoluyla çok sodyum kaybettiği için sodyum yetmezliğine (hiponatremi) düşebilir
Aşağıdaki tabloda bazı yiyeceklerin 100 gramında
Yiyecek Sodyum mg Potasyum mg
Sofra tuzu 38750 4
Baking powder 10000 150
Salamura zeytin 1500-5500 70-130
Dereotu 1000-1500 200-250
Tuzlu tereyağı 1000 20-25
Peynir 600-800 90-100
Bisküvi-Çörek 1000-1500 125-150
Ekmek 500-600 125-150
Beyin 125-150 200-250
Böbrek 150-175 200-225
Kuzu eti 75 300
Sığır eti 70 350-375
Kuru baklagil 25 800-1200
Çekilmiş kahve 75 32500
Maydanoz 50 750
Patates 5 425
Ispanak 75 680
Marul 30 800
Domates 3 250
Havuç 50 350
Portakal 2 200
Muz 2 375
Lahana 25 250
Patlıcan 3 220
Elma 2 100
bulunan sodyum ve potasyum miktarları verilmiştirHücre dışı sıvıların en önemli katyonu sodyumdur Genel olarak klorür ve bikarbonat iyonları ile birleşmiş durumda bulunurlar ve böylece ortamın asit-baz dengesini ayarlarlar Sodyum aynı zamanda vücut sıvılarının ozmotik baskısını da sağlar ve böylece aşırı su yitimini önler Vücudun beslenme alışkanlığına göre aldığı günlük tuz oranının % 90-95′i yeniden idrar yoluyla atılır Alınan tuzun niceliğiyle diyastolik kan basıncı arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu bilinmektedir Böylece aşırı ölçüde sodyum klorür (sofra tuzu) alınması hipertansiyona neden olur ya da daha önceden varsa artırır