Türkiye’de Ulaşım

Türkiye’de Ulaşım

Türkiye’de ulaşımı Etkileyen Etmenler

Yer şekilleri : Türkiye’de dağ sıraları doğu-batı uzanışlı olduğundan yolların doğrultusu da aynıdır Kuzey-Güney yönlü ulaşım ancak geçitlerle sağlanmaktadır

İklim : Özellikle yükseltinin fazla olduğu Doğu Anadolu’da yoğun kar yağışı ve kar örtüsünün uzun süre yerde kalması ulaşımı olumsuz etkiler

Ekonomik Koşullar : Ulaşımın gelişmesini engelleyen etmenlerden birisi de yol yapım giderleridir Ayrıca yol, tünel, köprü yapımında çalışacak teknik elemanlar da yetersizdir

Ulaşım Türleri

Kara Ulaşımı : Türkiye özel konumu nedeniyle Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan ana yollar üzerinde yer almaktadır Türkiye’de kara ulaşımı karayolu ve demiryolu ile sağlanmaktadır

Karayolu : Karayolu ulaşımının önem kazanması ve gelişmesi 1950’li yıllarda başlamıştır Karayolu ulaşımındaki gelişmeler özellikle son yıllarda hız kazanmıştır Bu gelişme karayolu taşımacılığının daha hızlı olmasına ve en ücra yerlere karayolu ile ulaşım olanağının bulunmasına bağlıdır

Demiryolu : Ülkemizdeki ilk demiryolları Osmanlılar döneminde yapılmıştır Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryoluna daha fazla önem verilmiş ve demiryolları ulusallaştırılmıştır Demiryolu hem önemli kentleri birbirine bağlaması hem de Anadolu’yu çevreleyen denizlerle bağlantıyı sağlaması nedeniyle büyük önem taşır Ancak ülkemizde demiryolu taşımacılığı yavaş olması nedeniyle karayolu taşımacılığı ile rekabet edemez

UYARI : Türkiye’de en yaygın olarak kullanılan ulaşım yolu karayollarıdır Nedeni karayollarının en ücra yerlere kadar ulaşması ve ulaşımın daha hızlı yapılabilmesidir

Hava Ulaşımı : Türkiye’de sivil havacılık 1933’ten sonra gelişmeye başlamıştır Diğer ulaşım türlerine göre daha hızlıdır Havayolu ile her yere ulaşılamadığından ekonomik değildir Birçok ülkeye uçak seferleri bulunmasına karşın, hava ulaşımı yeterince gelişmemiştir

Deniz Ulaşımı : Türkiye 3 tarafı denizlerle çevrili bir yarımada özelliği taşımaktadır Bu nedenle denizyolu ulaşımı bakımından elverişli koşullara sahiptir Deniz taşımacılığı demiryolu ulaşımı gibi ekonomik bir taşımacılıktır Son yıllarda deniz ticaret filomuzun deniz ticaretindeki payı % 30’a ulaşmıştır

Önemli Limanlar : Bir kıyı kentinin liman olarak gelişmesi ardelinin büyüklüğüne, bölgedeki ürünlerin zenginliğine ve ardeli ile olan ulaşım kolaylığına bağlıdır Önemli liman kentlerimiz, Mersin, İstanbul, İzmir, İzmit, İskenderun, Trabzon, Zonguldak, Bandırma ve Antalya’dır

Türkiye’de Ticaret

Gerek iç gerekse dış ticaret temelde mal alım ve satımına dayanır Bir yerde ticaretin gelişmesinde ulaşım kolaylığı büyük önem taşır

İç Ticaret : İç ticaret ülke sınırları içinde gerçekleşen ticarettir Türkiye’nin bölgelerinde tarım ürünlerinin ve endüstriyel üretimin farklılık göstermesi, iç ticaretin canlanmasını sağlamıştır Marmara Bölgesi ticaretin çok geliştiği bir bölgemizdir İki kıtayı birbirine bağlayan boğazların varlığı ve endüstrinin çok geliştiği bir bölge olması da ticaretin canlanmasında etkili olmuştur En büyük ticaret merkezimiz İstanbul’u İzmir izler Ayrıca Pazar, panayır ve fuarların iç ticarete önemli katkısı vardır

Dış Ticaret : Türkiye’nin dış ticaretinde son yıllarda önemli gelişmeler olmasına karşın, dış alım dış satımdan daha fazladır Çünkü dış alımda sanayi ürünleri, dış satımda ise tarım ürünleri ağırlıklıdır Türkiye’nin dış ticaretinde OECD ülkeleri başta gelir

Dış Alım : Türkiye’nin dışarıdan satın aldığı ürünlerin başında petrol ve endüstri ürünleri gelir Son yıllarda dış alımın yaklaşık % 40’ı makinelerden oluşmaktadır Endüstri malları, ham petrol, makineler, kimyasal maddeler, fosfat, demir-çelik ürünleri, asit ve bazlar, kağıt, kauçuk, plastik maddeler, yapay gübre başlıca dış alım ürünleridir

Dış Satım : Türkiye’nin dışarıya sattıkları arasında tarım ürünleri ve madenler önem taşımaktadır Ancak dış satımda madenlerin payı, endüstrinin gelişmesine bağlı olarak azalmıştır Pamuk, tütün, fındık, kuru üzüm, incir, baklagiller, zeytin, canlı hayvan, deri, yapağı, maden (krom, bor mineralleri, civa, tuz, çinko, kurşun, zımpara taşı), dokuma ürünleri, şeker, sigara, içki, halı ve kilim, konfeksiyon ürünleri başlıca dış satım ürünleridir

Transit Ticaret : Türkiye özel konumu nedeniyle transit ticaretin gelişmesine elverişli bir ülkedir Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan en kısa, en ekonomik karayolu ülkemizden geçmektedir Transit taşımacılıkta, mal yüklü kara ve deniz taşıtları yükleme-boşaltma yapmadan ülke topraklarından geçtiği için hizmet giderleri karşılığında gelir sağlanır Günümüzde Anadolu’dan her yıl 35-40 bin tır geçiş yapmaktadır

Türkiye’de Turizm

Türkiye’de Turizmi Etkileyen Etmenler

İklim Koşulları : Türkiye ılıman kuşakta bulunduğundan deniz turizminin gelişmesine uygun iklim koşullarına sahiptir Özellikle Ege, Akdeniz ve Güney Marmara kıyıları deniz turizmi açısından önem taşımaktadır Her mevsim yağışlı Karadeniz kıyılarında ise deniz turizmi gelişmemiştir

Yer şekilleri : Türkiye ortalama yükseltisi fazla olduğundan kış turizmi açısından önemli bir çekiciliğe sahiptir Özellikle kar yağışının fazla olduğu Uludağ, Erciyes gibi dağlarda kış turizmine yönelik kayak merkezleri bulunmaktadır Türkiye’de peribacaları ve karstik şekiller de turizm için önem taşımaktadır

Tarihi Özellikler : Anadolu tarih öncesi çağlardan bu yana çeşitli uygarlıkların kurulduğu bir yerdir Bu dönemlerden kalan yapıtlar tarihi turizmin gelişmesine katkıda bulunmaktadır

Festivaller ve Fuarlar: Uluslar arası düzenlenen festival ve fuarlar özellikle dış turizmin canlanmasını sağlar Bunlar içinde en önemlisi İzmir Enternasyonal fuarıdır

Turizmin Etkileri

Bir bölgede turizmin gelişmesi,

• İç ve dış ticareti canlandırır
• İnşaat, mobilya, hediyelik eşya gibi sektörlerin gelişmesini sağlar
• Ulaşımın gelişmesini sağlar
• Bölgeler ve ülkeler arasındaki kültür alışverişini kolaylaştırır
• İnsanları birbirine yakınlaştırır
• Haberleşme olanaklarının gelişmesini sağlar
• Ülke ekonomisine büyük ölçüde katkıda bulunur

Türkiye’nin Turistik Varlıkları

Türkiye çeşitlilik gösteren doğal güzellikleri ve zengin tarihi kalıntılarıyla önemli bir turizm potansiyeline sahiptir Ilıman kuşakta yer alması nedeniyle 4 mevsimin belirgin yaşandığı ülkemizde özellikle Akdeniz ve Ege kıyılarında deniz turizmi gelişme göstermiştir Çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış olması da tarihi turizmin gelişmesinde önemli paya sahiptir Milli parklar, çeşitli yer şekilleri ve bitki türlerinin bulunduğu Türkiye’de doğa turizmi son yıllarda deniz turizmi kadar ilgi görmeye başlamıştır Uluslar arası düzenlenen festivaller ve fuarlarda ülkemizdeki turizm çeşitliliğini dışarıya sunmamızda etkili olmaktadır

Turizmin Türkiye Ekonomisindeki Yeri

Turizm gelirlerinin ülke ekonomisine katkısı özellikle dış ticaret gelirleri açısından büyük önem taşır İspanya, İtalya gibi birçok ülke dış ticaret açığının kapanmasında turizm gelirlerinden yararlanmaktadır Türkiye’ye son yıllarda gelen turist sayısının artmasına bağlı olarak turizm gelirinin ekonomiye katkısı artmıştır Dış ticaret gelirlerimizin yaklaşık % 15-20’si turizmden sağlanmaktadır