Nüfus Ve Nüfus Sayımları

Nüfus ve nüfus sayımları Nüfus: Sınırları belli bir alanda yaşayan insanların sayısıdır Bu alan ; Yöre, Bölüm, Bölge, Ülke, Kıta vb olabilir

Demografi: Dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun; Yapısını, Dağılışını ve Hareketlerini inceleyen bilim dalıdır Yunanca demos (halk) ve graphein (yazmak) kelimelerinden meydana gelmiştir

Nüfus Sayımı

• Belli bir zamanda, bir ülke sınırları içinde kişilere yönelik yapılan;
• Demografik,
• Ekonomik,
• Sosyal ,
• verilerin toplanması ve değerlendirilmesidir

Nüfus Sayımlarının Tarihçesi

Tarih boyunca çeşitli amaçlarla bir çok nüfus sayımı yapılmıştır Bu nüfus sayımları ile; Çağın özelliklerine göre değişik bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır

20 Yüzyıl Öncesi Nüfus Sayımlarının Amaçları

1- Asker sayısını belirlemek
2- Vergi yükümlülerini belirlemek

Modern Nüfus Sayımlarının Amaçları

Nüfus miktarını,
Yaş gruplarını,
Kırsal ve Kentsel nüfusu,
Nüfusun eğitim durumunu,
Nüfusun mesleklere dağılımını,
Nüfusun cinsiyet durumunu,
Nüfus hareketleri ( Göçler )
Nüfusun, Konut, Sağlık, Beslenme vb

İlk Nüfus Sayımları

Osmanlı Devleti’nde ilk kapsamlı nüfus sayımı; Sultan II Mahmud zamanında (1831) yapılmıştır Bu sayım, asker ve vergi yükümlülerini belirlemek için yapılmıştır



Modern nüfus sayımları Dünya’da ilk olarak İskandinav ülkelerinde yapılmıştır Çin’de ilk modern nüfus sayımı 1953 te yapılmıştır Bu sayımla Dünya nüfusunun 1/5 i resmi kayıtlara geçirilmiştir NOT: Türkiye’de modern anlamdaki ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır

Etkinlik

Erkek Nüfus: 24000000
Kadın Nüfus: 22000000
Kent Nüfusu: 34000000
Kır Nüfusu: 12000000
65+ Yaş Nüfus: 2300000
Çalışmayan Nüfus: 4000000
Okuma-Yazma Bilen Nüfus: 35000000
0 – 14 Yaş: 27600000

Toplam Nüfus: 46 Milyon
Kentleşme Oranı: % 75
Yaşlı Nüfus Oranı: % 5
Bağımlı nüfus Oranı: % 65
Çocuk Nüfus Oranı: % 60

Dünya Nüfusu’nun Tarihsel Değişimi

Ortalama
Saniye de 2-3 kişi
Dakikada 140 kişi
Günde 200 bin kişi
Her ay 6 milyon kişi
Her yıl 73 milyon kişi DÜNYA NÜFUSUNA KATILMAKTADIR!

Geçmiş çağlardan günümüze Dünya nüfusu genel olarak artma eğilimi göstermiştir Dünya nüfusu tarih boyunca 3 büyük sıçrama dönemi yaşamıştır

1 İnsanların Alet Yapmaya Başlaması ( Paleolitik Çağ)
2 İnsanların Yerleşik Hayata Geçmesi ( Neolitik Çağ: MÖ 8000 5500 )
3 Sanayi İnkılabı ( 1750 - Günümüz )

1 PALEOLİTİK ÇAĞ (? – MÖ 10 000 )

Bu çağda, çakmaktaşı, hayvan kemikleri ve ağaç gibi doğal maddelerden yapılan ilk aletlerin kullanılmaya başlandığı ve insanların mağaralarda "büyük gruplar" biçiminde yaşadıkları bilinmektedir



Paleolitik insanı, besinini avcılık ve toplayıcılık yoluyla tüketime hazır olarak sağlamaktaydı Ateş, bu çağda bulunmuş ve çiğ yenemeyen besinleri pişirmeye, ısınmaya, yırtıcı hayvanlardan korunmaya yaramıştır



2NEOLİTİK ÇAĞ:

Son buzul çağının bitişiyle iklimde meydana gelen değişim daha ılıman ortamda yaşayan bitki ve hayvan türlerinin çoğalmasına olanak vermiş, günümüzdekine benzer doğal bir ortam oluşmuştur Bu olumlu değişimin sonucunda insanlık tarihinin ilk büyük devrimi olarak kabul edilen NEOLİTİK DEVRİM yaşanmıştır Neolitik devrim insan topluluklarının binlerce yıl boyunca geçimini sağladığı avcılık ve toplayıcılık yerine üretime başlaması yani tarım ve hayvancılığı öğrenmesidir





3SANAYİ İNKILABI ( 1750 - )

Sanayi Devrimi ile (özellikle Avrupa’da) yaşam düzeyi yükseldi Beslenme ve sağlık koşulları iyileşti Tıp bilimi geliştiUlaşım ve iletişim kolaylaştı Yükselen yaşam standartları ile ölüm oranı azaldı ve ortalama insan ömrü uzadı Sanayi devrimi nüfusun artışı kadar dağılışını da etkilemiştir(Göçleri artırmıştır)

Sanayi devriminin en önemli gelişmelerinden birisi buharlı makinelerin bulunuşudur




Dünya’da Nüfusun Alansal Dağılışı



Doğal nüfus artışı

Doğal nüfus artışı neye denir?
Bir yerde ,bir yıl içersinde doğanlarla ölenler arasındaki sayısal farka doğal nüfus artışı denir (Doğum-Ölüm) Bir ülkede doğumlarla kazanılan nüfus, ölümlerle kaybedilen nüfustan fazla ise orada doğal nüfus artışı var demektir Bu oran yüzde yada binde olarak ifade edilir Bir ülkenin nüfusunun artmasında etkili faktörler:

Doğumların artması
Yaşam şartlarının iyileşmesi
Tıptaki gelişmeler
Salgın hastalıkların önlenmesi

NÜFUS PİRAMİTLERİ DÜZGÜN ÜÇGEN



Doğum-ölüm oranları yüksektir
Genç nüfus fazla – yaşlı nüfus azdır
Gelişmemiş ülke özelliğini yansıtır
Orta ve Kuzey Afrika ülkeleri
ÖRNEK: Bangladeş

NÜFUS PİRAMİTLERİ KENARLARI İÇ BÜKEY PİRAMİT



Doğum çok ölüm ölüm azdır 0-5 Yaş grubundaki ölüm oranları azalmaya başlamıştır Gelişmekte ülkelerin nüfus piramitidir Örnek: İran ve Nijerya

Nüfus piramitleri Arı kovanı piramidi




Doğum ve ölüm azdır Taban ve orta kesim dengeli, Gelişmiş sanayi toplumlarının nüfus piramitidir Örnek:İngiltere,Fransa,İsveç

NÜFUS PİRAMİTLERİ Asimetrik Şekilli Piramit



Doğum oranında hızlı bir düşüş vardır Ölüm oranlarında da düşüş vardır
Japonya gibi hızla gelişen ülkelerde görülür

NÜFUS PİRAMİTLERİ ÇAN BİÇİMLİ PİRAMİT



Geçmişte doğum ve ölüm oranlarının düşük olduğu daha sonra arttığını ifade eder ABD ve Kanada örnek verilebilir


__________________